Ho có đờm kéo dài lâu ngày có thể gặp ở trẻ em và người lớn. Đây là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe mãn tính như viêm phế quản, viêm xoang, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, viêm mũi dị ứng quanh năm,… 

Nguyên nhân gây ho có đờm kéo dài lâu ngày

Ho có đờm là tình trạng ho có kèm đờm và dịch nhầy. Đây là phản ứng của cơ thể nhằm tống khứ đờm và chất dị ứng, kích ứng bên trong cơ quan hô hấp. Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, đờm có thể là dịch lỏng, trong suốt hoặc dịch vàng, xanh, trắng sữa, đặc quánh gây vướng víu, khó chịu ở cổ họng.

Đờm (đàm) thực chất là dịch tiết của đường hô hấp bao gồm bạch cầu, hồng cầu và chất nhầy được sản sinh chủ yếu ở phế quản và khí quản. Cơ quan hô hấp luôn sản sinh một lượng chất nhầy nhất định để lọc sạch bụi bẩn và các chất dị ứng trước khi đưa không khí vào phổi. Tuy nhiên khi bị viêm nhiễm hoặc kích ứng, lượng đờm sản sinh có thể tăng lên đáng kể gây ra phản ứng ho có đờm.Ho có đờm có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên nếu tình trạng này kéo dài, nguyên nhân có thể do:

1. Viêm phế quản – Nguyên nhân gây ho có đờm lâu ngày

Viêm phế quản là tình trạng ống phế quản bị viêm sưng, phù nề do nhiễm trùng hoặc do kích ứng, dị ứng. Đây là một trong những bệnh lý hô hấp dưới phổ biến. Viêm phế quản có thể tiến triển cấp hoặc mãn tính. Trong trường hợp tiến triển mãn tính, các triệu chứng của bệnh thường kéo dài dai dẳng trong nhiều tháng hoặc thậm chí là nhiều năm.

Một trong những triệu chứng điển hình của bệnh viêm phế quản là ho có đờm lâu ngày, dai dẳng và dễ tái phát. Ngoài ra, bệnh còn gây ra một số triệu chứng khác như sốt nhẹ, ớn lạnh, thở khò khè, cơ thể mệt mỏi, uể oải, tức ngực,… Tình trạng ho có đờm lâu ngày do viêm phế quản thường gặp ở người có hệ miễn dịch kém, thường xuyên hút thuốc lá và sinh sống trong môi trường ô nhiễm.

2. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ho có đờm kéo dài lâu ngày. Khác với viêm phế quản, COPD chủ yếu gặp ở người trưởng thành – nhất là người hút thuốc lá lâu năm, làm việc hoặc sinh sống trong môi trường ô nhiễm, nhiều hóa chất.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là tình trạng đường thở bị chít hẹp và phù nề mãn tính dẫn đến suy giảm chức năng hô hấp. Đây được xem là nguyên nhân thứ 3 gây tử vong chỉ sau tim mạch và ung thư. Người mắc bệnh lý này thường có triệu chứng ho khạc đờm, ban đầu đờm loãng và ít nhưng sau đó đặc lại, tăng dịch đờm, đổi màu kèm theo mủ. Ngoài ho có đờm, bệnh nhân cũng có thể gặp phải một số triệu chứng khác như khó thở, mệt mỏi,…

3. Bệnh lao phổi

Lao phổi là bệnh truyền nhiễm có mức độ nghiêm trọng. Bệnh xảy ra khi nhiễm vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis. Vi khuẩn có thể lây nhiễm qua các hoạt động như giao tiếp, hắt hơi, ho,… Vi khuẩn bên trong nước bọt và dịch tiết hô hấp của người nhiễm bệnh sẽ dễ dàng xâm nhập vào đường thở gây viêm nhiễm và tổn thương phổi.

Lao phổi dễ dẫn đến nhiều ảnh hưởng và biến chứng nặng nề. Tuy nhiên, bệnh lý này có triệu chứng khá mờ nhạt và tiến triển tương đối chậm. Trong đó, ho có đờm lâu ngày là một trong những triệu chứng điển hình. Ngoài ra, lao phổi còn gây ra một số biểu hiện khác như sốt về chiều hoặc đêm, đổ nhiều mồ hôi, sụt cân và thậm chí có thể ho ra máu.

4. Viêm họng mãn tính

Viêm họng mãn tính là tình trạng niêm mạc họng bị viêm sưng, phù nề dai dẳng trong thời gian dài. Bệnh được chia thành 3 thể lâm sàng là viêm họng xuất tiết, viêm họng hạt và viêm họng teo. Viêm họng mãn tính là một trong những nguyên nhân gây ho có đờm dai dẳng, lâu ngày, tình trạng ho do bệnh lý này thường bùng phát mạnh vào ban đêm.

Ngoài ra, viêm họng mãn tính còn gây ra một số triệu chứng khác như hôi miệng, khàn tiếng, ho, cổ họng có nhiều dịch đờm, độ đặc của đờm tăng lên sau khi nuốt. Luôn có cảm giác khô, ngứa ngáy và vướng víu ở vùng cổ họng dẫn đến phản ứng khạc nhổ, đằng hắng liên tục.

5. Viêm xoang

Viêm xoang là tình trạng các mô xoang bị viêm, phù nề do dị ứng, nhiễm nấm, virus hoặc vi khuẩn. Bệnh lý này có thể phát triển cả trong giai đoạn cấp và mãn tính. Trong đó, viêm xoang mãn tính là nguyên nhân chủ yếu gây ho có đờm lâu ngày, ho dai dẳng và dễ tái phát. Các triệu chứng của bệnh lý này thường bùng phát mạnh vào giai đoạn chuyển mùa, không khí ô nhiễm, có nhiều khói bụi và chất kích ứng, dị ứng.

Ngoài tình trạng ho có đờm, viêm xoang còn gây nhức đầu, khạc đờm thường xuyên, nghẹt mũi, sổ mũi, đau vùng góc trong hai cung lông mày, chảy dịch mũi sau,… Bệnh lý này rất dễ tái phát nếu không kết hợp giữa các phương pháp chăm sóc và điều trị.

6. Một số nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân trên, ho có đờm kéo dài lâu ngày cũng có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân khác như:

• Viêm mũi dị ứng quanh năm: Viêm mũi dị ứng quanh năm là tình trạng niêm mạc mũi dị phù nề, sưng viêm dai dẳng do dị ứng với một số chất có trong không khí và không gian sống như bụi bẩn, bào tử nấm mốc, lông chó mèo, ấu trùng,… Bệnh đặc trưng bởi các triệu chứng như ho dai dẳng có đờm, hắt hơi thường xuyên, nghẹt mũi, đau thắt ở gốc mũi, mệt mỏi và giảm trí nhớ.
• Giãn phế quản: Giãn phế quản cũng là nguyên nhân gây ho có đờm kéo dài. Bệnh lý này xảy ra khi phế quản bị giãn to bất thường do ảnh hưởng của viêm phế quản cấp và mãn tính. Giãn phế quản khiến dịch nhầy tăng tiết bất thường trong thời gian dài dẫn đến ho có đờm dai dẳng, thường xuyên khạc nhổ chất nhầy.
• Ung thư phổi: Nếu ho có đờm kéo dài lâu ngày và không thuyên giảm khi sử dụng thuốc, cần xem xét khả năng bị ung thư phổi – đặc biệt là ở những đối tượng có nguy cơ cao như người cao tuổi, thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia, làm việc trong môi trường độc hại,… Ung thư phổi thường gây ho có đờm kéo dài, khạc ra máu, đau thắt ngực và khó thở.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến ho có đờm kéo dài lâu ngày. Để được xác định đúng vấn đề sức khỏe mà cơ thể gặp phải, bạn nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa Hô hấp ngay khi nhận thấy các triệu chứng bất thường.

Ho có đờm kéo dài lâu ngày có nguy hiểm không?

Ho có đờm không phải là bệnh lý mà là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe. Ho thực chất là phản ứng của cơ thể để tống khứ dịch đờm, chất nhầy và các chất dị ứng, kích ứng bên trong cơ quan hô hấp. Chính vì vậy, về bản chất, ho không đe dọa đến sức khỏe. Tuy nhiên, tình trạng ho dai dẳng, kéo dài có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ gây mệt mỏi, uể oải, giảm trí nhớ, giảm hiệu suất lao động và học tập.

Hơn nữa, ho có đờm kéo dài còn là dấu hiệu cho thấy các bệnh lý hô hấp đang tiến triển mãn tính, dai dẳng. Vì vậy, nên thăm khám sớm để được chẩn đoán và can thiệp các phương pháp điều trị thích hợp. Nếu không được điều trị, các bệnh lý này có thể chuyển biến nặng gây ra nhiều hệ lụy và biến chứng nghiêm trọng, nhất là với ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và lao phổi.

Trên thực tế, ho có đờm là triệu chứng rất phổ biến ở cả trẻ em và người lớn. Chính vì vậy, rất nhiều người có tâm lý chủ quan khi gặp phải tình trạng này, hậu quả là để lại nhiều biến chứng và thậm chí là di chứng không thể khắc phục.

Cách điều trị ho có đờm lâu ngày không khỏi

Ho có đờm lâu ngày không khỏi ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, giấc ngủ và chất lượng cuộc sống. Nếu không có hướng điều trị sớm, tình trạng này có thể chuyển biến nặng dẫn đến nhiều hệ lụy và biến chứng. Để bảo vệ sức khỏe của bản thân, nên chủ động thăm khám và can thiệp các phương pháp điều trị, chăm sóc trong thời gian sớm nhất.Các phương pháp điều trị ho có đờm lâu ngày không khỏi:

1. Thăm khám và điều trị y tế

Khác với phản ứng ho thông thường, ho có đờm lâu ngày đều là biểu hiện của các bệnh lý hô hấp. Do đó ngay khi nhận thấy triệu chứng này, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán và can thiệp các phương pháp điều trị phù hợp.

Hầu hết các bệnh hô hấp gây ho có đờm kéo dài đều có đáp ứng tốt với điều trị bảo tồn (chăm sóc, sử dụng thuốc). Tuy nhiên trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu phẫu thuật để kịp thời kiểm soát và ngăn ngừa biến chứng.Đối với những bệnh lý hô hấp mãn tính, dễ tái phát như viêm xoang, viêm phế quản và viêm mũi dị ứng quanh năm, cần kết hợp cả điều trị và phòng ngừa. Nếu chỉ tập trung điều trị, các bệnh lý này có thể tái phát chỉ sau một thời gian ngắn. Tình trạng tái phát thường xuyên không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống.

2. Điều chỉnh lối sống

Tiếp tục duy trì các thói quen xấu có thể khiến tình trạng ho có đờm kéo dài, tiến triển mãn tính. Do đó song song với các phương pháp y tế, bạn nên thay đổi thói quen xấu và thiết lập chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh để giảm nhẹ tình trạng ho và các triệu chứng đi kèm.

Lối sống khoa học giúp kiểm soát ho có đờm kéo dài lâu ngày:

• Triệu chứng ho nói chung và ho có đờm đều chuyển biến nặng hơn khi tiếp xúc với các chất dị ứng, kích ứng. Do đó, nên cai thuốc lá, tránh hít khói thuốc lá thụ động và mang khẩu trang khi làm việc, di chuyển ngoài trời để hạn chế hít phải bụi bẩn.
• Giữ ấm vùng cổ để giảm mức độ kích thích lên phế quản.
• Giữ vệ sinh răng miệng cũng là biện pháp kiểm soát tình trạng ho có đờm lâu ngày hiệu quả. Ngoài ra, biện pháp này còn giúp hạn chế nguy cơ bội nhiễm và cải thiện tình trạng hôi miệng do các bệnh hô hấp tiến triển dai dẳng, kéo dài.
• Nếu có cơ địa dị ứng, nên sử dụng máy lọc không khí và máy tạo độ ẩm để giảm mức độ kích thích lên phế quản và niêm mạc hô hấp. Ngoài ra, nên đóng kín cửa sổ vào giai đoạn chuyển mùa và mùa có nhiều phấn hoa để hạn chế tình trạng kích ứng, dị ứng.
• Uống nhiều nước, bổ sung thêm vitamin và khoáng chất để làm dịu cổ họng, nâng cao sức khỏe và chức năng đề kháng.
• Trong thời gian ho có đờm, nên tránh dùng thức uống chứa cồn, các món ăn và thức uống chứa nhiều gia vị. Thay vào đó, nên dùng món ăn mềm, lỏng, nguội để làm dịu vùng cổ họng ngứa ngáy, sưng đau.
• Ngủ đủ giấc, đúng giờ và nên hạn chế căng thẳng quá mức trong thời gian điều trị ho có đờm. Một số nghiên cứu cho thấy, stress làm tăng phản ứng co thắt bất thường của ống phế quản dẫn đến ho dai dẳng, đột ngột.
• Hạn chế la hét và giao tiếp quá nhiều trong thời gian điều trị. Nếu cần thiết, nên nghỉ ngơi tại nhà từ 1 – 3 ngày để cơ quan hô hấp có thời gian hồi phục và tái tạo các mô, tế bào bị tổn thương.

Thay đổi thói quen xấu và điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt có thể giảm nhẹ tình trạng ho có đờm cùng với một số triệu chứng đi kèm. Ngoài ra sau khi điều trị, bạn cũng nên duy trì các thói quen tốt để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa các bệnh lý hô hấp tái phát.

3. Áp dụng mẹo dân gian

Như đã đề cập, ho có đờm là phản ứng sinh lý của cơ thể nhằm đào thải đờm, dịch tiết và các chất dị ứng, kích ứng. Tuy nhiên, triệu chứng này có thể kéo dài dai dẳng trong nhiều tuần gây ảnh hưởng đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống. Ngoài sử dụng thuốc trị ho theo hướng dẫn của bác sĩ, bạn có thể giảm ho có đờm bằng một số mẹo dân gian.

Các mẹo dân gian giảm ho có đờm ngay tại nhà:

• Lá hẹ chưng đường phèn: Lá hẹ chưng đường phèn là bài thuốc chữa ho được lưu truyền rộng rãi trong dân gian. Ngoài những ghi chép từ y học cổ truyền, y học hiện đại cũng đã công nhận, saponin, hoạt chất sulfua và odorin trong lá hẹ có hiệu quả kháng khuẩn mạnh. Dùng lá hẹ tươi chưng đường phèn 2 lần/ ngày có thể giảm ho có đờm, ngứa và rát cổ họng rõ rệt.
• Tắc chưng đường phèn: Ngoài lá hẹ chưng đường phèn, bạn cũng có thể dùng tắc chưng đường phèn để giảm tình trạng ho có đờm kéo dài. Tinh dầu ở vỏ tắc được chứng minh có hiệu quả kháng khuẩn, chống oxy hóa và kháng viêm. Sử dụng 4 – 5 quả tắc, cắt đôi đem chưng với đường phèn ăn 2 – 3 lần/ ngày có thể giảm nhanh tình trạng ho khan và ho có đờm hiệu quả.
• Trà gừng mật ong: Cả mật ong và gừng đều có đặc tính tiêu viêm, kháng khuẩn và hóa đờm. Hydrogen peroxide trong mật ong và Gingerol trong củ gừng có thể ức chế các chủng nấm men, virus và vi khuẩn gây viêm nhiễm đường hô hấp. Vì vậy, bạn có thể dùng 1 – 2 tách trà gừng mật ong ấm/ ngày để cải thiện ho có đờm kéo dài cùng với một số triệu chứng đi kèm.

Các mẹo chữa tại nhà chủ yếu tận dụng nguyên liệu sẵn có nên khá an toàn, lành tính và chi phí thấp. Kết hợp các mẹo chữa này với sử dụng thuốc có thể kiểm soát nhanh tình trạng ho và một số triệu chứng đi kèm. Trong trường hợp ho nhẹ, mức độ ho không đáng kể, bạn hoàn toàn có thể cải thiện bằng một số các mẹo dân gian kể trên.

Phòng ngừa ho có đờm kéo dài lâu ngày

Ho có đờm lâu ngày có thể làm tăng nguy cơ bội nhiễm, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Chính vì vậy sau khi điều trị, nên chăm sóc tốt để phòng ngừa bệnh tái phát.Các biện pháp phòng ngừa ho có đờm tái phát:

• Tích cực điều trị các bệnh lý hô hấp gây ho có đờm kéo dài. Nếu không điều trị triệt để, các bệnh lý này có thể tiến triển mãn tính và tái phát khi có điều kiện thích hợp.
• Thực hiện tốt vệ sinh răng miệng, giữ ấm vùng cổ và đeo khẩu trang thường xuyên.
• Không tiếp xúc thân mật với người mắc các bệnh hô hấp có khả năng lây nhiễm. Ngoài ra, nên chú ý rửa tay với xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với các vật dụng công cộng.
• Vệ sinh không gian sống thường xuyên. Có thể dùng máy hút bụi vải chuyên dụng và dùng thêm thiết bị lọc không khí để loại bỏ các chất dị ứng, kích ứng.
• Không hút thuốc lá và nên cân nhắc thay đổi công việc nếu môi trường làm việc có nhiều hóa chất, bụi bẩn. Trong trường hợp không thể đổi công việc, nên sử dụng các loại khẩu trang kháng khuẩn và lọc bụi tốt để bảo vệ cơ quan hô hấp.
• Vào thời điểm chuyển mùa, nên chủ động phòng ngừa các bệnh hô hấp bằng cách ăn uống hợp lý, ngủ nghỉ đúng giờ và dùng một số loại trà có khả năng kháng khuẩn, tiêu viêm như mật ong, trà gừng, trà quế, trà bạc hà,…
• Hệ miễn dịch kém là điều kiện để các bệnh hô hấp tái phát và tiến triển dai dẳng. Do đó ngoài các biện pháp trên, nên tổ chức lại lối sống và tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe.
• Khám sức khỏe định kỳ 1 – 2 lần/ năm để kịp thời phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn.

Ho có đờm kéo dài lâu ngày là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe mãn tính. Để bảo vệ chức năng hô hấp, nên thăm khám và điều trị khi nhận thấy các triệu chứng bất thường. Ngoài những phương pháp y tế, nên kết hợp với mẹo dân gian và các biện pháp chăm sóc hợp lý để kiểm soát bệnh nhanh chóng.