Ho có đờm vào sáng sớm là tình trạng ho kèm theo dịch tiết hô hấp, cơn ho có thể bùng phát đột ngột, ho dữ dội hoặc ho húng hắng kéo dài trong vài giờ. Tình trạng này là biểu hiện thường gặp của các bệnh viêm đường hô hấp trên và dưới.

Ho có đờm vào sáng sớm là bệnh gì?

Ho có đờm là một trong những dạng ho thường gặp bên cạnh ho khan và ho ra máu. Ho có đờm đặc trưng bởi phản xạ ho có kèm dịch tiết hô hấp. Dịch đờm có thể loãng hoặc đặc, trong suốt hoặc có màu trắng đục, vàng, xanh tùy theo tình trạng sức khỏe của từng trường hợp.Ho có đờm gặp cả trẻ em và người trưởng thành. Triệu chứng này thường bùng phát mạnh khi thời tiết chuyển lạnh (ban đêm và sáng sớm). Ho có đờm vào sáng sớm có thể xảy ra đột ngột, ho từng cơn dữ dội nhưng cũng có thể ho húng hắng, dai dẳng trong thời gian dài. Để có biện pháp chăm sóc và điều trị phù hợp, bạn nên xác định nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng này.Dưới đây là một số bệnh lý có thể gây ra tình trạng ho có đờm vào sáng sớm:

1. Viêm phổi – Nguyên nhân gây ho có đờm vào sáng sớm

Viêm phổi là bệnh viêm đường hô hấp dưới thường gặp ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có hệ miễn dịch suy yếu. Bệnh lý này xảy ra khi các phế nang trong phổi bị viêm, phù nề do nhiễm trùng hoặc do kích ứng, dị ứng. Viêm phổi có thể xảy ra ở một số vị trí nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ phổi.Viêm phổi có triệu chứng khá điển hình và dễ nhận biết, trong đó ho có đờm vào ban đêm và sáng sớm là triệu chứng thường gặp nhất. Ngoài ra, bệnh còn gây khó thở, tức ngực, sốt, mệt mỏi, suy nhược,…

2. Ho có đờm buổi sáng do viêm phế quản

Viêm phế quản là tình trạng ống dẫn khí (phế quản) bị viêm cấp và mãn tính. Trong đó, viêm phế quản cấp xảy ra chủ yếu do nhiễm virus, nấm, vi khuẩn và dị ứng. Viêm phế quản mãn tính thường gặp ở người hút thuốc lá lâu năm, sinh sống trong môi trường ô nhiễm và thường xuyên tiếp xúc với các chất dị ứng, hóa chất, dầu,…

Tình trạng phù nề ống dẫn khí khiến quá trình hô hấp bị gián đoạn và suy giảm. Khi bị viêm phế quản, bạn có thể gặp phải tình trạng ho có đờm, triệu chứng ho bùng phát mạnh khi trời lạnh (đêm muộn và sáng sớm). Ngoài ra, bệnh còn gây ra một số triệu chứng đi kèm như ngứa cổ họng, tức ngực, thở khò khè và khàn tiếng.

3. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là bệnh viêm phổi mãn tính xảy ra khi ống thở bị viêm, phù nề mãn tính. Tình trạng này khiến cho lưu lượng không khí trong phổi giảm đi đáng kể, từ đó làm giảm chức năng hô hấp và gây ra không ít ảnh hưởng đối với sức khỏe. COPD có liên quan đến di truyền, hệ miễn dịch suy yếu, ảnh hưởng từ môi trường và thói quen hút thuốc lá lâu năm.

Người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính thường gặp phải tình trạng ho có đờm dai dẳng kéo dài, dịch đờm đặc và thường có màu vàng, ho nhiều vào sáng sớm và tối muộn. Hiện tượng viêm ống thở mãn tính còn gây ra tình trạng khó thở, mệt mỏi, có cảm giác nặng ở vùng ngực và thở khò khè.Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có thể đe dọa đến tính mạng. Nếu thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh lý này, bạn nên thăm khám khi nhận thấy tình trạng ho có đờm vào buổi sáng kéo dài. Mặc dù không thể chữa khỏi nhưng COPD có thể được kiểm soát qua lối sống lành mạnh và một số phương pháp y tế.

4. Lao phổi

Lao phổi là dạng nhiễm khuẩn thường gặp do trực khuẩn lao – Mycobacterium tuberculosis gây ra. Mycobacterium tuberculosis xâm nhập vào cơ thể do tiếp xúc với dịch tiết hô hấp và nước bọt của người nhiễm bệnh. Sau đó, vi khuẩn sẽ ủ bệnh trong thời gian dài mới chuyển sang thời kỳ toàn phát.

Ở thời kỳ này, trực khuẩn lao tấn công và phá hủy mô phổi nặng nề dẫn đến nhiều triệu chứng như ho có đờm, đôi khi có lẫn máu, đau thắt ngực, đổ mồ hôi đêm, sốt, biếng ăn, ớn lạnh, sụt cân không chủ ý,… Tình trạng ho do lao phổi có thể xảy ra vào bất cứ thời điểm nào trong ngày – kể cả sáng sớm.

5. Các bệnh viêm đường hô hấp trên

Ngoài ra, ho có đờm vào buổi sáng còn có thể là biểu hiện của các bệnh viêm đường hô hấp trên như:

• Viêm họng
• Viêm thanh quản
• Viêm xoang
• Viêm mũi dị ứng
• Cảm cúm

Ho có đờm vào sáng sớm có đáng lo?

Ho có đờm vào sáng sớm là tình trạng khá phổ biến, có thể gặp ở cả trẻ em và người trưởng thành. Ho có đờm là triệu chứng của nhiều vấn đề hô hấp. Đây thực chất là phản xạ của cơ thể để tống khứ dịch tiết hô hấp cùng với các chất dị ứng và kích ứng ra bên ngoài.Khi trời lạnh (ban đêm và sáng sớm), niêm mạc hô hấp bị kích thích dẫn đến tăng phản ứng ho, ho dữ dội từng cơn kèm theo ngứa và đau rát cổ họng. Trên thực tế, phần lớn những trường hợp ho có đờm vào sáng sớm đều do ảnh hưởng của bệnh hô hấp thường gặp như cảm cúm, viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm họng, viêm thanh quản, viêm phế quản,…

Nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách, tình trạng ho có đờm vào sáng sớm sẽ được kiểm soát chỉ sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể tiến triển dai dẳng, kéo dài trong trường hợp chủ quan, không thăm khám và điều trị kịp thời.Dù không phổ biến nhưng ho có đờm vào sáng sớm cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và lao phổi. Các bệnh lý này cần được điều trị sớm và đúng cách để phòng tránh biến chứng. Ngoài ra, tình trạng chậm trễ trong việc điều trị còn có thể gia tăng nguy cơ lây nhiễm trực khuẩn lao – Mycobacterium tuberculosis trong cộng đồng.

Cách điều trị ho có đờm vào sáng sớm

Ho có đờm vào sáng sớm ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Vì vậy ngay khi nhận thấy triệu chứng này, nên can thiệp sớm các biện pháp chăm sóc và điều trị.

1. Áp dụng mẹo giảm ho có đờm tức thì

Ho có đờm vào sáng sớm có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt và ăn uống. Ngoài ra, cơn ho có thể kéo dài trong vài tiếng còn gây ra không ít phiền toái khi học tập và làm việc. Để dứt nhanh tình trạng ho có đờm, bạn có thể áp dụng một số mẹo đơn giản như:

• Ngậm nước muối ấm: Ngậm nước muối ấm là cách giảm ho có đờm và ngứa rát cổ họng an toàn. Nước muối có đặc tính tiêu viêm, kháng khuẩn và giảm ngứa hiệu quả. Do đó, bạn có thể hòa ½ thìa cà phê muối với 200ml nước ấm để ngậm sau khi chải răng để cải thiện tình trạng ho có đờm, cổ họng ngứa và đau rát.
• Dùng trà mật ong ấm: Hydrogen peroxide là chất kháng khuẩn được tìm thấy cả trong mật ong rừng và mật ong nuôi. Hoạt chất này có khả năng tiêu diệt, ức chế một số loại vi khuẩn, virus và nấm thường gây viêm nhiễm hô hấp. Dùng một tách trà mật ong ấm có thể làm dịu cổ họng và cải thiện tình trạng ho có đờm vào sáng sớm rõ rệt. Nếu không có nhiều thời gian, bạn có thể ăn trực tiếp 1 – 2 thìa cà phê mật ong nguyên chất để kiểm soát nhanh tình trạng ho có đờm.
• Ngậm gừng tươi: Ngậm vài lát gừng tươi cũng có hiệu quả giảm ngứa rát họng, ho có đờm, ho khan,… Hoạt chất Gingerol trong gừng tươi đã được chứng minh có hiệu quả ức chế RSV – chủng virus thường gây viêm nhiễm đường hô hấp, nấm và một số hại khuẩn. Ngoài ra, tinh dầu từ gừng còn có tác dụng thông họng và làm loãng đờm.

Ngoài những mẹo chữa trên, bạn cũng có thể tận dụng một số nguyên liệu tự nhiên có đặc tính tiêu viêm, kháng khuẩn như lá trầu không, hành tây, củ cải trắng, lá hẹ,… để giảm tình trạng ho có đờm vào sáng sớm. Các mẹo chữa từ thảo dược có độ an toàn cao nên có thể thực hiện nhiều lần trong ngày và phù hợp với mọi đối tượng – kể cả phụ nữ mang thai, người đang cho con bú.

2. Khám và điều trị y tế

Ho có đờm vào sáng sớm có thể là dấu hiệu của các bệnh viêm đường hô hấp dưới như viêm phổi, lao phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính,… Nếu nhận thấy triệu chứng có mức độ nặng hoặc kéo dài trong nhiều tuần, nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Thực tế đã có không ít trường hợp gặp phải biến chứng nặng nề và thậm chí là đe dọa đến tính mạng do tâm lý chủ quan trước những biểu hiện bất thường của cơ thể.

Sau khi khám lâm sàng, khai thác tiền sử bệnh lý cá nhân, gia đình và thực hiện thêm một số kỹ thuật cận lâm sàng như nội soi, chụp X-Quang, xét nghiệm máu, nuôi cấy bệnh phẩm,… bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán xác định và lên phác đồ điều trị phù hợp. Đa phần các bệnh lý hô hấp đều có thể kiểm soát bằng cách dùng thuốc. Tuy nhiên nếu cần thiết, bác sĩ có thể xem xét can thiệp ngoại khoa trong một số trường hợp.Nếu tích cực điều trị, tình trạng ho có đờm vào sáng sớm sẽ được cải thiện sau một thời gian ngắn. Đối với một số bệnh mãn tính không thể điều trị dứt điểm, cần kết hợp điều trị và chăm sóc hợp lý để giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Phòng ngừa ho có đờm vào sáng sớm

Ho có đờm vào sáng sớm là tình trạng thường gặp do ảnh hưởng của một số bệnh hô hấp. Dù hiếm khi đe dọa đến sức khỏe nhưng tình trạng này gây ra không ít phiền toái khi ăn uống, sinh hoạt, học tập và làm việc. Chính vì vậy sau khi tình trạng được kiểm soát, bạn nên chủ động phòng ngừa bệnh tái phát.

Các biện pháp phòng ngừa ho có đờm vào sáng sớm tái phát:

• Vệ sinh tai mũi họng đúng cách để ngăn ngừa virus, nấm và vi khuẩn xâm nhập vào cơ quan hô hấp dưới.
• Đeo khẩu trang khi di chuyển ngoài trời và những nơi đông người như văn phòng làm việc, bến xe, sân bay, siêu thị, bệnh viện,… để hạn chế lây nhiễm các bệnh hô hấp từ người bệnh. Ngoài ra, đeo khẩu trang còn giúp cách ly với các chất dị ứng và kích ứng có trong không khí.
• Vệ sinh không gian sống thường xuyên, có thể trồng thêm cây xanh và sử dụng thiết bị lọc không khí để làm sạch bụi bẩn, giảm số lượng chất dị ứng, kích ứng,… Các biện pháp này rất có hiệu quả trong phòng ngừa các bệnh hô hấp gây ho có đờm – đặc biệt là viêm xoang, viêm mũi dị ứng và viêm phế quản.
• Không hút thuốc lá và hạn chế hít khói thuốc thụ động. Ngoài ra, nên tránh dùng rượu bia và đồ uống chứa nhiều axit. Axit và cồn có thể làm suy yếu lớp niêm mạc bảo vệ dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm đường hô hấp trên và dưới.
• Hệ miễn dịch suy giảm là yếu tố thuận lợi làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp do nhiễm trùng và dị ứng. Do đó ngoài các biện pháp trên, bạn nên ăn uống điều độ, tập thể dục thường xuyên và sinh hoạt khoa học để nâng cao thể trạng.
• Cần giữ ấm cổ và cơ thể khi ngủ để phòng tránh ho có đờm vào sáng sớm. Ngoài ra, cần đóng kín cửa sổ và điều chỉnh nhiệt độ máy lạnh, quạt vừa phải để hạn chế tình trạng nhiễm lạnh.

Ho có đờm vào sáng sớm là biểu hiện của nhiều bệnh lý hô hấp. Nếu tình trạng không thuyên giảm sau khi áp dụng các mẹo chữa tại nhà, bạn nên thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Ngoài ra, cần chủ động phòng ngừa bệnh tái phát để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân và những người xung quanh.