Viêm âm đạo do vi khuẩn: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Viêm âm đạo do vi khuẩn là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng ngứa ngáy, khí hư bất thường và mùi hôi khó chịu ở vùng kín. Đây là tình trạng nhiễm trùng xảy ra khi hệ vi khuẩn tự nhiên trong âm đạo bị mất cân bằng, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển mạnh mẽ. Nếu không được điều trị kịp thời, vấn đề này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm vùng chậu, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản hoặc gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cũng như phương pháp điều trị hiệu quả nhằm bảo vệ sức khỏe phụ khoa một cách tốt nhất.

Viêm âm đạo do vi khuẩn là gì?

Tình trạng này xảy ra khi hệ vi khuẩn trong âm đạo bị mất cân bằng, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển quá mức. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra khí hư bất thường, ngứa ngáy và mùi hôi khó chịu. Nhiều phụ nữ mắc phải nhưng không nhận ra vì các triệu chứng có thể không rõ ràng hoặc dễ bị nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa khác.

Nguyên nhân gây viêm âm đạo do vi khuẩn

Có nhiều yếu tố có thể dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn gây viêm âm đạo. Những yếu tố này được chia thành hai nhóm chính là nguyên nhân do bệnh lý và nguyên nhân không do bệnh lý.

Nguyên nhân do bệnh lý

Một số bệnh lý phụ khoa và các vấn đề liên quan đến sức khỏe có thể làm thay đổi hệ vi khuẩn tự nhiên của âm đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có hại phát triển.

• Nhiễm trùng lây qua đường tình dục Tác nhân như Trichomonas, Chlamydia hoặc lậu có thể phá vỡ cân bằng vi khuẩn trong âm đạo, dẫn đến viêm nhiễm.
• Bệnh viêm vùng chậu Nhiễm trùng lan rộng từ âm đạo lên các cơ quan sinh sản có thể làm tăng nguy cơ viêm âm đạo do vi khuẩn.
• Suy giảm miễn dịch Cơ thể yếu hoặc mắc bệnh lý mãn tính như tiểu đường, HIV làm giảm khả năng kiểm soát vi khuẩn trong âm đạo.
• Mất cân bằng nội tiết tố Sự thay đổi nồng độ estrogen trong thời kỳ mang thai, mãn kinh hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng đến hệ vi khuẩn tự nhiên của âm đạo.

Nguyên nhân không do bệnh lý

Ngoài các vấn đề sức khỏe, thói quen sinh hoạt và yếu tố môi trường cũng có thể góp phần gây viêm âm đạo do vi khuẩn.

• Thói quen vệ sinh không đúng cách Thụt rửa âm đạo quá sâu hoặc sử dụng dung dịch vệ sinh có tính tẩy rửa mạnh làm mất đi vi khuẩn có lợi.
• Quan hệ tình dục không an toàn Việc quan hệ với nhiều bạn tình hoặc không sử dụng biện pháp bảo vệ làm tăng nguy cơ thay đổi hệ vi khuẩn âm đạo.
• Sử dụng kháng sinh kéo dài Một số loại thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi, làm mất cân bằng hệ vi sinh trong âm đạo.
• Mặc quần lót quá chật hoặc không thoáng khí Quần áo bó sát, không thấm hút mồ hôi có thể tạo môi trường ẩm ướt, thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Căng thẳng kéo dài Stress ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị vi khuẩn tấn công hơn.

Việc xác định chính xác nguyên nhân gây viêm âm đạo do vi khuẩn là yếu tố quan trọng để có phương pháp điều trị và phòng ngừa phù hợp.

Dấu hiệu nhận biết viêm âm đạo do vi khuẩn

Tình trạng này thường có biểu hiện rõ rệt nhưng dễ bị nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa khác. Việc nhận biết triệu chứng sớm giúp điều trị hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

• Khí hư bất thường Dịch âm đạo có màu trắng xám, loãng hoặc đặc hơn bình thường, lượng dịch tiết ra nhiều hơn so với bình thường.
• Mùi hôi khó chịu Mùi tanh đặc trưng, thường nặng hơn sau khi quan hệ tình dục hoặc trong những ngày hành kinh.
• Ngứa ngáy, khó chịu Cảm giác ngứa rát ở vùng kín, có thể kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn khi tiếp xúc với hóa chất trong dung dịch vệ sinh hoặc băng vệ sinh.
• Cảm giác nóng rát khi đi tiểu Khi vi khuẩn gây viêm lây lan đến niệu đạo, người bệnh có thể cảm thấy đau buốt hoặc nóng rát khi đi tiểu.
• Đau khi quan hệ tình dục Sự kích ứng và viêm nhiễm có thể khiến vùng kín trở nên nhạy cảm, gây đau khi quan hệ.

Việc xuất hiện các triệu chứng này không đồng nghĩa với việc mắc bệnh, tuy nhiên nếu kéo dài, người bệnh nên thăm khám để được chẩn đoán chính xác.

Những biến chứng có thể xảy ra

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm âm đạo do vi khuẩn có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm khác.

• Viêm vùng chậu Vi khuẩn có thể lây lan từ âm đạo đến tử cung, ống dẫn trứng và buồng trứng, gây viêm nhiễm nghiêm trọng.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục Khi hàng rào bảo vệ tự nhiên bị phá vỡ, âm đạo dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh như lậu, Chlamydia, HIV.
• Biến chứng trong thai kỳ Phụ nữ mang thai bị viêm âm đạo do vi khuẩn có nguy cơ sinh non, vỡ ối sớm hoặc nhiễm trùng hậu sản cao hơn so với bình thường.
• Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản Tình trạng viêm kéo dài có thể gây tổn thương cơ quan sinh sản, làm tăng nguy cơ vô sinh ở phụ nữ.
• Rối loạn vi khuẩn đường tiết niệu Vi khuẩn có thể xâm nhập vào đường tiết niệu, gây viêm bàng quang hoặc nhiễm trùng đường tiểu tái phát nhiều lần.

Nhận biết biến chứng và có hướng điều trị sớm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe sinh sản và tránh những hậu quả đáng tiếc.

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm âm đạo do vi khuẩn

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc tình trạng này do đặc điểm sinh lý, thói quen sinh hoạt hoặc các yếu tố liên quan đến môi trường. Việc nhận biết nguy cơ giúp phòng tránh bệnh hiệu quả hơn.

• Phụ nữ quan hệ tình dục không an toàn Việc quan hệ với nhiều bạn tình hoặc không sử dụng biện pháp bảo vệ làm tăng nguy cơ mất cân bằng vi khuẩn âm đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có hại phát triển.
• Người có tiền sử viêm âm đạo tái phát Những người từng mắc viêm âm đạo do vi khuẩn có nguy cơ cao bị tái nhiễm nếu không điều trị dứt điểm hoặc không thực hiện các biện pháp phòng ngừa thích hợp.
• Phụ nữ mang thai Sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ làm mất cân bằng môi trường âm đạo, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm. Tình trạng này nếu không được kiểm soát có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
• Người sử dụng kháng sinh kéo dài Một số loại thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi trong âm đạo, làm mất đi sự cân bằng tự nhiên và tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
• Phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh Sự suy giảm nội tiết tố estrogen khiến niêm mạc âm đạo mỏng hơn, giảm khả năng bảo vệ tự nhiên và dễ bị viêm nhiễm hơn.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm Những người mắc bệnh tiểu đường, HIV hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ mắc viêm âm đạo do vi khuẩn cao hơn vì cơ thể không thể kiểm soát tốt sự phát triển của vi khuẩn có hại.
• Người có thói quen vệ sinh không đúng cách Thụt rửa sâu, sử dụng xà phòng có tính tẩy rửa mạnh hoặc dùng dung dịch vệ sinh không phù hợp có thể làm mất cân bằng độ pH trong âm đạo.
• Người mặc đồ lót quá chật hoặc ẩm ướt Việc sử dụng quần lót bó sát hoặc không có độ thoáng khí tạo môi trường ẩm ướt, thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Viêm âm đạo do vi khuẩn có thể tự cải thiện trong một số trường hợp nhẹ, nhưng nếu xuất hiện các dấu hiệu dưới đây, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

• Khí hư có mùi hôi kéo dài Nếu dịch âm đạo có mùi tanh rõ rệt, đặc biệt là sau khi quan hệ tình dục, cần thăm khám để loại trừ các bệnh lý khác.
• Ngứa rát và khó chịu dai dẳng Cảm giác ngứa ngáy, nóng rát không giảm sau khi thay đổi thói quen vệ sinh hoặc dùng các biện pháp chăm sóc tại nhà.
• Đau khi quan hệ tình dục Viêm nhiễm có thể làm tăng độ nhạy cảm của âm đạo, gây đau rát khi quan hệ và ảnh hưởng đến chất lượng đời sống tình dục.
• Tiểu buốt, tiểu rắt Khi vi khuẩn lan sang đường tiết niệu, người bệnh có thể cảm thấy đau buốt hoặc có cảm giác muốn đi tiểu liên tục.
• Viêm nhiễm tái phát nhiều lần Nếu triệu chứng viêm âm đạo do vi khuẩn lặp đi lặp lại dù đã điều trị trước đó, cần đi khám để tìm ra nguyên nhân gốc rễ và có phương pháp điều trị phù hợp.
• Phụ nữ mang thai có dấu hiệu bất thường Viêm âm đạo trong thai kỳ có thể dẫn đến sinh non hoặc nhiễm trùng ối, vì vậy phụ nữ mang thai cần đặc biệt lưu ý khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh.

Chẩn đoán viêm âm đạo do vi khuẩn

Để xác định chính xác tình trạng này, bác sĩ sẽ thực hiện một số phương pháp kiểm tra và xét nghiệm nhằm đánh giá mức độ viêm nhiễm và loại trừ các nguyên nhân khác.

• Hỏi bệnh và kiểm tra lâm sàng Bác sĩ sẽ thu thập thông tin về các triệu chứng, thói quen vệ sinh, tiền sử bệnh lý và chu kỳ kinh nguyệt để đánh giá sơ bộ tình trạng bệnh.
• Khám phụ khoa Kiểm tra trực tiếp vùng âm đạo để quan sát tình trạng viêm nhiễm, màu sắc và mùi của dịch âm đạo.
• Xét nghiệm dịch âm đạo Lấy mẫu dịch âm đạo để xét nghiệm, giúp xác định sự mất cân bằng hệ vi khuẩn và tìm kiếm sự hiện diện của vi khuẩn có hại.
• Kiểm tra độ pH âm đạo Đo độ pH có thể giúp nhận biết tình trạng viêm nhiễm, bởi viêm âm đạo do vi khuẩn thường làm tăng độ pH trên mức bình thường.
• Xét nghiệm soi tươi Dùng kính hiển vi để quan sát mẫu dịch âm đạo, phát hiện các tế bào manh mối của viêm âm đạo do vi khuẩn.

Việc chẩn đoán chính xác giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, đảm bảo hiệu quả và hạn chế nguy cơ tái phát.

Cách phòng ngừa viêm âm đạo do vi khuẩn

Thay đổi thói quen sinh hoạt và chăm sóc vùng kín đúng cách là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa tình trạng này, giúp duy trì sự cân bằng tự nhiên của hệ vi khuẩn trong âm đạo.

• Giữ gìn vệ sinh vùng kín đúng cách Sử dụng dung dịch vệ sinh có độ pH phù hợp, không thụt rửa sâu và không dùng xà phòng có tính tẩy rửa mạnh.
• Quan hệ tình dục an toàn Sử dụng bao cao su và hạn chế số lượng bạn tình giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa và duy trì hệ vi khuẩn ổn định trong âm đạo.
• Tránh sử dụng kháng sinh tùy tiện Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ để tránh tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong âm đạo.
• Mặc đồ lót thoáng khí Chọn quần lót làm từ chất liệu cotton, thay quần lót thường xuyên để giữ vùng kín khô ráo và sạch sẽ.
• Bổ sung lợi khuẩn cho cơ thể Sử dụng sữa chua hoặc thực phẩm giàu probiotic giúp duy trì hệ vi khuẩn có lợi, cân bằng môi trường âm đạo.
• Kiểm tra sức khỏe phụ khoa định kỳ Khám phụ khoa đều đặn giúp phát hiện sớm các bất thường và có biện pháp điều trị kịp thời.
• Kiểm soát căng thẳng và duy trì lối sống lành mạnh Hạn chế stress, ăn uống đủ chất, tập luyện thể thao giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ sức khỏe vùng kín.

Áp dụng các biện pháp này không chỉ giúp ngăn ngừa viêm âm đạo do vi khuẩn mà còn hỗ trợ duy trì sức khỏe phụ khoa một cách toàn diện.

Phương pháp điều trị

Việc điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn nhằm loại bỏ vi khuẩn có hại, cân bằng lại hệ vi khuẩn tự nhiên và ngăn ngừa tái phát. Tùy vào mức độ nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc Tây y, phương pháp không dùng thuốc hoặc áp dụng y học cổ truyền để hỗ trợ cải thiện triệu chứng.

Điều trị bằng thuốc

Sử dụng thuốc Tây y là phương pháp phổ biến giúp loại bỏ vi khuẩn nhanh chóng và giảm nguy cơ biến chứng. Các loại thuốc được kê đơn tùy thuộc vào mức độ nhiễm khuẩn và tình trạng sức khỏe của người bệnh.

• Thuốc kháng sinh đường uống Metronidazole là loại kháng sinh thường được chỉ định để tiêu diệt vi khuẩn gây viêm nhiễm, giúp cải thiện triệu chứng nhanh chóng. Tinidazole cũng có tác dụng tương tự và được sử dụng trong một số trường hợp đặc biệt.
• Thuốc đặt âm đạo Clindamycin dạng viên đặt giúp kiểm soát vi khuẩn tại chỗ, giảm tình trạng khí hư và mùi hôi khó chịu. Một số trường hợp có thể sử dụng Metronidazole dạng gel để bôi trực tiếp vào âm đạo.
• Thuốc hỗ trợ cân bằng vi khuẩn Viên nang probiotic chứa lợi khuẩn Lactobacillus giúp khôi phục hệ vi khuẩn tự nhiên trong âm đạo, hỗ trợ ngăn ngừa tái phát.
• Thuốc chống viêm và giảm ngứa Hydrocortisone có thể được chỉ định trong trường hợp ngứa ngáy kéo dài để giảm viêm và kích ứng vùng kín.

Sử dụng thuốc cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và hạn chế nguy cơ kháng thuốc.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài thuốc Tây y, một số biện pháp không dùng thuốc có thể hỗ trợ làm giảm triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng tái phát.

• Vệ sinh vùng kín đúng cách Sử dụng dung dịch vệ sinh có độ pH phù hợp, không thụt rửa sâu vào âm đạo để tránh làm mất đi vi khuẩn có lợi.
• Quan hệ tình dục an toàn Dùng bao cao su và hạn chế số lượng bạn tình giúp giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Bổ sung lợi khuẩn từ thực phẩm Ăn sữa chua không đường hoặc thực phẩm giàu probiotic giúp cân bằng hệ vi khuẩn tự nhiên trong âm đạo.
• Mặc đồ lót thoáng khí Chọn quần lót cotton, thay đồ lót hàng ngày và hạn chế mặc quần bó sát để giữ vùng kín khô thoáng.
• Giữ chế độ ăn uống lành mạnh Hạn chế thực phẩm có đường, bổ sung rau xanh và thực phẩm giàu vitamin giúp tăng cường sức đề kháng.
• Quản lý căng thẳng Tránh stress và ngủ đủ giấc giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ tái phát bệnh.

Duy trì lối sống lành mạnh giúp cải thiện tình trạng viêm nhiễm và hỗ trợ quá trình điều trị đạt hiệu quả cao hơn.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng là một lựa chọn hữu ích giúp hỗ trợ điều trị viêm nhiễm và phục hồi sức khỏe vùng kín một cách tự nhiên.

• Dùng lá trầu không để rửa vùng kín Nước lá trầu không có tính kháng khuẩn tự nhiên, giúp giảm ngứa và mùi hôi khó chịu khi dùng để rửa ngoài.
• Ngâm rửa với nước chè xanh Chè xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp giảm viêm và hỗ trợ cân bằng hệ vi khuẩn tự nhiên trong âm đạo.
• Xông hơi với lá lốt và ngải cứu Hơi nước từ lá lốt và ngải cứu giúp kháng khuẩn, giảm khí hư và làm sạch vùng kín hiệu quả.
• Uống nước sắc từ ích mẫu Ích mẫu giúp điều hòa nội tiết tố và hỗ trợ giảm viêm nhiễm ở vùng kín.
• Sử dụng tinh dầu tràm trà Nhỏ vài giọt tinh dầu tràm trà vào nước ấm để vệ sinh vùng kín có thể giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn có hại.

Các phương pháp này cần thực hiện đúng cách để tránh kích ứng và đảm bảo an toàn cho vùng kín.

Viêm âm đạo do vi khuẩn có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời. Việc áp dụng đúng phương pháp giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh điều trị bằng thuốc, thay đổi thói quen sinh hoạt và chăm sóc vùng kín đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng hệ vi khuẩn và phòng tránh tình trạng tái phát.