Trĩ nội: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả

Trần Hải 12:04 AM , 30/12/2024

Đánh giá bài viết

Đánh giá

Trĩ nội là một trong những bệnh lý hậu môn – trực tràng phổ biến, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bệnh hình thành khi các tĩnh mạch trong ống hậu môn bị giãn nở, tạo thành các búi trĩ. Những triệu chứng thường gặp của trĩ nội bao gồm chảy máu, đau rát, và cảm giác nặng nề ở vùng hậu môn. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, như sa búi trĩ hoặc nhiễm trùng. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị giúp người bệnh kiểm soát bệnh hiệu quả, giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Định nghĩa và phân loại trĩ nội

Trĩ nội là một bệnh lý thường gặp liên quan đến sự giãn nở của các tĩnh mạch trong ống hậu môn, tạo thành các búi trĩ. Đây là một dạng trĩ xảy ra bên trong trực tràng và không thể quan sát được bằng mắt thường. Nguyên nhân chủ yếu của trĩ nội là do áp lực gia tăng trong khu vực hậu môn, dẫn đến sự căng phồng của các tĩnh mạch. Áp lực này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố, như táo bón mãn tính, lười vận động, mang thai hoặc thói quen ngồi lâu.

Trĩ nội được phân thành nhiều mức độ, tùy thuộc vào tình trạng và mức độ tổn thương của búi trĩ:

Trĩ nội độ I: Búi trĩ chưa sa ra ngoài và chỉ có hiện tượng chảy máu khi đi đại tiện.
Trĩ nội độ II: Búi trĩ có thể sa ra ngoài khi rặn nhưng tự động thụt vào khi không còn áp lực.
Trĩ nội độ III: Búi trĩ sa ra ngoài và không thể tự co lại, cần phải dùng tay để đẩy vào.
Trĩ nội độ IV: Búi trĩ sa ra ngoài và không thể đẩy vào được, có thể dẫn đến tình trạng viêm nhiễm hoặc hoại tử nếu không được điều trị kịp thời.

Việc phân loại trĩ nội giúp các bác sĩ xác định phương pháp điều trị phù hợp, từ các biện pháp bảo tồn như thay đổi chế độ ăn uống đến các phương pháp can thiệp phẫu thuật nếu cần.

Triệu chứng của trĩ nội

Trĩ nội có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một trong những dấu hiệu điển hình và dễ nhận thấy nhất là chảy máu. Máu thường xuất hiện khi người bệnh đi đại tiện, có thể là máu đỏ tươi, lẫn trong phân hoặc bám vào giấy vệ sinh. Tuy nhiên, nhiều trường hợp người bệnh chỉ nhận ra mình bị trĩ khi thấy máu trong phân mà không cảm thấy đau.

Tiết lộ về cách CHẤM DỨT trào ngược dạ dày ở phụ nữ sau sinh chỉ sau 45 ngày

Trào ngược sau sinh sẽ được dập tắt vĩnh viễn sau 1 liệu trình nhờ bài thuốc của Vua Tự Đức, TUYỆT ĐỐI không gây ảnh hưởng sức khỏe mẹ và bé. XEM NGAY

Xem ngay

Ngoài ra, trĩ nội còn có thể gây cảm giác nặng nề, đầy hơi hoặc khó chịu ở vùng hậu môn. Khi búi trĩ phát triển, bệnh nhân có thể cảm thấy một cục bướu hoặc khối u trong vùng hậu môn, đặc biệt là khi rặn hoặc đi đại tiện. Trong những trường hợp trĩ nội nặng hơn, búi trĩ có thể sa ra ngoài và không thể tự thụt vào.

Các triệu chứng khác có thể gặp phải bao gồm đau rát khi đi vệ sinh, đặc biệt là khi có sự kích thích từ phân cứng hoặc táo bón. Mặc dù trĩ nội ít gây đau đớn như trĩ ngoại, nhưng khi búi trĩ bị viêm hoặc nhiễm trùng, bệnh nhân có thể cảm thấy đau nhức và sưng tấy tại khu vực hậu môn.

Những triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sự thoải mái của người bệnh mà còn có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Việc nhận diện sớm và tìm kiếm phương pháp điều trị là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng trĩ trở nên nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân gây ra trĩ nội

Trĩ nội hình thành khi các tĩnh mạch trong ống hậu môn bị giãn nở và tạo thành các búi trĩ. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến sự hình thành và phát triển của bệnh:

Táo bón mãn tính: Đây là nguyên nhân chủ yếu gây ra trĩ nội. Việc phải rặn mạnh khi đi đại tiện làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn, gây giãn nở và hình thành búi trĩ.
Lười vận động: Cơ thể thiếu vận động, đặc biệt là ngồi hoặc đứng lâu một chỗ, làm giảm sự lưu thông máu và gia tăng áp lực lên vùng hậu môn, khiến các tĩnh mạch dễ bị giãn.
Mang thai: Trong suốt thai kỳ, tử cung mở rộng và gây áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng chậu, dẫn đến tình trạng giãn tĩnh mạch ở vùng hậu môn. Hormone thai kỳ cũng có thể làm giãn mạch máu, làm tăng nguy cơ mắc trĩ.
Thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa làm tăng áp lực lên vùng chậu và hậu môn, dễ dẫn đến giãn tĩnh mạch và hình thành trĩ nội.
Chế độ ăn thiếu chất xơ: Ăn ít rau xanh, trái cây và các thực phẩm chứa nhiều chất xơ làm gia tăng nguy cơ táo bón. Việc phải rặn mạnh khi đại tiện sẽ làm áp lực lên hậu môn và gây trĩ.
Uống ít nước: Khi cơ thể thiếu nước, phân sẽ trở nên khô và cứng, dẫn đến táo bón. Việc phải rặn để đẩy phân ra ngoài sẽ làm tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, dễ dẫn đến trĩ.
Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc trĩ, khả năng bị bệnh sẽ cao hơn. Đây có thể là do yếu tố di truyền làm cho các tĩnh mạch dễ bị giãn nở hơn bình thường.
Căng thẳng tâm lý, stress: Tình trạng căng thẳng kéo dài cũng có thể làm tăng áp lực lên cơ thể, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và gây táo bón, dẫn đến trĩ.

Hiểu rõ nguyên nhân giúp người bệnh chủ động phòng tránh và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Đối tượng dễ mắc trĩ nội

Trĩ nội có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số đối tượng dưới đây có nguy cơ cao mắc bệnh hơn:

Người lớn tuổi: Theo thời gian, các cơ và mô nâng đỡ hậu môn có thể yếu đi, làm gia tăng khả năng mắc trĩ, đặc biệt là trĩ nội.
Phụ nữ mang thai và sau sinh: Các bà bầu thường xuyên phải đối mặt với tình trạng trĩ do sự thay đổi hormone và áp lực từ tử cung lên khu vực chậu và hậu môn. Sau khi sinh, việc thay đổi tư thế và căng thẳng trong quá trình sinh nở cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Nhân viên văn phòng: Những người làm công việc đòi hỏi ngồi lâu một chỗ, như nhân viên văn phòng, dễ gặp phải vấn đề về trĩ do sự hạn chế vận động và áp lực lên vùng hậu môn.
Người bị táo bón mãn tính: Những người có thói quen đi vệ sinh không đều hoặc gặp vấn đề với táo bón kéo dài có nguy cơ cao bị trĩ nội, vì việc phải rặn mạnh khi đại tiện tạo áp lực lên hậu môn.
Người có lối sống ít vận động: Việc thiếu tập thể dục làm giảm lưu thông máu và khiến tĩnh mạch dễ bị giãn, từ đó dễ mắc trĩ.
Người bị thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa tạo áp lực lên vùng chậu và hậu môn, khiến tĩnh mạch trong khu vực này dễ bị giãn và phát triển thành trĩ nội.
Người có tiền sử gia đình bị trĩ: Trĩ có yếu tố di truyền, do đó những người có người thân trong gia đình mắc bệnh có nguy cơ cao bị trĩ.

Việc nhận diện những đối tượng dễ mắc trĩ giúp nâng cao nhận thức phòng ngừa và chủ động điều trị bệnh từ sớm.

Biến chứng của trĩ nội

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, trĩ nội có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những biến chứng thường gặp mà người bệnh có thể gặp phải:

Sa búi trĩ: Khi trĩ nội phát triển nặng, các búi trĩ có thể sa ra ngoài hậu môn, không thể tự thụt vào. Điều này không chỉ gây cảm giác khó chịu mà còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Nhiễm trùng và viêm nhiễm: Khi các búi trĩ bị sa ra ngoài, chúng có thể bị tổn thương và nhiễm trùng. Viêm nhiễm tại khu vực hậu môn có thể gây sưng tấy, đau đớn, và thậm chí là hoại tử nếu không được điều trị kịp thời.
Tắc mạch trĩ: Tình trạng tắc mạch xảy ra khi các tĩnh mạch trong búi trĩ bị vỡ hoặc bị nghẹt, dẫn đến cơn đau cấp tính. Điều này gây ra cảm giác rất khó chịu và cần được can thiệp y tế ngay lập tức.
Chảy máu kéo dài: Trĩ nội có thể gây ra tình trạng chảy máu nhiều trong khi đại tiện. Nếu tình trạng này kéo dài, người bệnh có thể bị thiếu máu, dẫn đến mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.
Hoại tử trĩ: Trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng, nếu không được điều trị, các búi trĩ bị sa ra ngoài và không được cung cấp đủ máu có thể bị hoại tử. Đây là biến chứng nguy hiểm, có thể gây nhiễm trùng toàn thân.

Vì vậy, việc phát hiện và điều trị sớm là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của trĩ nội.

Chẩn đoán trĩ nội

Chẩn đoán trĩ nội chủ yếu dựa vào việc đánh giá triệu chứng lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cần thiết. Các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng để xác định mức độ và loại trĩ, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các bước chẩn đoán trĩ nội:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra khu vực hậu môn để xác định tình trạng búi trĩ, mức độ sa của chúng và khả năng chảy máu. Quá trình này có thể gây một chút khó chịu cho người bệnh nhưng rất quan trọng trong việc phát hiện trĩ nội.
Khám trực tràng: Đây là phương pháp phổ biến để phát hiện trĩ nội, đặc biệt là khi búi trĩ chưa sa ra ngoài. Bác sĩ sẽ sử dụng ngón tay đeo găng để kiểm tra trực tiếp trong ống hậu môn. Đây là cách hiệu quả để phát hiện các triệu chứng sớm của trĩ nội.
Nội soi trực tràng (colonoscopy): Được chỉ định trong các trường hợp nghi ngờ hoặc khi bác sĩ cần kiểm tra rõ ràng tình trạng của hậu môn và trực tràng. Nội soi giúp phát hiện các tổn thương khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự như trĩ.
Chẩn đoán hình ảnh: Đôi khi, bác sĩ sẽ yêu cầu chụp X-quang hoặc siêu âm vùng chậu để xác định tình trạng của các tĩnh mạch và kiểm tra có tổn thương sâu nào hay không.

Chẩn đoán chính xác giúp bác sĩ xác định mức độ và mức độ nghiêm trọng của trĩ nội, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.

Khi nào cần gặp bác sĩ về trĩ nội

Trĩ nội nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết khi nào cần tìm sự giúp đỡ từ bác sĩ rất quan trọng để ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng. Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy bạn cần gặp bác sĩ ngay:

Chảy máu kéo dài hoặc nặng: Nếu bạn thấy máu xuất hiện khi đi đại tiện, hoặc máu chảy không ngừng và có lượng lớn, đây là dấu hiệu cần phải được kiểm tra ngay. Chảy máu kéo dài có thể gây thiếu máu và làm ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Búi trĩ sa ra ngoài không thể tự thụt vào: Khi búi trĩ bị sa ra ngoài và không thể tự co lại, có thể gây cảm giác khó chịu và đau đớn. Trường hợp này cần được bác sĩ can thiệp để giảm tình trạng sa búi trĩ và ngăn ngừa các biến chứng.
Đau và sưng tại vùng hậu môn: Nếu bạn cảm thấy đau dữ dội hoặc có sự sưng tấy tại vùng hậu môn, đây có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc tắc mạch trĩ. Cần khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Dấu hiệu nhiễm trùng: Nếu có hiện tượng nóng, đỏ, sưng, hoặc mưng mủ ở vùng hậu môn, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng do trĩ nội gây ra. Nhiễm trùng nếu không điều trị có thể lan rộng và gây biến chứng nguy hiểm.
Cảm giác khó chịu kéo dài: Nếu bạn gặp phải tình trạng khó chịu, ngứa ngáy, hoặc cảm giác nặng nề ở vùng hậu môn mà không có dấu hiệu cải thiện, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và có biện pháp điều trị thích hợp.

Nhận thức và hành động sớm sẽ giúp giảm thiểu các nguy cơ và biến chứng của trĩ nội, đồng thời giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục.

Phòng ngừa trĩ nội

Việc phòng ngừa trĩ nội là hoàn toàn khả thi nếu bạn duy trì một lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp đơn giản để giảm nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là một số cách giúp ngăn ngừa trĩ nội hiệu quả:

Ăn uống giàu chất xơ: Một chế độ ăn uống cân đối, giàu chất xơ từ rau xanh, trái cây và ngũ cốc sẽ giúp cải thiện nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón. Khi phân mềm và dễ dàng di chuyển qua đại tràng, nguy cơ bị trĩ sẽ giảm đi đáng kể.
Uống đủ nước: Nước giúp làm mềm phân và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Việc uống đủ nước mỗi ngày sẽ giúp giảm táo bón và hạn chế sự gia tăng áp lực lên vùng hậu môn khi đi đại tiện.
Tập thể dục thường xuyên: Vận động giúp cải thiện lưu thông máu và giảm áp lực lên các tĩnh mạch ở khu vực hậu môn. Các bài tập đơn giản như đi bộ, chạy bộ hoặc yoga có thể giúp ngăn ngừa trĩ nội hiệu quả.
Tránh ngồi lâu hoặc đứng lâu một chỗ: Nếu bạn có công việc đòi hỏi phải ngồi hoặc đứng lâu, hãy cố gắng thay đổi tư thế thường xuyên. Tạo thói quen đứng dậy, đi lại hoặc vận động nhẹ nhàng để giảm áp lực lên vùng chậu và hậu môn.
Đi đại tiện khi có nhu cầu: Đừng trì hoãn việc đi vệ sinh khi có cảm giác buồn đi ngoài. Việc nhịn đại tiện có thể khiến phân trở nên khô cứng và gây táo bón, tăng nguy cơ mắc trĩ.
Giảm cân nếu bị thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa là một yếu tố nguy cơ gây ra trĩ. Việc duy trì cân nặng lý tưởng không chỉ giúp giảm áp lực lên vùng hậu môn mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.
Tránh rặn mạnh khi đi đại tiện: Rặn mạnh khi đại tiện tạo áp lực lớn lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn, làm tăng nguy cơ hình thành trĩ. Nếu gặp phải tình trạng táo bón, bạn có thể sử dụng thực phẩm bổ sung chất xơ hoặc thuốc nhuận tràng nhẹ để hỗ trợ.

Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa trên, bạn có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc trĩ nội và bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa.

Phương pháp điều trị trĩ nội

Trĩ nội có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau tùy thuộc vào mức độ của bệnh. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp giúp giảm nhẹ triệu chứng, ngăn ngừa các biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị trĩ nội phổ biến:

Điều trị bằng thuốc Tây y

Điều trị bằng thuốc Tây y là phương pháp phổ biến trong giai đoạn đầu của trĩ nội, giúp làm giảm các triệu chứng như đau rát, chảy máu và sưng tấy. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

Thuốc giảm đau và kháng viêm: Các loại thuốc này giúp làm dịu cơn đau và giảm viêm sưng. Một số thuốc phổ biến bao gồm Paracetamol và Ibuprofen. Những thuốc này có thể được dùng để giảm đau nhẹ và hạ sốt trong những ngày đầu của bệnh.
Thuốc bôi tại chỗ: Các thuốc bôi giúp giảm đau, giảm ngứa và làm dịu khu vực hậu môn bị tổn thương. Hydrocortisone cream là một trong những thuốc bôi giảm viêm hiệu quả. Các thuốc bôi này cũng giúp làm mềm mô xung quanh khu vực hậu môn và giảm tình trạng sưng tấy.
Thuốc làm co mạch (thuốc co búi trĩ): Các thuốc này có tác dụng thu nhỏ các búi trĩ, giảm tình trạng sa hoặc viêm nhiễm. Thuốc Flavonoid (ví dụ như Daflon) là một ví dụ điển hình giúp làm tăng sức bền thành mạch, giảm viêm và hạn chế chảy máu.
Thuốc nhuận tràng: Trong trường hợp trĩ nội do táo bón kéo dài, thuốc nhuận tràng giúp làm mềm phân, giảm tình trạng rặn mạnh khi đại tiện, qua đó giảm áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn. Một số thuốc nhuận tràng phổ biến như Lactulose và Duphalac có thể được sử dụng.

Việc sử dụng thuốc Tây y cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Phương pháp điều trị không phẫu thuật

Đối với các trường hợp trĩ nội ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, có thể áp dụng các phương pháp điều trị không phẫu thuật giúp làm giảm triệu chứng mà không cần can thiệp phẫu thuật. Một số phương pháp bao gồm:

Liệu pháp tiêm sclerotherapy: Trong phương pháp này, một dung dịch đặc biệt sẽ được tiêm vào búi trĩ để làm xơ hóa các tĩnh mạch, giảm lưu lượng máu đến búi trĩ, khiến nó teo lại dần. Đây là một phương pháp điều trị ít xâm lấn, có thể áp dụng cho bệnh nhân mắc trĩ nội mức độ nhẹ hoặc vừa.
Thắt trĩ bằng vòng cao su (rubber band ligation): Phương pháp này sử dụng một vòng cao su nhỏ để thắt chặt gốc búi trĩ, làm giảm lưu lượng máu đến búi trĩ và khiến nó dần teo lại. Đây là phương pháp hiệu quả, ít xâm lấn, giúp điều trị trĩ nội mức độ vừa mà không cần phẫu thuật.
Quang đông hồng ngoại (infrared coagulation): Phương pháp này sử dụng sóng hồng ngoại để làm đông lại các mô bị giãn nở của tĩnh mạch, giúp thu nhỏ búi trĩ. Thông qua quá trình này, búi trĩ sẽ mất đi do thiếu cung cấp máu.

Những phương pháp này thường được áp dụng khi bệnh không quá nghiêm trọng và không cần phải phẫu thuật can thiệp.

Phương pháp phẫu thuật

Khi trĩ nội đã tiến triển đến mức độ nghiêm trọng, các phương pháp phẫu thuật có thể cần thiết để điều trị triệt để. Các lựa chọn phẫu thuật bao gồm:

Phẫu thuật cắt trĩ (hemorrhoidectomy): Đây là phương pháp phẫu thuật phổ biến để điều trị trĩ nội mức độ nặng. Bác sĩ sẽ cắt bỏ các búi trĩ, loại bỏ hoàn toàn mô bị giãn nở. Phẫu thuật này có thể gây đau đớn sau mổ, nhưng mang lại hiệu quả lâu dài.
Phẫu thuật khâu trĩ (stapled hemorrhoidectomy): Phương pháp này sử dụng thiết bị khâu tự động để cắt bỏ phần niêm mạc bị giãn nở và khâu lại các tĩnh mạch, giúp hạn chế sự tái phát của trĩ. So với phẫu thuật cắt trĩ, phương pháp này ít đau và thời gian phục hồi nhanh hơn.

Phẫu thuật cắt trĩ hoặc khâu trĩ thường được thực hiện trong các trường hợp trĩ nội độ ba và bốn, khi các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả.

Điều trị bằng phương pháp tự nhiên

Ngoài các phương pháp y tế, nhiều người bệnh trĩ nội lựa chọn kết hợp phương pháp điều trị tự nhiên để hỗ trợ làm giảm triệu chứng. Các biện pháp tự nhiên bao gồm:

Ngâm nước ấm: Việc ngâm hậu môn trong nước ấm có thể giúp giảm đau và sưng tấy. Nước ấm giúp thư giãn cơ hậu môn và làm giảm khó chịu.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung nhiều chất xơ trong chế độ ăn hàng ngày giúp cải thiện hệ tiêu hóa và giảm táo bón, qua đó giảm áp lực lên vùng hậu môn. Uống đủ nước và ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa cũng giúp phòng ngừa táo bón.

Mặc dù các phương pháp tự nhiên có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng, nhưng chúng không thể thay thế các phương pháp điều trị chính thức, đặc biệt trong các trường hợp trĩ nghiêm trọng.

Trĩ nội có thể được điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp. Sự kết hợp giữa thuốc Tây y, các biện pháp không phẫu thuật và phẫu thuật khi cần thiết sẽ giúp bệnh nhân kiểm soát tình trạng bệnh và giảm thiểu biến chứng.