Bà Bầu Bị Rát Họng: Nguyên Nhân Gây Bệnh Và Cách Điều Trị An Toàn

Rát họng là một triệu chứng phổ biến mà nhiều bà bầu gặp phải trong thai kỳ. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như thay đổi nội tiết tố, hệ miễn dịch suy giảm hoặc tác động của môi trường. Dù không quá nguy hiểm, nhưng nếu không được xử lý kịp thời, rát họng có thể gây ảnh hưởng cho mẹ bầu và thai nhi. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, các biện pháp điều trị và phòng ngừa khi bà bầu bị rát họng.

Bà bầu bị rát họng là gì?

Bà bầu bị rát họng là tình trạng phụ nữ mang thai cảm thấy đau rát, khó chịu hoặc kích ứng ở vùng cổ họng. Đây là một triệu chứng phổ biến trong thai kỳ, thường xảy ra do thay đổi nội tiết tố, hệ miễn dịch suy giảm hoặc tác động của các yếu tố môi trường như ô nhiễm, thời tiết thay đổi. 

Tình trạng này thường đi kèm với các triệu chứng khác như ho, khản tiếng hoặc nghẹt mũi. Mặc dù không nguy hiểm, nhưng nếu không được xử lý kịp thời, rát họng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu.

Nguyên nhân gây rát họng ở bà bầu

Rát họng ở bà bầu có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố nội tại và yếu tố môi trường. Cụ thể như:

Thay đổi nội tiết tố

Trong thai kỳ, sự gia tăng các hormone như progesterone và estrogen làm thay đổi cơ chế hoạt động của niêm mạc họng, khiến vùng này trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị kích ứng và dẫn đến cảm giác rát họng.

Hệ miễn dịch suy giảm

Khi mang thai, hệ miễn dịch của mẹ bầu thường bị suy giảm tự nhiên để bảo vệ thai nhi. Điều này khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi vi khuẩn, virus hoặc các yếu tố gây bệnh, dẫn đến viêm nhiễm đường hô hấp và rát họng.

Trào ngược dạ dày thực quản

Hormone progesterone trong thai kỳ làm giảm trương lực cơ thắt thực quản dưới, khiến axit dạ dày dễ trào ngược lên thực quản và gây kích ứng niêm mạc họng. Đây là một nguyên nhân phổ biến gây rát họng ở bà bầu, đặc biệt là trong những tháng cuối thai kỳ.

Tiếp xúc tác nhân kích thích

Môi trường ô nhiễm, khói bụi, hóa chất, hoặc việc tiếp xúc với người bị cảm lạnh, cúm có thể khiến mẹ bầu bị viêm họng và cảm giác rát họng.

Thời tiết thay đổi

Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ, độ ẩm, đặc biệt vào mùa lạnh, dễ làm cơ thể mẹ bầu giảm sức đề kháng, khiến họng bị khô và kích ứng.

Thiếu nước hoặc mất nước

Phụ nữ mang thai thường có nguy cơ mất nước cao hơn do nhu cầu tăng cường tuần hoàn máu và sự phát triển của thai nhi. Khi cơ thể thiếu nước, niêm mạc họng dễ khô và dẫn đến cảm giác rát họng.

Hít thở bằng miệng

Việc hít thở bằng miệng khi ngủ, đặc biệt ở bà bầu bị nghẹt mũi do thay đổi nội tiết hoặc dị ứng, có thể làm khô và kích thích niêm mạc họng, gây ra triệu chứng đau rát.

Các bệnh lý liên quan

Một số bệnh lý như viêm họng, viêm amidan, cảm lạnh, hoặc cúm cũng là nguyên nhân phổ biến gây rát họng ở bà bầu. Những bệnh lý này thường đi kèm với triệu chứng như sốt, ho, và nghẹt mũi.

Triệu chứng thường gặp khi bà bầu bị rát họng

Rát họng ở bà bầu có thể đi kèm nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra.  

• Cảm giác đau rát hoặc khó chịu ở họng: Vùng cổ họng cảm thấy rát, nóng hoặc đau nhẹ, đặc biệt khi nuốt. Đôi khi cảm giác khô và ngứa họng kéo dài, gây khó chịu.
• Ho: Ho khan hoặc ho có đờm, tùy thuộc vào tình trạng viêm nhiễm hoặc kích ứng. Cơn ho thường xảy ra vào ban đêm hoặc khi nói chuyện nhiều.
• Khản tiếng hoặc mất tiếng: Khản tiếng do viêm hoặc kích thích dây thanh âm. Một số trường hợp mất tiếng nếu tình trạng viêm họng kéo dài.
• Sưng đau ở họng: Vùng cổ họng có thể bị sưng, gây khó chịu khi nuốt thức ăn hoặc nước uống. Đôi khi sưng lan đến khu vực hạch bạch huyết dưới hàm hoặc cổ.
• Khô miệng: Họng có cảm giác khô do niêm mạc bị kích thích, thiếu nước hoặc hít thở bằng miệng trong khi ngủ.
• Sốt nhẹ hoặc cảm giác mệt mỏi: Trong trường hợp rát họng do viêm nhiễm, bà bầu có thể bị sốt nhẹ (dưới 38°C). Mệt mỏi và suy giảm năng lượng là triệu chứng đi kèm.
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi: Thường xảy ra nếu rát họng đi kèm cảm lạnh hoặc dị ứng. Nghẹt mũi khiến bà bầu phải thở bằng miệng, làm họng khô và rát hơn.
• Cảm giác vướng ở họng: Một số bà bầu có cảm giác vướng như có dị vật ở họng, gây khó chịu và muốn khạc nhổ.
• Khó nuốt: Việc nuốt nước bọt hoặc thức ăn có thể gây đau hoặc khó khăn hơn bình thường.
• Xuất hiện đờm: Họng có thể tiết nhiều dịch nhầy, gây cảm giác muốn khạc liên tục. Đờm có thể trong, đặc hoặc kèm màu vàng/xanh nếu có nhiễm trùng.

Ảnh hưởng của rát họng đến mẹ và thai nhi

Rát họng trong thai kỳ không chỉ gây khó chịu cho mẹ bầu mà còn ảnh hưởng đến thai nhi nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách.  

Ảnh hưởng đến mẹ bầu

• Mệt mỏi và suy giảm sức khỏe: Tình trạng đau rát họng kéo dài khiến mẹ bầu cảm thấy khó chịu, mệt mỏi và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
• Nguy cơ biến chứng: Rát họng không được điều trị có thể tiến triển thành các bệnh lý nặng hơn như viêm họng mãn tính, viêm amidan, viêm phế quản hoặc viêm phổi, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng toàn thân.
• Khó khăn trong ăn uống: Đau khi nuốt khiến mẹ bầu khó ăn uống đủ chất, dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết cho mẹ và thai nhi.
• Căng thẳng tinh thần: Rát họng kéo dài có thể gây khó chịu và lo lắng, ảnh hưởng đến tâm lý của mẹ bầu trong thai kỳ.

Ảnh hưởng đến thai nhi

• Thiếu oxy: Nếu mẹ bầu ho nhiều hoặc bị nghẹt thở do viêm họng nặng, thai nhi có thể bị giảm lượng oxy cung cấp qua nhau thai, ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.
• Nguy cơ sinh non: Các cơn ho dai dẳng và áp lực lên vùng bụng do ho có thể kích thích tử cung co bóp, làm tăng nguy cơ sinh non hoặc động thai.
• Thiếu dinh dưỡng: Khi mẹ bầu không thể ăn uống đủ chất do đau họng, thai nhi có thể bị ảnh hưởng bởi sự thiếu hụt dinh dưỡng, dẫn đến chậm phát triển hoặc nhẹ cân.

Bà bầu bị rát họng điều trị thế nào?

Việc điều trị khi bà bầu bị rát họng cần đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi, đồng thời hiệu quả trong việc làm giảm triệu chứng. Dưới đây là các phương pháp an toàn và dễ thực hiện:

Sử dụng thảo dược tự nhiên

Các phương pháp tự nhiên thường an toàn, không gây tác dụng phụ, giúp làm dịu cảm giác rát họng và giảm viêm.

• Súc miệng bằng nước muối ấm: Súc miệng 2-3 lần mỗi ngày bằng nước muối loãng để giảm viêm, sát khuẩn và làm sạch vùng họng. Pha 1/2 thìa cà phê muối hòa tan trong một cốc nước ấm.
• Trà gừng mật ong: Gừng có tính kháng viêm, mật ong giúp làm dịu họng. Uống trà gừng ấm pha mật ong 1-2 lần mỗi ngày giúp giảm rát họng hiệu quả. Lưu ý: Không uống quá nhiều mật ong trong ngày để tránh tăng đường huyết.
• Trà cam thảo: Cam thảo có đặc tính chống viêm và giảm đau họng tự nhiên. Uống một tách trà cam thảo ấm sẽ làm dịu cổ họng và giảm cơn ho.
• Sử dụng nước ép cà rốt hoặc nước ép lê: Các loại nước ép này giúp bổ sung vitamin, đồng thời làm dịu vùng họng bị kích thích.

Tăng cường độ ẩm không khí

Không khí khô có thể làm tình trạng rát họng trở nên tồi tệ hơn. Duy trì độ ẩm trong không khí sẽ giúp giảm khô họng và cải thiện triệu chứng.

• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Đặt máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ hoặc phòng làm việc để giữ độ ẩm không khí ở mức phù hợp, đặc biệt trong mùa đông hoặc khi dùng điều hòa.
• Xông hơi bằng nước ấm: Hít hơi nước ấm từ chậu nước nóng có thêm vài giọt tinh dầu (như tinh dầu bạc hà hoặc khuynh diệp) giúp làm dịu họng và giảm nghẹt mũi.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ cơ thể mẹ bầu chống lại viêm họng.

• Uống đủ nước: Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để giữ cho niêm mạc họng luôn ẩm, giảm cảm giác khô và kích ứng.
• Ăn thức ăn mềm và dễ nuốt: Cháo, súp, nước hầm xương hoặc sữa ấm là những lựa chọn tốt giúp làm dịu họng và cung cấp đủ dinh dưỡng.
• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C: Cam, chanh, bưởi hoặc kiwi giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm viêm họng.  

Sử dụng thuốc Tây theo hướng dẫn từ bác sĩ

Trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc an toàn cho mẹ bầu:

• Viên ngậm trị viêm họng: Các loại viên ngậm có thành phần tự nhiên như tinh dầu bạc hà hoặc mật ong giúp làm dịu họng.
• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Paracetamol có thể được sử dụng nếu mẹ bầu bị đau họng kèm sốt. Chỉ uống theo liều lượng được bác sĩ khuyến nghị.
• Thuốc xịt họng: Một số loại thuốc xịt họng thảo dược có thể sử dụng để giảm viêm và sát khuẩn tại chỗ.

Phòng ngừa rát họng ở bà bầu

Phòng ngừa rát họng là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho mẹ bầu và thai nhi. Dưới đây là các biện pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ mắc rát họng trong thai kỳ:

• Bảo vệ vùng cổ: Luôn giữ ấm cổ họng, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi thời tiết lạnh. Dùng khăn quàng cổ khi ra ngoài để tránh gió lạnh.
• Tắm nước ấm: Tránh tắm nước quá lạnh hoặc tiếp xúc đột ngột với nhiệt độ thấp.
• Rửa tay thường xuyên: Dùng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn để loại bỏ vi khuẩn, virus sau khi chạm vào các bề mặt công cộng.
• Súc miệng bằng nước muối: Thực hiện 1-2 lần/ngày để giữ vùng họng sạch, loại bỏ vi khuẩn và ngăn ngừa viêm nhiễm.
• Tránh môi trường ô nhiễm: Hạn chế đến những nơi có khói bụi, hóa chất hoặc không khí ô nhiễm.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Hạn chế tiếp xúc gần với người bị cảm cúm, viêm họng hoặc các bệnh đường hô hấp khác.
• Bổ sung vitamin: Ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin C (cam, chanh, bưởi, kiwi) để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Dinh dưỡng cân bằng: Cung cấp đủ protein, vitamin và khoáng chất từ các nguồn thực phẩm tự nhiên như rau xanh, trái cây, và cá.
• Uống đủ nước: Uống 1.5-2 lít nước mỗi ngày để giữ cho cổ họng luôn ẩm và tránh khô.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Đặt máy tạo độ ẩm trong phòng để duy trì độ ẩm không khí, giúp hạn chế tình trạng khô họng, đặc biệt trong mùa đông hoặc khi dùng điều hòa.
• Ngủ đủ giấc: Đảm bảo mẹ bầu ngủ từ 7-8 tiếng mỗi đêm để cơ thể phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch.
• Tránh nói lớn hoặc la hét: Để bảo vệ dây thanh âm và giảm áp lực lên cổ họng
• Hạn chế tiếp xúc đột ngột với nhiệt độ: Tránh di chuyển từ môi trường lạnh sang nóng quá nhanh và ngược lại.
• Uống đồ ấm: Uống nước ấm, trà thảo dược (như trà gừng, trà mật ong) để giữ ấm cơ thể và bảo vệ họng.
• Tập yoga hoặc đi bộ: Các bài tập nhẹ nhàng giúp lưu thông máu và tăng cường sức khỏe tổng thể, từ đó giảm nguy cơ bị viêm nhiễm đường hô hấp.
• Hít thở đúng cách: Học các bài tập thở để giảm căng thẳng và cải thiện chức năng hô hấp.

Bà bầu bị rát họng có thể được kiểm soát hiệu quả nếu người bệnh hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp. Từ việc thay đổi lối sống, sử dụng các phương pháp tự nhiên đến thăm khám bác sĩ khi cần, mẹ bầu có thể giảm triệu chứng và bảo vệ sức khỏe thai kỳ. Đừng quên rằng một cơ thể khỏe mạnh và tinh thần thoải mái chính là yếu tố quan trọng nhất để mẹ bầu trải qua thai kỳ an toàn và hạnh phúc.