Bệnh Chàm Khô Ở Da: Nguyên Nhân, Biểu Hiện, Cách Điều Trị

Bệnh chàm khô gây ra những cơn ngứa ngáy, khó chịu dai dẳng? Tìm hiểu ngay nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả bệnh chàm khô trong bài viết này để nhanh chóng lấy lại làn da khỏe mạnh.

Bệnh chàm khô ở da là gì?

Chàm khô là dạng bệnh chàm thường gặp nhất, bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào kể cả người lớn và trẻ nhỏ. Đây là tình trạng viêm da mãn tính thường gặp do lớp sừng Keratin của da không được cung cấp đủ nước gây mất cân bằng và dẫn đến các triệu chứng như nứt nẻ, mưng mủ, chảy máu.

Thông thường, bệnh chàm khô sẽ xuất hiện ở các vùng da tay và chân, bệnh bùng phát mạnh mẽ vào mùa đông khi thời tiết hanh khô và có độ ẩm không khí thấp. Bệnh sẽ phát triển theo 3 giai đoạn với các triệu chứng đặc trưng là khô ráp, ngứa ngáy và căng da.

• Giai đoạn cấp tính: Các triệu chứng ngứa ngáy, sưng tấy trên da khiến người bệnh cảm thấy rất khó chịu. Vùng da bị tổn thương bị chảy dịch nếu không được vệ sinh đúng cách sẽ có nguy cơ bội nhiễm hình thành nên mụn mủ và để lại sẹo.
• Giai đoạn bán cấp: Khi bệnh phát triển sang giai đoạn bán cấp người bệnh sẽ cảm thấy ngứa ngáy dữ dội hơn, da bị thiếu nước gây bong tróc và rỉ máu.
• Giai đoạn mãn tính: Da có dấu hiệu thiếu nước nghiêm trọng, bị bong tróc từng mảng lớn gây nứt nẻ. Lúc này ngứa ngáy đã giảm bớt thay vào đó là cảm giác da căng và khô ráp.

Chàm khô là bệnh lý cơ địa nên không có khả năng lây nhiễm từ người này sang các người khác. Tuy nhiên, nếu người bệnh không tiến hành điều trị và chăm sóc đúng cách sẽ khiến vùng tổn thương lan rộng, nguy cơ gây ra các biến chứng không mong muốn.

Nguyên nhân gây bệnh chàm khô ở da

Nguyên nhân chính xác gây ra chàm khô vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các yếu tố sau đây được cho là có liên quan đến sự phát triển của bệnh:

• Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc bệnh chàm, hen suyễn, hoặc dị ứng có nguy cơ cao mắc bệnh chàm khô.
• Rối loạn chức năng hàng rào bảo vệ da: Khi hàng rào bảo vệ da suy yếu, da dễ mất ẩm, trở nên khô ráp và nhạy cảm hơn với các tác nhân môi trường.
• Hệ thống miễn dịch: Sự hoạt động quá mức của hệ thống miễn dịch cũng có thể góp phần gây ra viêm nhiễm và ngứa ngáy.
• Các yếu tố môi trường: Một số tác nhân như thời tiết hanh khô, tiếp xúc với xà phòng, hóa chất, bụi bẩn, lông thú cưng, và một số loại thực phẩm cũng có thể làm nặng thêm triệu chứng chàm khô.

Dấu hiệu nhận biết bệnh chàm khô

Biểu hiện của chàm khô rất đa dạng, tùy thuộc vào từng cá nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dù vậy, một số dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• Da khô, bong tróc: Vùng da bị ảnh hưởng thường rất khô, ráp, và có thể bong tróc như vảy cá.
• Ngứa ngáy dữ dội: Cơn ngứa có thể xuất hiện bất chợt và trở nên dữ dội hơn vào ban đêm, gây ảnh hưởng lớn đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống.
• Nứt nẻ da: Ở những trường hợp nặng, da có thể bị nứt nẻ, chảy máu, thậm chí nhiễm trùng.
• Mẩn đỏ, sưng tấy: Các vùng da bị chàm thường ửng đỏ, sưng lên, và có thể xuất hiện các mụn nước nhỏ li ti.
• Vị trí thường gặp: Chàm khô thường xuất hiện ở mặt, cổ, khuỷu tay, khoeo chân, tay và chân.

Bệnh chàm khô có nguy hiểm không?

Nếu không được điều trị và kiểm soát tốt, chàm khô có thể dẫn đến một số biến chứng như:

• Nhiễm trùng da: Do gãi ngứa nhiều, vi khuẩn có thể xâm nhập vào các vết thương trên da gây nhiễm trùng.
• Rối loạn giấc ngủ: Ngứa ngáy dữ dội, đặc biệt là vào ban đêm, khiến người bệnh khó ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý.
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Chàm khô gây mất thẩm mỹ, ngứa ngáy khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, công việc, và các mối quan hệ xã hội.

Chẩn đoán chàm khô bằng cách nào?

Chẩn đoán chàm khô thường dựa trên:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát các triệu chứng trên da, hỏi về tiền sử bệnh, và các yếu tố nguy cơ.
• Một số xét nghiệm: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm một số xét nghiệm để loại trừ các bệnh lý da liễu khác.

Đối tượng nguy cơ cao

Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh chàm khô bao gồm:

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Đặc biệt là những trẻ có tiền sử gia đình mắc bệnh dị ứng.
• Người có cơ địa dị ứng: Như hen suyễn, viêm mũi dị ứng.
• Người thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân kích ứng: Như xà phòng, hóa chất, bụi bẩn.

Các phương pháp điều trị chàm khô hiệu quả

Việc điều trị bệnh chàm khô cần được tiếp cận một cách toàn diện, kết hợp giữa các phương pháp điều trị đặc hiệu và các biện pháp chăm sóc da tại nhà. Mục tiêu của điều trị là kiểm soát triệu chứng, giảm tần suất bùng phát, ngăn ngừa biến chứng, và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị chàm khô an toàn và hiệu quả:

Điều trị bằng thuốc

Sử dụng thuốc là phương pháp phổ biến giúp giảm nhanh các triệu chứng như khô da, ngứa ngáy, bong tróc. Dưới đây là các loại thuốc thường được dùng và lưu ý khi điều trị.

Thuốc bôi ngoài da:

• Kem dưỡng ẩm: Đây là nền tảng trong điều trị chàm khô, giúp bổ sung độ ẩm cho da, làm mềm da, giảm ngứa, và phục hồi hàng rào bảo vệ da. Nên sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu và chất tạo màu, thoa lên da nhiều lần trong ngày, đặc biệt là sau khi tắm.
• Corticosteroid bôi ngoài da: Có tác dụng chống viêm, giảm ngứa nhanh chóng. Tuy nhiên, cần sử dụng theo đúng chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng vì có thể gây ra các tác dụng phụ như teo da, giãn mạch.
• Thuốc ức chế calcineurin: Tacrolimus và pimecrolimus là hai loại thuốc ức chế calcineurin thường được sử dụng để điều trị chàm khô. Chúng có tác dụng ức chế hệ thống miễn dịch, giảm viêm và ngứa. Thuốc ức chế calcineurin thường được chỉ định cho những trường hợp chàm khô nhẹ đến trung bình, hoặc khi không đáp ứng với corticosteroid.
• Thuốc kháng sinh bôi ngoài da: Được sử dụng trong trường hợp chàm khô bị nhiễm trùng.

Thuốc uống:

• Thuốc kháng histamin: Hỗ trợ kiểm soát cảm giác ngứa, đặc biệt hiệu quả trong việc làm dịu tình trạng ngứa nghiêm trọng vào ban đêm.
• Corticosteroid đường uống: Chỉ định trong trường hợp chàm khô nặng, lan rộng, không đáp ứng với điều trị tại chỗ. Cần sử dụng thận trọng và theo dõi chặt chẽ do có thể gây ra nhiều tác dụng phụ toàn thân.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Cyclosporine, azathioprine, methotrexate… được sử dụng trong trường hợp chàm khô rất nặng, kháng trị với các phương pháp điều trị khác. Thuốc ức chế miễn dịch có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, do đó cần được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa.
• Thuốc sinh học: Dupilumab là một loại thuốc sinh học mới, có tác dụng ức chế các cytokine gây viêm trong bệnh chàm khô. Dupilumab được chỉ định cho người lớn và trẻ em từ 6 tuổi trở lên bị chàm khô trung bình đến nặng, không kiểm soát được bằng các phương pháp điều trị khác.

Liệu pháp ánh sáng

Liệu pháp ánh sáng, còn được gọi là quang trị liệu, sử dụng ánh sáng tia cực tím (UV) để điều trị chàm khô. Ánh sáng UV có tác dụng ức chế hệ thống miễn dịch, giảm viêm và ngứa. Có hai loại liệu pháp ánh sáng thường được sử dụng:

• PUVA: Kết hợp sử dụng psoralen (một loại thuốc nhạy cảm với ánh sáng) và tia UVA.
• UVB băng hẹp: Sử dụng một dải hẹp của tia UVB.

Liệu pháp ánh sáng thường được chỉ định cho những trường hợp chàm khô trung bình đến nặng, không đáp ứng với điều trị bằng thuốc.

Chữa bệnh bằng mẹo dân gian

Bên cạnh các phương pháp điều trị y tế thông thường, việc sử dụng dược liệu tự nhiên cũng được xem là một lựa chọn an toàn và hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị bệnh chàm khô. Các loại thảo dược này thường chứa các hợp chất có tác dụng kháng viêm, giảm ngứa, dưỡng ẩm và tái tạo da, giúp làm dịu các triệu chứng khó chịu và cải thiện tình trạng da.

• Nha đam (Lô hội): Gel nha đam có tính mát, kháng viêm, giúp làm dịu da, giảm ngứa và thúc đẩy quá trình lành vết thương. Lấy gel nha đam tươi thoa trực tiếp lên vùng da bị chàm, để khoảng 15-20 phút rồi rửa sạch.
• Dầu dừa: Dầu dừa chứa nhiều axit béo có lợi, giúp dưỡng ẩm, làm mềm da, giảm ngứa và ngăn ngừa tình trạng da khô ráp. Thoa dầu dừa lên vùng da bị chàm 2-3 lần/ngày.
• Trà xanh: Chứa chất chống oxy hóa và kháng viêm mạnh mẽ, giúp giảm ngứa, sưng đỏ và ngăn ngừa nhiễm trùng. Dùng nước trà xanh ấm để rửa vùng da bị chàm hoặc đắp bã trà xanh lên da.
• Yến mạch: Chứa các hợp chất có tác dụng làm dịu da, giảm ngứa và kháng viêm. Nghiền mịn yến mạch, trộn với nước ấm tạo thành hỗn hợp sệt rồi đắp lên vùng da bị chàm.

Biện pháp phòng tránh và hỗ trợ điều trị chàm khô tại nhà

Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn bệnh chàm khô, nhưng bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau để giảm nguy cơ mắc bệnh và kiểm soát triệu chứng:

• Dưỡng ẩm da thường xuyên: Sử dụng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, không chứa hương liệu và chất tạo màu, thoa lên da ít nhất 2 lần/ngày.
• Tránh các tác nhân kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với xà phòng, hóa chất, bụi bẩn, lông thú cưng, và các tác nhân gây dị ứng khác.
• Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát: Ưu tiên chọn quần áo làm từ chất liệu cotton mềm mại, thấm hút mồ hôi.
• Tắm nước ấm: Nên sử dụng nước ấm ở nhiệt độ phù hợp, tránh sử dụng nước quá nóng vì có thể gây mất độ ẩm tự nhiên trên da, khiến da trở nên khô ráp.
• Kiểm soát stress: Stress có thể làm nặng thêm triệu chứng chàm khô. Hãy tìm kiếm các phương pháp thư giãn hiệu quả như yoga, thiền định.
• Chế độ ăn uống lành mạnh:  Tăng cường bổ sung các loại rau xanh, trái cây tươi để cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết. Hạn chế tiêu thụ các món ăn cay, nhiều dầu mỡ hoặc các loại thực phẩm dễ gây kích ứng cho cơ địa.

Chàm khô là một bệnh lý da liễu mãn tính, gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, bằng cách hiểu rõ về bệnh, chủ động phòng ngừa, và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tốt triệu chứng và sống chung với bệnh một cách hòa bình.

Có thể bạn quan tâm:

• Chàm đồng tiền là gì? Cách nhận biết và điều trị hiệu quả
• Chàm môi: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị