Bệnh Trĩ Theo Đông Y Và Các Bài Thuốc Chữa Trĩ Phổ Biến Nhất

Tài Nữ Linh Hảo 2:57 AM , 02/06/2023

Đánh giá bài viết

5/5 - (5 bình chọn)

Điều trị bệnh trĩ theo hướng Đông y cổ truyền dần trở thành xu hướng bởi bản chất lành tính, an toàn và không kém phần hiệu nghiệm. Căn cứ vào căn nguyên gây bệnh và đặc điểm lâm sàng mà lựa chọn các phương thuốc điều trị phù hợp cũng như phòng bệnh tái phát trở lại. Để biết thêm thông tin chi viết, mời bạn đọc tham khảo bài chia sẻ dưới đây để hiểu rõ hơn vấn đề bệnh trĩ theo Đông y.

Tìm hiểu bệnh trĩ theo quan niệm của Đông y

Một trong những căn bệnh thuộc hệ tiêu hóa phổ biến hiện nay không thể không nhắc đến là bệnh trĩ. Đây là tình trạng tĩnh mạch ở trực tràng – hậu môn bị phình giãn quá mức, lâu ngày hình thành nên búi trĩ do máu ứ đọng. Cấu trúc này có thể xuất hiện bên trong hoặc bên ngoài hậu môn.

Theo quan niệm của Đông y cổ truyền, căn nguyên sinh ra bệnh trĩ là do khí hư, khí trệ khiến cho đại tràng không thông, đồng thời làm cho cơ nhục yếu và tổn thương giáng hạ mạch lạc, từ đó khởi sinh tình trạng huyết ứ ở trực tràng hậu môn. Nếu khí trệ và huyết ứ không được loại bỏ kịp thời có thể khiến mạch lạc giãn ra và ngày càng sa xuống khiến búi trĩ ứ huyết và chảy máu. Trường hợp nhẹ thì chảy máu lúc đi đại tiện, nặng hơn thì xuất hiện ngay cả khi ngồi hoặc nằm.

Nguyên nhân khiến khí và thấp nhiệt nhưng kết ở đại tràng là do bên trong cơ thể có vấn đề về tâm tỳ thận và can. Hoặc do chính chế độ ăn uống thiếu khoa học, lạm dụng thuốc lá, bia rượu, do lười vận động, ngồi quá lâu tại chỗ đã tạo áp lực nặng cho vùng hậu môn – trực tràng.

Tiết lộ về cách CHẤM DỨT trào ngược dạ dày ở phụ nữ sau sinh chỉ sau 45 ngày

Trào ngược sau sinh sẽ được dập tắt vĩnh viễn sau 1 liệu trình nhờ bài thuốc của Vua Tự Đức, TUYỆT ĐỐI không gây ảnh hưởng sức khỏe mẹ và bé. XEM NGAY

Xem ngay

Ăn uống kém khoa học cũng chính căn nguyên khiến thấp nhiệt ứ trệ và khởi sinh bệnh trĩ

Giới y học cổ truyền đã chỉ ra các loại bệnh trĩ nội và bệnh trĩ ngoại dựa trên thể. Cụ thể như sau:

– Các thể điển hình của bệnh trĩ nội theo quan niệm Đông y:

Trĩ nội thể huyết ứ trệ (bệnh trĩ khởi phát bệnh toàn thân gây ra);
Trĩ nội thể huyết ứ (dạng trĩ có sung huyết);
Trĩ nội thể thấp nhiệt (có đi kèm với tình trạng viêm nhiễm hoặc bội nhiễm);
Trĩ nội thể nhiệt độc (giai đoạn đầu của bệnh trĩ).

– Các thể điển hình của bệnh trĩ ngoại theo quan niệm Đông y:

Trĩ ngoại huyết ứ;
Trĩ ngoại thể thấp nhiệt (là dạng bệnh trĩ ngoại có xuất hiện biến chứng, phổ biến là tình trạng viêm loét);
Trĩ ngoại thể nhiệt độc (do tắc nghẽn khí huyết).

Một số bài thuốc Đông y chữa bệnh trĩ nội và bệnh trĩ ngoại

Trong Đông y, chữa trị bệnh ở người nói chung và chữa bệnh trĩ nói trên đều phải dựa trên nguyên tắc loại bỏ căn nguyên gây bệnh. Ngoài ra, giới y học cổ truyền còn chữa bệnh theo từng thể riêng biệt, điều này sẽ tác động tích cực đến việc loại bỏ triệu chứng lâm sàng do bệnh gây ra. Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh trĩ cụ thể:

Bài thuốc Đông y chữa bệnh trĩ nội

Bệnh trĩ nội được chia thành nhiều thể với mỗi thể có những triệu chứng lâm sàng riêng biệt. Xác định đúng thể bệnh để có bài thuốc điều trị bệnh phù hợp.

1. Bệnh trĩ nội thể thấp nhiệt

Triệu chứng đặc trưng của bệnh trĩ nội ở thể thấp nhiệt là sưng nóng búi trĩ, viêm loét, đau rát hậu môn, sưng đỏ, có thể chảy mủ hoặc chảy nước, đau nhiều khi ngồi. Một số trường hợp có thể đi kèm với triệu chứng táo bón và tiểu tiện vàng.

Với bệnh ở thể thấp nhiệt, bài thuốc được sử dụng chủ yếu tập trung các loại thảo dược có tính mát để thanh nhiệt, hoạt huyết, hành khí và cầm máu. Một số bài thuốc điển hình như:

– Bài thuốc số 1:

Nguyên liệu: Hoàng liên, xích thược, hoàng bá mỗi vị 12g và đào nhân 8g.
Cách thực hiện: Mang hết dược liệu sắc cùng với một lượng nước vừa đủ để dùng. Người bệnh nên dùng khi thuốc còn nóng.

– Bài thuốc số 2:

Nguyên liệu: Hoàng bá, chỉ xác, kim ngân hoa, xích thược, chi tử và hòe hoa mỗi vị 12g.
Cách thực hiện: Đem sắc lấy nước uống. Dùng mỗi ngày một thang.

Song song với việc dùng thuốc, người bệnh nên kết hợp với châm cứu các huyệt sau để gia tăng công dụng:

Huyệt Trường cường;
Huyệt Bách hội;
Huyệt Thứ Liêu;
Huyệt Tiểu trường du;
Huyệt Đại trường du;
Huyệt Túc tam lý;
Huyệt Tam âm giao;
Huyệt Thừa sơn;
Huyệt Hợp cốc;
Huyệt Thượng cự hư.

2. Bệnh trĩ nội thể huyết ứ

Bệnh trĩ nội thể huyết ứ thường có triệu chứng táo bón và đại tiện có máu tươi. Ở thể này, búi trĩ có kích thước nhỏ nên không lòi ra khỏi hậu môn. Để giải thể bệnh này, người bệnh có thể sử dụng một số bài thuốc sau giúp hoạt huyết, lương huyết và giải phóng huyết ứ trệ ở trực tràng:

– Bài thuốc số 1:

Nguyên liệu: Sinh địa 20g; địa du, đương quy, hoàng cầm, xích thược, kinh giới và hòe hoa mỗi vị 12g.
Cách thực hiện: Đem các vị thuốc trên sắc lấy nước để uống. Người bệnh nên dùng khi thuốc còn ấm. Kiên trì sử dụng mỗi ngày một thang cho đến khi khỏi bệnh.

– Bài thuốc số 2:

Nguyên liệu: Trắc bách diệp (sao), cỏ nhọ nồi và kinh giới (sao đen) mỗi vị 16g; bạch thược, sinh địa và hạt vùng mỗi vị 12g; hòa hoe 10g; chỉ xác, hồng hoa và xuyên khung mỗi vị 8g; đại hoàng 4g cùng với huyền sâm 2g.
Cách thực hiện:

Người bệnh cần kết hợp với việc châm cứu các huyệt sau để gia tăng công hiệu:

Huyệt Trường cường;
Huyệt Bách hội;
Huyệt Thứ Liêu;
Huyệt Tiểu trường du;
Huyệt Đại trường du;
Huyệt Túc tam lý;
Huyệt Tam âm giao;
Huyệt Thừa sơn;
Huyệt Hợp cốc.

Bài thuốc Đông y chữa bệnh trĩ nội thể huyết ứ

3. Bệnh trĩ nội thể nhiệt độc

Triệu chứng của bệnh trĩ ở thể nhiệt độc là búi trĩ sưng nóng, đau nhức và buốt ở hậu môn – trực tràng. Khi đi đại tiện không thấy dịch vàng hay mủ chảy ra mà chỉ có máu tươi đi kèm phân. Để giải thể nhiệt độc, người bệnh nên uống những bài thuốc có tác dụng giải độc, lương huyết, thanh nhiệt và cầm huyết. Bài thuốc điển hình như:

Nguyên liệu: Sinh địa 16g; đương quy, kim ngân hoa, hàng liên, hạ khô thảo, xuyên khung, hoàng kỳ, hoàng cầm và hoàng bá mỗi vị 12g; đại hoàng 4g.
Cách thực hiện: Đem các vị thuốc trên sắc lấy nước để uống. Dùng mỗi ngày một thang thuốc và kiên trì sử dụng cho đến khi bệnh khỏi hẳn.

Song song với việc dùng thuốc, người bệnh nên phối hợp với phương pháp châm cứu vào những huyệt vị sau:

Huyệt Trường cường;
Huyệt Bách hội;
Huyệt Quan nguyên;
Huyệt Khí hải;
Huyệt Túc tam lý;
Huyệt Tam âm giao.

4. Bệnh trĩ nội theo thể khí huyết hư yếu

Dấu hiệu nhận biết của bệnh trĩ ở thể khí huyết hư yếu là búi trĩ lòi ra ngoài hậu môn, kèm theo đó là chứng ù tai, mặt kém sắc, hoa mắt, mạch trầm tế, đoản hơi và cơ thể mệt mỏi. Với thể bệnh này, người bệnh cần sử dụng các dược liệu có tác dụng thăng đề và bồi bổ khí huyết. Một số bài thuốc điển hình:

– Bài thuốc số 1:

Nguyên liệu: Đảng sâm và hoài sơn mỗi vị 16g; kinh giới (sao đen), bạch truật, biển đậu, kê huyết đằng và hà thủ ô mỗi vị 12g; hòe hoa (sao) mỗi vị 8g và huyết hư than mỗi vị 6g.
Cách thực hiện: Đem các vị thuốc trên sắc lấy nước để uống. Dùng mỗi ngày một thang thuốc và kiên trì dùng cho đến khi bệnh khỏi hẳn.

– Bài thuốc số 2:

Nguyên liệu: Trần bì và đảng sâm 16g; kinh giới (sao đen) và bạch thược mỗi vị 12g; thăng ma, địa du, hòe hoa (sao đen) và đương quy mỗi bị 8g cùng với cam thảo 4g.
Cách thực hiện: Sắc một thang thuốc trên để lấy nước uống. Dùng mỗi ngày một thang và kiên trì uống cho đến khi bệnh khỏi hẳn.

Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh cần phối hợp với liệu pháp châm cứu vào các huyệt sau để gia tăng công dụng:

Huyệt Quan nguyên;
Huyệt Khí hải;
Huyệt Cao hoang;
Huyệt Tỳ du;
Huyệt Bách hội;
Huyệt Trường cường.

Bài thuốc Đông y chữa bệnh trĩ ngoại

Theo quan niệm của giới y học cổ truyền, bệnh trĩ ngoại được chia thành hai thể chính là thể huyết ứ và thể huyết độc. Cách giải trĩ ngoại thể huyết ứ tương tự như trĩ nội thể huyết ứ và cách giải trĩ ngoại thể nhiệt độc tương tự như trĩ nội thể nhiệt độc.

Tuy nhiên, người bệnh nên kết hợp sử dụng thêm bài thuốc ngâm rửa do trĩ ngoại là tình trạng búi trĩ ở bên ngoài hậu môn. Việc vệ sinh đều đặn mỗi ngày sẽ giúp loại bỏ căn nguyên bên ngoài gây bệnh và hỗ trợ cầm máu. Dưới đây là một bài thuốc điển hình:

– Bài thuốc ngâm số 1:

Nguyên liệu: Kha tử và phèn phi mỗi vị 10g.
Cách thực hiện: Đem kha tử đun sôi cùng với lượng nước vừa đủ. Sau đó đổ nước ra chậu lớn, thêm phèn phi vào và tiến hành ngâm rửa hậu môn.

– Bài thuốc ngâm số 2:

Nguyên liệu: Hoàng bá 20g; khổ sâm và kinh giới mỗi vị 16g; hoàng liên, hoàng cầm và phòng phong mỗi vị 12g; chi tử 10g; phác tiêu 8g và đại hoàng 4g.
Cách thực hiện: Mang hết dược liệu cho vào nồi cùng với 2 – 3 lít nước, bắc lên bếp và tiến hành đun sôi. Đổ nước ra chậu lớn và dùng để vệ sinh hậu môn giúp cải thiện tình trạng nóng rát, viêm nhiễm.

Bên cạnh việc dùng thuốc uống chữa bệnh trĩ ngoại, người bệnh nên kết hợp thêm thuốc ngâm rửa và tiêu trĩ để gia tăng công hiệu

Ngoài việc dùng thuốc ngâm rửa chữa bệnh trĩ hằng ngày, người bệnh có thể áp dụng thêm bài thuốc giúp phá hủy và giảm kích thước của búi trĩ sau:

– Bài thuốc tiêu trĩ số 1:

Nguyên liệu: Sinh địa 40g; xuyên khung 20g; hoàng liên 18g; sáp ong 16g; hoàng bá và khương hoàng mỗi vị 12g cùng với dầu vừng 1,5 lít.
Cách thực hiện: Trừ sáp ong ra, cho các dược liệu còn lại vào trong nồi để nấu sôi, sau cùng là cho sáp ong vào. Tiếp tục đun trên ngọn lửa nhỏ để hỗn hợp cô đặc lại thành cao. Khi cao đã nguội, cho hết cao vào trong hũ thủy tinh có nắp đậy để dùng dần. Mỗi lần sử dụng một lượng vừa đủ lên búi trĩ rồi dùng bông băng lại để qua đêm. Lưu ý, người bệnh nên vệ sinh sạch sẽ hậu môn trước khi thoa thuốc. Thực hiện mỗi ngày cho đến khi bệnh tình thuyên giảm hoàn toàn.

– Bài thuốc tiêu trĩ số 2:

Nguyên liệu: Phèn phi, bạch phàn, hùng hoàng, hoạt thạch và lưu huỳnh mỗi vị 8g.
Cách thực hiện: Đem hết nguyên liệu trên tán thành bột mịn. Trộn hết các phần bột (trừ lưu huỳnh) để tạo thành hỗn hợp bột rồi cho vào nồi đậy kín nắp và đặt trên than hồng. Sau khi hỗn hợp bột nổ thì cho lưu huỳnh vào. Tiếp đến, để nguội và dùng bột mịn để thoa vào búi trĩ mỗi ngày khoảng 1 – 2 lần.

– Bài thuốc tiêu trĩ số 3:

Nguyên liệu: Phèn phi 30g, thạch tín 14g, nhũ hương và hùng hoàng mỗi vị 8g.
Cách thực hiện: Đem phèn phi tán và thạch tín tán thành bột rồi cho vào nồi đất và đậy nắp kín. Khi nồi đất thoát ra khói xanh thì bắc xuống bếp, để nguội rồi cho bột nhũ hương và hùng hoàng vào trộn đều. Mỗi lần sử dụng, đem một lượng bột vừa đủ trộn với hồ rồi thoa vào búi trĩ.

Mặc dù thuốc bôi ngoài ít gây ra tác dụng phụ nhưng bài thuốc bôi có chứa thạch tín có thể gây kích ứng da do dược liệu này có chứa độc. Do đó, phụ nữ đang mang thai, trẻ nhỏ và người có cơ địa nhạy cảm không nên áp dụng.

Chữa bệnh trĩ theo phương pháp Đông y có ưu và nhược điểm gì?

Đông y là một phương pháp điều trị bệnh được lưu truyền qua nhiều thế hệ và đến cả thời điểm hiện tại. Mặc dù nền y học hiện đại vẫn trên đà phát triển mạnh nhưng hướng điều trị này vẫn được đông đảo bệnh nhân lựa chọn.

Hầu hết các bài thuốc dùng chữa bệnh là sự tập hợp của nhiều loại thảo dược thiên nhiên khác nhau. Không những vậy, dược liệu được bào chế hoàn toàn thủ công, không pha tạp bất kỳ chất hóa học nào. Do đó, việc điều trị bệnh trĩ bằng phương pháp này được đánh giá tương đối an toàn, ít gây tác dụng phụ và phù hợp dùng điều trị lâu dài. Bên cạnh đó, vì tập hợp từ nhiều vị thuốc khác nhau nên bài thuốc Đông y không chỉ có tác dụng chữa bệnh trĩ mà còn tốt cho sức khỏe của một số nội tạng trong cơ thể.

Song, phương pháp chữa bệnh trĩ bằng thuốc Đông y vẫn còn nhiều mặt hạn chế mà người bệnh cần cân nhắc nếu có ý định áp dụng. Điển hình là tác dụng phụ của thuốc Đông y tương đối chậm và không nhanh chóng bằng Tây y. Do đó, người bệnh cần phải có sự kiên trì nhất định, nên dùng ít nhất 1 – 2 tháng hoặc có thể hơn tùy vào mức độ bệnh lý cụ thể. Đối với các đối tượng mong muốn bệnh mau khỏi thì phương pháp này không hẳn là giải pháp phù hợp.

Bài thuốc Đông y chữa bệnh trĩ có tác dụng tương đối chậm nhưng chúng có khả năng ngăn chặn tình trạng bệnh tái phát

Chữa bệnh trĩ theo Đông y cần lưu ý những gì?

Trong quá trình điều trị bệnh trĩ bằng phương pháp Đông y, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau để phòng tránh một số rủi ro có thể xảy ra:

Mỗi trường hợp mắc bệnh cụ thể sẽ có những bài thuốc điều trị phù hợp. Những bài thuốc được chia sẻ ở trên chỉ mang tính chất tham khảo. Vì thế, người bệnh không nên tự ý bốc thuốc để chữa bệnh khi chưa biết chính xác tình trạng sức khỏe hiện tại. Tốt hơn hết, người bệnh nên chủ động thăm khám để có bài thuốc phù hợp;
Người bệnh nên bốc thuốc tại các phòng khám hay nhà thuốc uy tín để mua thuốc chất lượng, tránh tình trạng “tiền mất tật mang”. Đồng thời, bạn nên kiểm tra chất lượng của thuốc trước khi sử dụng;
Tuân thủ nguyên tắc sử dụng thuốc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ thông qua việc dùng đúng liều lượng và đúng cách. Đồng thời, người bệnh chỉ được tạm ngưng sử dụng khi bệnh tình đã thực sự khỏi hẳn;
Người bệnh nên dùng thuốc khi thuốc còn ấm hoặc không bị mốc meo;
Chỉ nên châm cứu tại các phòng khám nếu người bệnh không biết rõ kỹ thuật châm cứu. Bởi việc châm cứu sai có thể làm ảnh hưởng khá lớn đến sức khỏe;
Phụ nữ mang thai, phụ nữ đang cho con bú và trẻ nhỏ cần trao đổi với bác sĩ nếu có ý định chữa bệnh trĩ bằng bài thuốc Đông y;
Không nên tự ý kết hợp điều trị bệnh trĩ bằng thuốc Tây y và Đông y khi chưa có sự đồng ý. Bởi việc kết hợp đồng thời có thể gây ra trường hợp tương tác thuốc và làm gia tăng tác dụng phụ;
Điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sinh hoạt hằng ngày để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần chú ý đến việc vệ sinh hậu môn mỗi ngày bằng nước ấm hoặc nước muối sinh lý, sau đó dùng khăn bông lau khô;
Thăm khám sức khỏe định kỳ để bệnh tình được kiểm soát một cách tốt nhất.

Người bệnh nên bóc thuốc chữa bệnh trĩ tại các phòng khám hay nhà thuốc uy tín để phòng tránh tình trạng "tiền mất tật mang" — Người bệnh nên bóc thuốc chữa bệnh trĩ tại các phòng khám hay nhà thuốc uy tín để phòng tránh tình trạng “tiền mất tật mang”

Bài viết đã chia sẻ cho bạn đọc quan niệm bệnh trĩ theo cách nhìn nhận của giới y học cổ truyền và một số bài thuốc chữa bệnh phổ biến. Tuy nhiên, những thông tin được chia sẻ trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Do đó, bạn nên trao đổi với bác sĩ chuyên khoa hoặc lương y để biết chính xác khả năng điều trị bệnh, mức độ an toàn và những lưu ý khi áp dụng. Song, sau khoảng thời gian điều trị, người bệnh nên chủ động thăm khám để bệnh tình được kiểm soát chặt chẽ cũng như phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn.