Viêm Đại Tràng Cấp Tính Là Gì? Dấu Hiệu & Cách Điều Trị

Nguyễn Thủy 11:58 AM , 05/06/2023

Đánh giá bài viết

5/5 - (1 bình chọn)

Viêm đại tràng cấp tính là bệnh lý tiêu hóa thường gặp ở cấp độ mới khởi phát nên thường có tiên lượng tốt, có thể điều trị hoàn toàn nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên nếu phát hiện quá muộn kết hợp với chế độ sinh hoạt kém lành mạnh bệnh hoàn toàn có thể tiến triển sang giai đoạn mãn tính với rất nhiều biến chứng nguy hiểm.

Viêm đại tràng cấp tính là gì?

Đại tràng hay còn gọi là ruột già là cơ quan đóng vai trò rất quan trọng trong hệ thống tiêu hóa đồng thời giảm nhiệm chức năng tích trữ các chất dư thừa để loại bỏ ra ngoài. Cơ quan này có cấu tạo như một ống cơ rỗng nằm trong bên trong phúc mạc tại khoang bụng. Do có cấu tạo đặc biệt nên cơ quan này cũng rất dễ bị tổn thương làm suy giảm chức năng.

Theo đó viêm đại tràng cấp tính là tình trạng viêm nhiễm bất ngờ trong thời gian ngắn và gây rối loạn chức năng đường ruột. Viêm đại tràng có thể xuất phát từ ruột non (enterocolitis) sau đó lây lan kéo dài đến trực tràng (viêm tuyến tiền liệt). Trong giai đoạn cấp tính các tổn thương chưa quá trầm trọng nên vẫn còn tiên lượng rất tốt.

Tính chất của cấp tính là trong thời gian ngắn nên nếu bệnh đã từng xuất hiện, sau đó quay trở lại vẫn được gọi là viêm đại tràng cấp tính. Tuy nhiên nếu việc điều trị bệnh kéo dài, điều trị không triệt để khiến bệnh xuất hiện trong hơn 3 tháng sẽ chuyển qua giai đoạn mãn tính.

Nhất Nam Y Viện đơn vị điều trị yếu sinh lý số 1 hiện nay

SỰ THẬT về hiệu quả đẩy lùi bệnh trào ngược tại Nhất Nam Y Viện

Nhất Nam Y Viện hiện đang là địa chỉ chữa trào ngược dạ dày uy tín hàng đầu nhờ ghi dấu ấn với phương pháp chữa bệnh độc đáo. XEM NGAY

Xem ngay

Viêm đại tràng cấp tính có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, giới tính khiến người bệnh vô cùng khó chịu. Đồng thời những ảnh hưởng trên sức khỏe cũng rất nhiều nên cần điều trị càng sớm càng tốt. Bệnh xuất hiện có thể liên quan đến các yếu tố sau

Vi khuẩn: các vi khuẩn này có thể tồn đọng trong nguồn thức ăn, nước uống trước đó đi theo đường ruột xuống đại tràng và tấn công cơ quan này. Thường bệnh có liên quan đến các khuẩn Salmonella, Shigella,
Do nhiễm ký sinh trùng hay nguyên sinh động vật: Viêm đại tràng cấp cũng có thể là kết quả từ các loại giun đũa, giun kim, sán ruột… hay các nhóm khuẩn lỵ amip, lamblia… khiến dạ dày ruột bị rối loạn chức năng
Máu lưu thông đến ruột kém: Tình trạng này có thể liên quan đến một số bệnh lý như thiếu máu, xơ vữa động mạch hay huyết khối…khiến máu lưu thông kém tuần hoàn, máu đến đường ruột kém và làm chậm lại các hoạt động tại đây.
Sử dụng thuốc kháng sinh: Dù nhóm thuốc kháng sinh có tác dụng cực mạnh trong việc ức chế sự hoạt động của các vi khuẩn gây hại nhưng đồng thời nó cũng có thể tấn công cả các lợi khuẩn đường ruột. Điều này làm mất cân bằng hệ vi sinh đại tràng và kích ứng các yếu tố viêm nhiễm, tổn thương.
Rối loạn hệ miễn dịch: hệ miễn dịch suy yếu có thể tạo điều kiện cho rất nhiều các vi khuẩn tấn công gây bệnh trên toàn bộ cơ thể, bao gồm cả đại tràng. Nguyên nhân này còn có thể liên quan đến các bệnh lý như viêm loét đại tràng và loét Crohn
Viêm đại tràng hóa học: Do sử dụng thực phẩm hư hỏng ô nhiễm làm nhiễm các chất độc hoặc do sử dụng các loại thuốc xổ dài ngày.
Ảnh hưởng từ điều trị ung thư: một số thuốc xạ trị, hóa trị hay các phương pháp điều trị ung thư có thể cũng là tác nhân gây bệnh rất cao.
Do lây nhiễm: siêu vi khuẩn Herpes simplex có thể lây nhiễm thông qua quan hệ tinh dục cũng có thể là nguyên nhân gây viêm đại tràng cấp.

Bệnh có thể khởi phát đột ngột sau 1 trận ốm nặng, sau khi bị rối loạn tiêu hóa kéo dài hay sau khi ngộ độc thực phẩm. Người bệnh cần nắm rõ chính xác nguyên nhân gây bệnh để có hướng điều trị kịp thời nhất.

Dấu hiệu viêm đại tràng cấp tính

Viêm đại tràng cấp tính có xu hướng xuất hiện bất ngờ với các triệu chứng khá rõ ràng. Tuy nhiên nhiều người thường dễ nhầm lẫn các triệu chứng này với một số rối lọn tiêu hóa dẫn tới việc điều trị sai cách làm bệnh thêm trầm trọng.

Những dấu hiệu phổ biến của viêm đại tràng cấp tính bao gồm

Tiêu chảy đột ngột: đây là một trong những triệu chứng rõ ràng của bệnh nhưng cũng rất dễ nhầm lẫn. Người bệnh có thể gặp tình trạng đi ngoài lỏng liên tục, có thể lên tới 3- 4 lần/ ngày, phân lỏng kèm chất nhầy, hoặc cũng xuất hiện cả máu nhưng không quá nhiều.
Đau bụng từng cơn: Cơn đau bụng có thể xuất hiện âm ỉ rồi bùng phát trầm trọng khiến người bệnh vô cùng mệt mỏi. Chủ yếu cơn trung vùng dưới rốn, việc nghỉ ngơi đôi khi cũng không làm giảm cơn đai và có thể giảm khi đi ngoài.
Chướng bụng: người bệnh sẽ có cảm giác bụng luôn nó, khi đi đại tiện có cảm giác phân chưa hết và cố rặn mót.
Sốt: do sự tấn công của các vi khuẩn khiến người bệnh có thể sốt cao trên 38 độ, da dẻ khô, cơ thể mật nước khiến người bệnh trông xanh xao, suy nhược, giảm cân nhanh.
Chuột rút: người bệnh cũng có thể bị chuột rút đột ngột ở bên trái hoặc bên phải

Bên cạnh đó, tùy nguyên nhân gây bệnh là người bệnh còn các triệu chứng riêng. Phân biệt chính xác nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp người bệnh có hướng điều trị phù hợp, tránh nhầm lẫn khiến bệnh trầm trọng hơn.

Một số triệu chứng đặc trưng của viêm đại tràng cấp theo từng nguyên nhân như sau

Do lỵ Amíp: người bệnh sẽ gặp những cơn đau quặn bụng, buồn đi đại tiện nhiều nhưng số lượng phân nhầy rất ít, có thể kèm theo máu. Trùng Amip có thể di chuyển nhanh chóng và tấn công vào các cơ quan nội tạng trong cơ thể và gây ra rấ nhiều nguy hiểm khác.
Vi khuẩn lỵ trực khuẩn: Sốt cao kèm theo đau dạ dày, đi ngoài nhiều lần trong ngày có lẫn máu có mùi và màu như máu cá.
Do Shigella Shiga: đi ngoài liên tục không thể kiểm soát, phân chảy thành dòng như nước không đình hình được. Người bệnh mất nước, mất chất điện giải trầm trọng thậm chí có thể dẫn tới trụy tim hay ngất xỉu
Do kí sinh trùng: Người bệnh cũng đi ngoài liên tục, có thể từ 10- 15 lần, phân có lẫn cả bọt và máu, cảm thấy mót rặn nhưng không ra phân. Ngoài ra còn xuất hiện các triệu chứng giả sốt hay xuất hiện các u hạch u amíp (amoeboma). Đặc biệt nếu liên quan đến ký sinh trùng có xu hướng ủ bệnh từ 2- 6 tuần sau đó chuyển sang giai đoạn mãn tính nhanh chóng.
Do nấm: thường là men Candida albicans ký sinh trên da xuất hiện ở phụ nữ và trẻ nhỏ. Người bệnh cũng xuất hiện các triệu chứng tiêu chảy nhưng với mức độ nhẹ hơn, kèm theo sụt cân nhanh, có xu hướng mất nước nhiều khiến da dẻ khô móng.

Tuy nhiên các triệu chứng này nhìn chung vẫn khá tương đồng nhau nên rất khó phân biệt bằng mắt thường. Khi phát hiện các triệu chứng trên xuất hiện kéo dài, người bệnh nên nhanh chóng tới cơ sở y tế có chuyên khoa về tiêu hóa để được làm các xét nghiệm kiểm tra chính xác kịp thời.

Viêm đại tràng cấp tính có nguy hiểm không?

Mặc dù cấp tính thường là giai đoạn đầu của bệnh với tiên lượng tốt nhưng viêm đại tràng cấp tính cũng tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm cần được điều trị nhanh chóng. Đặc biệt nếu có liên quan đến các yếu tố vi khuẩn, ký sinh trùng có thể lây lan và tấn công các cơ quan lân cận gây triệu chứng trên toàn thân.

Trong đó khuẩn Amíp nếu không kiểm soát có thể gây trụy tim và tử vong hay khuẩn lỵ có thể tăng nguy cơ làm thủng đại tràng. Ruột non bi tổn thương nặng gây tắc ruột, viêm phúc mạc, thậm chí là thủng ruột làm xuất huyết nặng và dẫn đến tử vong.

Đồng thời các biến chứng trên toàn thân có thể làm suy giảm chức năng của các cơ quan nội tạng khiến sức khỏe suy giảm và gây khó khăn cho điều trị. Do đó người bệnh không nên chủ quan với các triệu chứng viêm đại tràng cấp tính mà cần điều trị càng sớm càng tốt.

Hướng điều trị viêm đại tràng cấp tính

Bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh làm một số xét nghiệm như xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, nội soi dạ dày, chụp X quang và sinh thiết niêm mạc dạ dày để xác đinh rõ mức độ tổn thương và nguyên nhân gây bệnh. Từ đó mới lên phác đồ điều trị cho từng trường hợp để giải quyết bệnh hoàn toàn trong thời gian ngắn nhất.

Thường với các trường hợp viêm đại tràng cấp tính bác sĩ chỉ định điều trị nội khoa bằng các loại thuốc để kiểm soát tốt bệnh. Rất ít trường hợp phải thực hiện can thiệp ngoại khoa trong giai đoạn này. Người bệnh cần kết hợp với chế độ dinh dưỡng sinh hoạt khoa học hơn để loại bỏ bệnh nhanh chóng,

Điều trị bằng Tây y

Sử dụng thuốc Tây là biện pháp hàng đầu để giảm các cơn đau đại tràng, hạn chế tình trạng tiêu chảy kéo dài làm mất nước. Tuy nhiên những loại thuốc này thường kèm theo nhiều tác dụng phụ nên người bệnh cần tuyệt đối thực hiện theo đúng chỉ định từ bác sĩ.

Với viêm đại tràng cấp tính thể nhẹ

Nếu người bệnh phát hiện bệnh ngay từ khi mới khởi phát, bệnh mới xuất hiện lần đầu bác sĩ có thể chỉ định các nhóm thuốc sau

Thuốc giảm đau: giúp giảm tình trạng đau quặn bụng để người bệnh cảm thấy dễ chiu hơn. Một số loại thuốc phổ biến như Papaverin, trimebutine, phloroglucinol
Thuốc tiêu chảy, táo bón: giúp ổn định tiêu hóa, hỗ trợ phục hồi chức năng đại tràng đồng thời kiểm soát tình trạng mất nước quá nhiều do tiêu chảy. Các loại thuốc thường được dùng như Actapulgite, smecta, actapulgite,…
Thuốc kháng sinh: với nguyên nhân gây bệnh có liên quan đến các loại vi khuẩn cần chỉ định kháng sinh để ức chế sự phát triển của các tác nhân gây bệnh. Một số thuốc phổ biến như Ciprofloxacin, berberin, metronidazol,…Đồng thời những loại thuốc này cũng giúp giảm sưng viêm để cải thiện cơn đau hiệu quả.
Một số thuốc khác: thuốc giảm đầy hơi, thuốc nhuận tràng, hoặc các loại thuốc đặc trị virus, ký sinh trùng, nấm..

Với tình trạng viêm đại tràng cấp nặng

Trong trường hợp bệnh đã kéo dài ngày, viêm đại tràng cấp tái phát bác sĩ có thể chỉ định bổ sung hoặc tăng mức độ thuốc để kiểm soát bệnh nhanh chóng. Bao gồm

Corticosteroid: thuốc có tác dụng ức chế nhanh chóng cơn đau bụng do viêm đại tràng gây ra. Có thể sử dụng theo đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch liên tiếp trong 5 – 7 ngày. Tuy nhiên Corticosteroid thương có nhiều tác dụng phụ nên chỉ được dùng khi cần thiết.
Ciclosporin: có khả năng ức chế các calcineurin thường được chỉ định cho bệnh nhân không đáp ứng với corticosteroid.
Infliximab: Một kháng thể đơn dòng, giúp cải thiện các vết loét trên niêm mạc đại tràng.
Tacrolimus: cũng có tác dụng tương tự như Ciclosporin, tuy nhiên có thể gây ra một số tác dụng phụ cho thận nên ít được dùng hơn.

Trong trường hợp đã điều trị bằng tất cả các phương pháp trên nhưng không đem lại tác dụng hoặc người bị viêm đại tràng cấp tính tái phát nhiều lần bác sĩ sẽ bắt buộc thực hiện một số phẫu thuật.

Điều trị bằng Đông y

Với các triệu chứng bệnh cấp tính, việc điều trị bằng các bài thuốc Đông y cũng được rất nhiều người lựa chọn. Ưu điểm của các bài thuốc này là có nguồn gốc từ thảo dược nên vô cùng an toàn, hầu như không có tác dụng phụ và dùng được nhiều đối tượng. Ngoài ra các bài thuốc này còn giúp người bệnh ăn ngon, ngủ ngon hơn nhờ đó phục hồi sức khỏe nhanh chóng.

Một số bài thuốc Đông y người bệnh có thể tham khảo sau

Bài thuốc 1: Dùng lệ chi, riềng tươi mỗi dược liệu 20g, 16g bạch truật cùng 8g quế chi. Các dược liệu làm sạch, sắc với 1 lít nước đến khi cạn còn 1 nửa. Chia thuốc thành 3 phần dùng hết trong ngày và uống sau bữa ăn. Dùng trong ít nhất 10 ngày liên tiếp.
Bài thuốc 2: Sử dụng đẳng sâm, , sinh địa, mạch môn, bạch truật mỗi vị thuốc 16g; hoàng kỳ, xuyên quy, táo nhân, hoàng linh mỗi dược liệu 12g; trần bì, cam thảo, viễn chi mỗi thứ 6g và 3 quả đại táo. Các dược liệu làm sạch, sắc với 2 lít nước đến khi cạn còn 1 nửa. Chia thuốc thành 3 phần dùng hết trong ngày và uống sau bữa ăn. Kiên trì dùng trong 1 tuần liên tiếp để thấy bệnh cải thiện nhanh chóng.
Bài thuốc 3: Bạch thược, Bạch truật, Xa tiền tử, Bạch biển dùng mỗi dược liệu 10g; Ngô thù du, Hậu phác, Cam thảo, Mộc hương, Bạc hà sử dụng mỗi vị thuốc 5g. Làm sạch rồi sắc các dược liệu dùng hết trong ngày.

Tuy nhiên cũng do nguồn gốc thảo dược nên hiệu quả bài thuốc khá chậm, không phù hợp với các trường hợp bệnh nặng.

Bài thuốc từ dân gian

Bên cạnh các bài thuốc trên, người bệnh cũng có thể áp dụng một số biện pháp dân gian từ thảo dược để cải thiện nhanh chóng các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng, rối loạn tiêu hóa. Các bài thuốc này vô cùng đơn giản dễ làm giúp tiết kiệm một phần chi phí trong điều trị.

Người bệnh có thể tham khảo các bài thuốc sau

Dùng lá mơ lông: Với tình trạng tiêu chảy kéo dài người bệnh có thể dùng 20g lá mơ sắc lấy nước uống hoặc kết hợp cùng 10g nụ sim để tăng tác dụng. Dùng hỗn hợp trứng gà, lá mơ và gừng thái nhỏ đem hấp chín, ăn liền cũng giúp dạ dày ổn định hơn sau tiêu chảy kéo dài.
Nghệ: chất curcumin trong nghệ vừa giúp ức chế các vi khuẩn, vừa làm lành các tổn thương trên niêm mạc để ngăn ngừa các biến chứng khác. Người bệnh chỉ cần dùng 1 thìa tinh bột nghệ pha với nước ấm rồi uống trực tiếp sẽ thấy các triệu chứng cải thiện đáng kể.
Gừng: Các hoạt chất trong gừng không chỉ làm giảm tình trạng ợ hơi, buồn nôn, cầm tiêu chảy mà còn giúp ổn định tinh thần hơn rất nhiều. Bạn có thể ngậm trực tiếp vài lát gừng đã được rửa sạch hoặc hãm cùng nước sôi làm trà gừng uống hằng ngày.

Chú ý các bài thuốc này vẫn chỉ mang tính chất cải thiện các triệu chứng để giúp người bệnh dễ chịu hơn, không mang tính chất điều trị bệnh hoàn toàn. Người bệnh vẫn cần kết hợp với phác đồi điều trị từ bác sĩ để đảm bảo an toàn và đẩy lùi bệnh nhanh chóng nhất.

Thay đổi chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng

Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong điều trị và phòng tránh nguy cơ Viêm đại tràng cấp tính tái phát. Áp dụng đúng phác đồ điều trị từ bác sĩ kết hợp với bổ sung dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng nhất.

Người bệnh nên lưu ý các vấn đề sau

Ưu tiên ăn các món ăn mềm, lỏng như cháo, súp để hạn chế kích ứng đường ruột, bổ sung nước và dễ tiêu hóa hơn
Hạn chế nêm nếm quá nhiều khi nấu ăn, tốt nhất chỉ nên cho một chút muối để bổ sung điện giải
Lựa chọn các loại đạm dễ tiêu hóa như thịt nạc, trứng, cá để phục hồi năng lượng cho người bệnh và giúp làm lành niêm mạc đại tràng bị tổn thương
Uống trên 2 lít nước để bổ sung nước do tiêu chảy, tăng tốc độ đào thải các độc tố dư thừa ra khỏi cơ thể. Bên cạnh nước lọc có thể bổ sung thêm các loại nước trái cây nguyên chất nhưng tránh pha quá ngọt, quá chua và không dùng đá lạnh
Bổ sung đầy đủ chất xơ có trong trái cây và rau củ
Bổ sung các gia vị như nghệ, gừng, tỏi sẽ giúp làm lành các vết loét niêm mạc đại tràng, hỗ trợ giảm đau và tiêu diệt các vi khuẩn
Tránh xa các thực phẩm khô cứng, đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn quá chua,,
Tránh xa bia rượu, thuốc lá, các chất kích thích, nước ngọt có gas
Chia nhỏ bữa ăn để giảm áp lực cho dạ dày
Dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn để mau chóng phục hồi sức khỏe.
Kiểm soát tốt các triệu chứng bệnh để thông báo cho bác sĩ khi cần thiết.

Phòng tránh viêm đại tràng cấp tính

Để phòng tránh viêm đại tràng cấp tính, cần lưu ý những vấn đề sau

Lựa chọn nguồn nguyên liệu rõ ràng, chất lượng, không sử dụng các thực phẩm bẩn, đồ ăn hư hỏng ôi thiu
Chia nhỏ bữa ăn để giảm áp lực cho dạ dày
Đảm bảo ăn chín uống sôi, tránh ăn những món ăn tái sống
Rửa sạch rau củ quả trước khi sử dụng, có thể ngâm nước muối để loại bỏ các tạp chất
Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cần thiết mỗi ngày để tăng cường sức khỏe, hạn chế sự tấn công của vi khuẩn hay các tác nhân bên ngoài
Uống đủ 2- 2,5 lít nước mỗi ngày cũng giúp tăng cường đào thải độc tố ra khỏi cơ thể
Điều trị triệt để các bệnh lý liên quan
Tẩy giun định kỳ, đặc biệt với trẻ nhỏ
Cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức
Ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày
Tập luyện thể dục thể thao, tăng cường sức đề kháng

Viêm đại tràng cấp tính nếu không nhanh chóng kiểm soát vẫn có thể gây ra rất nhiều ảnh hưởng cho sức khỏe. Ngay khi thấy các triệu chứng bất thường của sức khỏe, người bệnh cần nhanh chóng tiến hành thăm khám để xử lý kịp thời, phòng tránh những biến chứng nguy hiểm khác xuất hiện.

Có thể bạn quan tâm

Các thực phẩm tốt cho đại tràng và hệ tiêu hóa người bệnh nên ăn

Hội chứng ruột kích thích là gì? Nguyên nhân và hướng điều trị

Hướng dẫn cách chữa viêm đại tràng bằng vừng đen tại nhà