Viêm mũi dị ứng ở trẻ em – Cách điều trị, chăm sóc tại nhà

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em là một trong những bệnh lý thuộc hệ tai mũi họng khiến không ít phụ huynh lo lắng. Căn bệnh này thường gây ra những triệu chứng khó chịu làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và lối sinh hoạt của trẻ. Không những vậy, bệnh có thể dễ chuyển sang những diễn biến phức tạp nếu không có những biện pháp điều trị phù hợp.

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em là gì?

Viêm mũi dị ứng là tình trạng niêm mạc bị viêm do dị ứng với tác nhân bên trong hoặc bên ngoài cơ thể. Khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân, cơ thể sẽ giải phóng một lượng histamin gây ngứa, sưng, tích tụ chất nhầy gây nghẹt mũi, hắt hơi,…  Đây là bệnh hô hấp thường gặp ở mọi đối tượng, nhất là trẻ em. Bệnh thường tái phát mạnh mẽ vào thời điểm chuyển giao mùa, thời tiết thay đổi thất thường, mùa phấn hoa phân tán trong không khí, độ ẩm từ môi trường tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển,…

Đối với bệnh viêm mũi dị ứng ở trẻ em, mặc dù căn bệnh này không gây có khả năng gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại khiến trẻ gặp không ít sự khó chịu, quấy khóc, nhiều nhất là vào ban đêm. Thậm chí, nếu không được phát hiện và điều trị có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm làm ảnh hưởng đến tai và họng.

Nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng ở trẻ em

Có khá nhiều nguyên nhân kích hoạt viêm mũi dị ứng ở trẻ em. Đó có thể là tác nhân từ bên ngoài môi trường hoặc những triệu chứng bất thường từ bên trong cơ thể. Một số nguyên nhân điển hình như:

• Các tác nhân gây kích ứng: Phấn hoa, lông thú, nấm mốc,… là những tác nhân điển hình kích thích niêm mạc mũi của trẻ. Từ đó khiến cho khoang mũi bị dị ứng, ngứa ngày và sưng tấy. Sau khoảng thời gian ngắn có thể xuất hiện các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng;
• Thời tiết: Yếu tố thời tiết cũng tác động không hề nhỏ đến bệnh viêm mũi dị ứng. Sự thay đổi đột ngột của thời tiết sẽ khiến cơ thể của trẻ không đáp ứng kịp các tình trạng dị ứng. Từ đó khiến trẻ mắc bệnh về đường hô hấp, trong đó có cả bệnh viêm mũi dị ứng;
• Chất dị ứng từ công nghiệp: Nếu khu vực bạn đang sinh sống cần các khu công việc hay khu vực thường xuyên xử lý rác thải thì khả năng cao con của bạn mắc bệnh đường hô hấp;
• Trẻ mắc phải các bệnh đường hô hấp: Một số nghiên cứu mới đây cho biết, trẻ đang mắc phải một số bệnh lý thuộc đường hô hấp như viêm họng, viêm amidan, viêm VA,… thì khả năng mắc bệnh viêm mũi dị ứng khá cao;
• Di truyền: Viêm mũi dị ứng ở trẻ nhỏ có thể xuất hiện do yếu tố di truyền từ cha mẹ. Cha mẹ của trẻ có tiền sử mắc bệnh có thể con nhỏ có khả năng mắc phải căn bệnh này.

Ngoài ra, trẻ bị viêm mũi dị ứng có thể do trẻ thường xuyên tiếp xúc với nước hoa, khói bụi, khói thuốc lá, phấn hoa,… Do đó, cha mẹ cần lưu ý những tác nhân đã được đề cập để hạn chế trẻ tiếp xúc phải.

Triệu chứng viêm mũi dị ứng ở trẻ em

Tương tự như các trường hợp bị viêm mũi khác, viêm mũi dị ứng ở trẻ nhỏ cũng có những triệu chứng nhất định. Cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết qua một số biểu hiện sau:

• Trẻ hắt hơi liên tục, nhiều nhất là vào mỗi buổi sáng sớm;
• Nghẹt mũi, sổ mũi, nước mũi có màu trắng hoặc đục;
• Trẻ bị ngứa mũi nên thường xuyên đưa tay ngoáy mũi, đôi khi ngứa cả mắt và tai;
• Cơ thể mệt mỏi, thở khò khè, ngủ thở bằng miệng, ngáy to;
• Một số trường hợp trẻ có thể bị ù tai, chảy máu cam.

Chính vì những triệu chứng gần giống nhau mà nhiều cha mẹ lầm tưởng con của họ chỉ bị viêm mũi thông thường và bệnh có thể tự khỏi sau ngày này hoặc cho trẻ uống thuốc sổ mũi. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm của bệnh viêm mũi dị ứng thường cao hơn. Nhiều trường hợp trẻ bị nặng có thể xuất hiện các biến chứng nguy hiểm làm ảnh hưởng đến sức khỏe như viêm tai giữa, viêm xoang,… Chính vì vậy, khi trẻ có những triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng, cha mẹ không được chủ quan và cần nhanh chóng đưa trẻ đến trạm y tế để được xử lý kịp thời.

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em có nguy hiểm không? Có tự khỏi không?

Bệnh viêm mũi dị ứng ở trẻ em được chuyên gia đánh giá là có thể tự khỏi sau khoảng 7 – 10 ngày và không đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên, nếu không may bệnh không có khả năng tự khỏi song có dấu hiệu chuyển biến tiêu cực thì bệnh có thể gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ. Một số trường hợp mà trẻ có thể gặp phải như:

• Trẻ chậm phát triển cả thể chất và trí não: Triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng kéo dài sẽ khiến cho trẻ thường xuyên mệt mỏi, chán ăn, ăn không ngon, ngủ không đủ giấc, quấy khóc liên tục,… Những vấn đề này tuy có vẻ đơn giản nhưng chúng làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ, khiến trẻ chậm phát triển, đầu óc kém thông minh;
• Biến chứng về đường hô hấp: Do lớp niêm mạc mũi bị viêm nhiễm đã tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn xâm nhập, phát triển và lây lan sang hệ thống hô hấp khác. Từ đó có thể phát sinh thêm một số biến chứng làm ảnh hưởng đến tai và họng;
• Ảnh hưởng đến mắt: Khi bị viêm mũi dị ứng, trẻ nhỏ không chỉ có cảm giác khó chịu ở mũi mà còn lan rộng đến cả mắt. Trẻ có thể gặp phải triệu chứng đỏ mắt, ngứa mắt, thường xuyên chảy nước mắt. Phần lớn, triệu chứng ngày thường được cha mẹ nhầm lẫn với bệnh viêm kết mạc;
• Phát sinh bệnh hen suyễn: Viêm mũi dị ứng và hen suyễn là hai căn bệnh có liên hệ mật thiết với nhau. Các tác nhân gây bệnh viêm mũi dị ứng cũng chính là căn nguyên khởi phát bệnh hen suyễn cấp và mãn tính.

Những biến chứng trên nếu bị kéo dài chúng không chỉ tác động đến sinh hoạt học tập của trẻ mà còn làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Do đó, khi phát hiện trẻ có những biểu hiện của viêm mũi dị ứng, bạn cần chủ động hơn trong việc đưa trẻ đến các bệnh viện hay phòng khám để được điều trị dứt điểm.

Cách điều trị viêm mũi dị ứng ở trẻ em

Đối với bệnh viêm mũi dị ứng ở trẻ nhỏ, việc đưa ra phương án điều trị còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Chẳng hạn như: độ tuổi, tình trạng sức khỏe, cơ địa, khả năng thích ứng với phác đồ điều trị,… Do đó, mỗi trẻ có thể được bác sĩ chỉ định điều trị theo hướng khác nhau sau quá trình thăm khám.

Đối với một số trường hợp bệnh ở mức độ nhẹ, bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ cách chăm sóc trẻ tại nhà mà không nhất thiết phải điều trị bằng thuốc. Nếu cần thiết, có thể áp dụng một số mẹo vặt trong dân gian để cải thiện triệu chứng nghẹt mũi, chảy nhiều nước mũi, khó thở, đau đầu, ù tai,…

Song song, một số trường hợp viêm mũi dị ứng trở nặng và có khả năng xuất hiện các biến chứng, bác sĩ sẽ kê cho trẻ sử dụng một số thuốc dạng uống và dạng xịt. Đa phần các loại thuốc này đều có công dụng ức chế và tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, loại bỏ dị nguyên trong khoang mũi và giúp cải thiện các triệu chứng lâm sàng. Dưới đây là một số loại thuốc thường được bác sĩ kê đơn:

• Thuốc kháng histamin: Là một trong những loại thuốc được sử dụng khá phổ biến hiện nay với công dụng khắc phục các triệu chứng của bệnh viêm mũi. Có thể cho trẻ dùng ở dạng xịt hoặc dạng uống. Cả hai dạng đều hoạt động nhờ khả năng ngăn chặn sự phát triển của các tác nhân gây viêm. Đối với trẻ nhỏ, một số dòng sản phẩm thường được bác sĩ chỉ định như: Levocetirizine, Desloratadine, Cetirizine, Azelastine,…;
• Thuốc chứa corticosteroid: Nhóm thuốc này thường được chỉ định cho các trường hợp bị viêm mũi mãn tính. Đối với trẻ nhỏ bị viêm mũi dị ứng chỉ được sử dụng trong khoảng thời gian ngắn để tránh những tác dụng phụ nguy hiểm;
• Thuốc thông mũi, thuốc xịt mũi: Nhóm thuốc này có tác dụng cải thiện tình trạng nghẹt mũi, sổ mũi. Đồng thời, hỗ trợ cải thiện đường thở. Tuy nhiên, vẫn cần thận trọng khi cho trẻ sử dụng loại thuốc này;
• Thuốc nhỏ mũi hay phun xịt chứa NaCl 0,9%: Loại thuốc này có tác dụng làm thông mũi và sạch mũi. Trẻ em bị viêm mũi dị ứng hoàn toàn có thể sử dụng nhóm thuốc này để cải thiện triệu chứng.

Để việc điều trị bằng thuốc mang lại kết quả tốt nhất, cha mẹ cần tuân thủ liều lượng và cách sử dụng. Không tự ý mua thuốc và cho trẻ dùng khi chưa có sự đồng ý từ bác sĩ. Việc sử dụng không đúng có thể khiến bệnh tình càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Những sai lầm thường gặp khi điều trị viêm mũi dị ứng cho trẻ nhỏ

Một trong những sai lầm lớn nhất của quý phụ huynh là tự điều trị bệnh viêm mũi dị ứng cho trẻ tại nhà trước khi tiến hành thăm khám. Điều này không hoàn toàn sai nhưng không phù hợp cho mọi trường hợp. Bởi cơ thể của trẻ rất nhạy cảm, việc điều trị không đúng cách có thể khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn. Và một số sai lầm thường gặp được chuyên gia chỉ ra:

• Rửa mũi quá nhiều: Rửa mũi là việc làm thiết yếu khi trẻ bị viêm mũi dị ứng. Nhưng thực hiện quá nhiều sẽ làm mất đi chất nhầy tự nhiên trong khoang mũi. Trong khi đó, chất nhầy giúp tạo độ ẩm tự nhiên và ngăn chặn bụi bẩn. Nếu lượng chất nhầy bị mất đi sẽ khiến khoang mũi bị khô và niêm mạc mũi dễ bị tổn thương;
• Dùng miệng hút chất nhầy mũi cho trẻ: Có rất nhiều bà mẹ thực hiện cách này để cải thiện triệu chứng ngạt mũi. Tuy nhiên, việc làm này sẽ khiến cho các vi khuẩn từ miệng của mẹ lây sang cho con trẻ và khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn;
• Lạm dụng thuốc nhỏ mũi: Thuốc nhỏ mũi thường được bác sĩ chỉ định cho trẻ dùng để vệ sinh mũi và cải thiện tình trạng viêm nhiễm. Nhưng việc lạm dụng có thể khiến trẻ gặp phải một số tác dụng phụ nguy hiểm, nghiêm trọng hơn có thể khiến trẻ bị ngộ độc thuốc;
• Dùng nước ép tỏi trị viêm mũi dị ứng cho trẻ: Không thể phụ định công dụng của nước ép tỏi trong việc điều trị viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên, khi sử dụng không đúng có thể gây kích ứng và phù nề. Một số trường hợp có thể làm bỏng niêm mạc mũi. Đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 3 tuổi, nhóm đối tượng này cha mẹ tuyệt đối không được áp dụng điều trị bằng mẹo vặt dùng nước ép tỏi.

Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa viêm mũi dị ứng ở trẻ em

Viêm mũi dị ứng có thể điều trị khỏi và phòng tránh dễ dàng nếu cha mẹ có những biện pháp và phòng ngừa cho trẻ hiệu quả tại nhà. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể, quý phụ huynh có thể tham khảo:

• Rửa mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý: Với trẻ nhỏ thường xuyên bị viêm mũi dị ứng, cha mẹ nên rửa mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý 0,9% hoặc nước muối tự pha. Cách làm này sẽ giúp làm loãng chất nhầy và đồng thời loại bỏ cặn bạn và vi khuẩn bên trong khoang mũi;
• Hút mũi: Đây cũng chính là một trong những biện pháp giúp làm giảm tình trạng chảy dịch mũi. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện cho trẻ, ba mẹ cần vệ sinh ống hút trước khi hút mũi cho trẻ. Bởi điều này sẽ giúp loại bỏ các vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể thông qua đường mũi;
• Loại trừ các nguyên nhân gây bệnh: Có khá nhiều tác nhân dị nguyên gây nên bệnh viêm mũi dị ứng ở trẻ nhỏ như lông thú nuôi, phấn hoa, khói thuốc lá, nước hoa,… Nếu không mong muốn bệnh tình của trẻ trở nặng, cha mẹ nên để trẻ tránh xa chúng. Bên cạnh đó, để biết trẻ có bị dị ứng với các tác nhân nào đòi hỏi cha mẹ có khoảng thời gian quan sát những sự thay đổi bất thường, nhất là khi tiếp xúc với vật thể lạ;
• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ: Khi mắc bệnh, trẻ thường có xu hướng chán ăn, mệt mỏi và dễ sụt cân. Lúc này, cha mẹ cần hiểu trẻ nhỏ muốn ăn gì để bổ sung vào thực đơn ăn uống hằng ngày. Cố gắng cho trẻ ăn các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất thiết yếu. Bởi một số độ dinh dưỡng khoa học không chỉ giúp nâng cao sức đề kháng mà còn giúp trẻ phòng tránh các bệnh lý khác;
• Dùng thuốc kháng sinh cho trẻ nhỏ: Trong một số trường hợp cần thiết, cha mẹ có thể cho trẻ sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ. Đồng thời, không tự ý mua thuốc cho trẻ sử dụng khi chưa có sự đồng ý, nhất là trẻ nhỏ dưới 2 tuổi. Bởi việc dùng thuốc không đúng có thể khiến bệnh tình trở nặng hơn.

Viêm mũi dị ứng ở trẻ em – Khi nào gặp bác sĩ chuyên khoa?

Như vừa được đề cập, trẻ bị viêm mũi dị ứng có thể tự khỏi sau khoảng 7 – 10 ngày mà không nhất thiết phải điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, đối với những trẻ nhỏ có sức đề kháng yếu nếu không phát hiện bệnh sớm và điều trị đúng cách có thể dẫn đến một số bệnh lý khác thuộc đường hô hấp như: viêm xoang, viêm phổi, viêm phế quản, viêm tai giữa,… Tốt nhất, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến các bệnh viện hay phòng khám nhi để được thăm khám nếu trẻ rơi vào các trường hợp sau:

• Tình trạng viêm mũi dị ứng kéo dài hơn 10 ngày nhưng không có triệu chứng tích cực;
• Chảy nước mũi nhiều;
• Hắt xì hơi nhiều;
• Có dấu hiệu sốt;
• Trẻ chán ăn, không chịu ăn uống khiến cơ thể bị sụt cân nghiêm trọng.

Với những thông tin được chia sẻ trong bài viết hy vọng sẽ giúp ích cho các quý phụ huynh có con nhỏ bị viêm mũi dị ứng. Bạn có thể nhận biết trẻ mắc bệnh thông qua một số triệu chứng. Từ đó có những biện pháp cải thiện và chăm sóc sức khỏe cho trẻ phù hợp. Đồng thời, chủ động hơn trong việc đưa trẻ thăm khám để có những phương pháp điều trị triệt để.

Xem thêm

[REVIEW] Hiệu quả bài thuốc tai mũi họng ĐỖ MINH ĐƯỜNG chứng minh qua phản hồi từ người bệnh

Ký sự “Vàng” đại ngàn Kỳ I: Tìm về nguồn cội bài thuốc viêm xoang Đỗ Minh Đường 150 năm tuổi