Top 10 cây thuốc chữa viêm da cơ địa được sử dụng phổ biến

Những cây thuốc chữa viêm da cơ địa được sử dụng phổ biến như lá bàng, lá lốt, trà xanh, sài đất,…. Những thảo dược này đều có công dụng hiệu quả trong việc giảm ngứa, chống viêm và kiểm soát tình trạng viêm nhiễm đặc trưng ở bệnh viêm da cơ địa.

Viêm da cơ địa là  một bệnh lý da liễu phổ biến, triệu chứng gây ngứa ngáy với những tổn thương đặc trưng trên làn da. Nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, viêm da cơ địa có thể gây ra những biến chứng viêm nhiễm, bội nhiễm nguy hiểm. Hiện nay có hai phương pháp điều trị viêm da cơ địa chủ yếu là sử dụng thuốc tân dược và thuốc dân gian (thảo dược). Mỗi phương pháp đều có những ưu và nhược điểm đặc trưng.

Ưu điểm và hạn chế khi dùng cây thuốc chữa viêm da cơ địa

Dùng cây thuốc chữa viêm da cơ địa là phương pháp điều trị đơn giản, mang lại hiệu quả cao. Chính vì những tác dụng của nó mà phương pháp này được dân gian lưu truyền qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm thì phương pháp này vẫn tồn tại những hạn chế. Dựa vào sự so sánh này mà bạn nên cân nhắc phương pháp có phù hợp với bệnh lý của bản thân không.

Ưu điểm

Thay thế thuốc tân dược bằng cây thuốc nam là sự lựa chọn của không ít bệnh nhân. Có những nguyên nhân giúp phương pháp điều trị này tồn tại bền vững cho đến hôm nay. Những ưu điểm của cách chữa viêm da cơ địa bằng thảo dược được đánh giá cao là:

• Hầu hết các cây thuốc đều có nguồn gốc từ tự nhiên, vì vậy nó tương đối an toàn cho mọi đối tượng sử dụng.
• Cây thuốc có dược tính vừa đủ, sử dụng thuốc nam lâu dài không mang lại tác dụng phụ cho bệnh nhân.
• Không chỉ hỗ trợ khắc phục bệnh lý, uống thuốc nam thường xuyên cũng giúp bồi bổ toàn diện cho sức khỏe.
• Thuốc nam quen thuộc, dễ tìm, giá thành rẻ nên thuận lợi cho bệnh nhân tìm kiếm và điều trị.

Hạn chế

• Lượng dược tính của thuốc Nam tương đối thấp hơn tân dược nên bài thuốc không mang lại tác dụng nhanh chóng. Người bệnh cần kiên trì sử dụng thuốc trong thời gian dài để tinh chất thấm thấu và điều trị bệnh từ từ. Thời gian để thuốc nam phát huy tác dụng tối thiểu là 2 – 3 tuần.
• Cây thuốc không có tác dụng chữa trị tận gốc bệnh, thuốc chỉ giúp làm giảm tình trạng ngứa ngáy, sưng viêm và nứt nẻ ở những làn da khô. Nếu bạn muốn chữa bệnh tận gốc, nên kết hợp sử dụng thuốc nam cùng các phương pháp điều trị khác theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Thông thường, các loại cây thuốc chữa viêm da cơ địa chỉ phát huy tác dụng với những trường hợp bệnh nhẹ. Đối với bệnh nhân có biểu hiện viêm da nặng, bệnh chuyển sang giai đoạn mãn tính có thể không nhận thấy hiệu quả từ cách chữa trị này.

10 cây thuốc nam chữa viêm da cơ địa phổ biến nhất

Trong Y học cổ truyền ghi nhận những công dụng điều trị của cây thuốc đối với các triệu chứng viêm da, da liễu, nhiễm trùng nói chung. Trong đó, dân gian sử dụng phổ biến nhất là các loại lá bàng, lá lốt, lá ngải dại, trà xanh,… Bằng cách dùng lá cây nấu nước tắm hoặc chà xát trực tiếp lên da mà người bệnh sẽ nhận thấy những thay đổi đáng kể.

1. Lá bàng

Lá bàng được Đông Y ghi nhận là cây thuốc có nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Trong đó, các hoạt chất như tanin, phytosterol có tác dụng hỗ trợ chống viêm, sát khuẩn, ngăn ngừa tình trạng sưng mủ và phục hồi những tổn thương ngoài da. Ngoài ra thành phần flavonoid đến từ lá bàn cũng được đánh giá rất có lợi đối với bệnh nhân viêm da cơ địa.

Bạn có thể sử dụng lá bàng để giảm nhẹ tình trạng viêm da tại các khu vực như tay, chân, mặt,… Đồng thời không nên sử dụng lá bàng cho những vùng da nhạy cảm tại mắt, môi hay khu vực bộ phận sinh dục . Các thực hiện đơn giản, bạn áp dụng theo hướng dẫn sau:

Chuẩn bị

• Một nắm lá bàng non, tươi
• Một ít muối hạt to

Cách thực hiện

• Bạn cho tòan bộ lá bàng non đem rửa qua nhiều lần với nước sạch.
• Để làm sạch vi khuẩn, bạn đem lá bàng đi ngâm cùng với nước muối pha loãng.
• Tiếp tục, bạn cho toàn bộ lá bàng vào trong cối để giã cho nát cùng với 1 – 2 thìa muối hạt.
• Bạn lọc lấy nước lá bàng và bỏ phần bã, sau đó dùng tăm bông để bôi nhẹ nước lá lên vùng da bệnh.
• Khi bôi, bạn nên dùng đầu ngón tay massage nhẹ nhàng trong vòng 20 phút.
• Nếu bạn bôi vào buổi tối, có thể không cần rửa lại để thuốc tác dụng cho đến hôm sau.
• Người bệnh nên thực hiện phương pháp này mỗi ngày 2 lần vào mỗi buổi sáng và tối.

Nước cốt lá bàng có công dụng kháng viêm rất hiệu quả. Bạn nên thực hiện trong vòng 2 tuần để các hoạt chất thẩm thấu sâu vào da. Trước khi bôi nước lá bàng, bệnh nhân nên vệ sinh sạch sẽ vùng da bị tổn thương bằng nước ấm và để da khô tự nhiên rồi mới sử dụng nước lá bàng bôi lên da.

2. Lá đinh lăng

Cây đinh lăng được công nhận là cây thuốc đa công dụng trong tài liệu Y học cổ truyền Việt Nam. Đồng thời đây cũng là cây thuốc chữa viêm da cơ địa rất hiệu quả, với thành phần dược chất chính bao gồm saponin, vitamin B1 và 13 loại axit amin. Các dưỡng chất này sẽ hỗ trợ hồi phục tình trạng khô và tổn thương trên da, đồng thời nguồn axit amin cung cấp cũng sẽ tham gia vào hoạt động sản sinh kháng thể chống lại viêm nhiễm.

Trong dân gian có lưu truyền nhiều phương pháp dùng lá đinh lăng để tắm, hoặc nấu nước uống. Đối với điều trị viêm da cơ địa, người bệnh thực hiện theo cách sau:

Cách 1: Nấu nước lá đinh lăng uống

Chuẩn bị

• 1 nắm lá đinh lăng tươi hoặc khô

Thực hiện

• Đối với bài thuốc uống, người bệnh nên sử dụng đinh lăng phơi khô rồi đem bảo quản để dùng dần.
• Sử dụng khoảng 40 gram đinh lăng khô nấu cùng 2 lít nước uống như trà dùng mỗi ngày.
• Dùng khoảng 50 gram đinh lăng tươi nấu cùng với 1 lít nước uống thay nước lọc hàng ngày.
• Bạn nên uống nước đinh lăng tươi hoặc đinh lăng khô tùy theo điều kiện nguyên liệu sẵn có.

Cách 2: Nấu nước lá đinh lăng tắm

Chuẩn bị

• 100 gram đinh lăng tươi
• Muối hột

Thực hiện

• Bạn đem đinh lăng rửa sạch dưới nước và ngâm nước muối khoảng 20 phút
• Cho đinh lăng vào nồi nước nấu cùng với 3 lít nước đến khi nước sôi già thì cho muối vào.
• Đợi đến khi nước nguội bớt thì bạn pha thêm 1 lít nước ấm vào để ngâm rửa vùng da bệnh.
• Sau khi tắm, bệnh nhân nên tắm lại với nước ấm và không sử dụng xà phòng.

Người bệnh thực hiện kết hợp cả hai phương pháp sẽ nhận thấy hiệu quả tiến triển đáng kể. Làn da được bảo vệ trước viêm nhiễm, đồng thời những biểu hiện sưng ngứa và khô da cũng dần biến mất. Tốt nhất nên áp dụng trong 2 tuần liên tục để đạt được hiệu quả như trên.

3. Lát lốt

Lá lốt là cây thuốc chữa viêm da cơ địa phổ biến nhất được nhiều người áp dụng. Lá lốt không chỉ là món ăn ngon mà thành phần Beta-caryophylen, ancaloit, flavonoid, benzyl axetat tồn tại trong tinh dầu lá lốt còn rất có lợi đối với việc điều trị viêm da cơ địa.

Một số nghiên cứu đã công nhận hiệu quả của tinh dầu lá lốt có khả năng tiêu diệt các loại vi khuẩn gây bệnh da liễu. Trong đó có vi khuẩn tụ cầu vàng Staphylococcus. Chính vì vậy mà trong dân gian, lá lốt được sử dụng điều trị viêm da cơ địa ở trẻ em, phụ nữ mang thai, cũng như kiểm soát các bệnh lý lang bén, vảy nến, viêm da dị ứng,…

Chuẩn bị

• 40 – 50 gram lá lốt tươi
• Muối biển.

Cách thực hiện

• Lá lốt mang đi rửa sạch và ngâm lá lốt trong lượng nước muối vừa đủ.
• Nên ngâm lá lốt trong nước muối 20 phút để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn trên bề mặt lá
• Tiếp tục sử dụng lá lốt cho vào cối nhỏ giã nát cùng với 1 thìa muối biển.
• Người bệnh sử dụng hỗn hợp lá lốt đắp lên vùng da bị bệnh, cố định bằng băng gạc.
• Bạn nên để hỗn hợp lá lốt tồn tại trên da trong 30 phút và rửa lại với nước mát.

Bạn nên áp dụng phương pháp điều trị này 2 lần/ngày cho đến khi triệu chứng viêm da cơ địa thuyên giảm. Trong vòng 2 – 3 tuần áp dụng kiên trì, vùng da bắt đầu giảm khô và bong tróc, các cơn ngứa giảm dần theo thời gian.

4. Dùng lá khế

Lá khế là cây thuốc mang đến nhiều công dụng trong điều trị Y học cổ truyền. Lá khế là loài thực vật có tính mát, hỗ trợ tán nhiệt, đồng thời tác dụng thải độc của lá khế cũng rất hiệu quả. Trong Y học hiện đại cũng ghi nhận lá khế có chứa thành phần hoạt chất kháng khuẩn rất tốt, thế nên lá khế được dùng để giảm các triệu chứng ngoài da, chống ngứa, kháng khuẩn. Người bệnh có thể sử dụng lá khế chữa viêm da cơ địa theo cách sau:

Chuẩn bị

•  100 gram lá khế tươi

Thực hiện

• Lá khế đem đi rửa sạch và ngâm nước muối trong 20 phút rồi cho vào nồi và đun sôi kỹ với nước.
• Bạn nên đợi đến khi nước lá khế nguội bớt rồi dùng nước này để tắm, hoặc ngâm rửa vùng da bị viêm.
• Trong lúc vệ sinh, người bệnh nên lấy lá khế đắp trực tiếp lên vùng da bị bệnh.

Đối với trẻ em, lá khế cũng có hiệu quả trong việc điều trị các triệu chứng rôm sảy và mẩn ngứa. Nếu áp dụng kiên trì, bài thuốc này sẽ giúp khắc phục sớm các tổn thương, đồng thời hồi phục làn da về trạng thái ban đầu nhanh chóng.

5. Lá đơn đỏ

Tác dụng chính của lá đơn đỏ là giải độc, thanh lọc, mát gan, điều trị viêm nhiễm,  giúp làn da được bảo vệ trước những ảnh hưởng của môi trường.  Bên cạnh tác dụng điều trị viêm da cơ địa, lá đơn đỏ cũng là cây thuốc chữa bệnh dị ứng, bổi ban, mề đay mẩn ngứa…

Chuẩn bị

• 100 gram lá đơn đỏ

Thực hiện

• Người bệnh đem lá đơn đỏ rửa thật sạch, sau đó đem ngâm trong nước muối 20 phút.
• Cho lá cây đơn đỏ vào nồi nấu cùng với 3 lít nước, đun sôi trong khoảng 20 phút.
• Đợi đến khi nước nguội bớt rồi đem ngâm rửa vùng da bệnh.
• Sau khi rửa bạn dùng khăn lau khô, không cần tắm lại với nước.

Kiên trì áp dụng điều trị bằng lá đơn đỏ sẽ giúp làn da hồi phục đề kháng trước vi khuẩn, từ đó ngăn chặn triệu chứng lây lan. Thời gian phát huy điều trị của bài thuốc từ 2 – 3 tuần.

6. Lá trầu không

Sử dụng lá trầu không chữa chứng viêm da cơ địa là phương pháp được nhiều cha mẹ áp dụng để bảo vệ làn da của trẻ nhỏ. Từ lâu lá trầu không đã được biến đến với công dụng  sát khuẩn, giảm đau, kháng viêm, từ đó khắc phục các tổn thương trên da rất tốt. Đồng thời cũng có thể sử dụng lá trầu không để chữa các bệnh như lang ben, tổ đỉa, vảy nến ở giai đoạn nhẹ.

Chuẩn bị

• 100 gram lá trầu không
• 2 thìa muối biển

Cách thực hiện:

• Đem lá trầu không mang đi rửa sạch, sau đó bạn cho lá trầu vào thau ngâm muối cho sạch.
• Đun 3 lít nước cùng lá trầu không rồi cho thêm 2 thìa muối vào đến khi nước sôi già.
• Bạn có thể pha thêm nước hoặc đợi nước  nguội bớt rồi dùng để rửa lên vùng da bị viêm.
• Thực hiện tắm và ngâm rửa bằng nước lá trầu không 3 – 4 lần mỗi tuần.

Đối tượng trẻ em bị rôm sảy, viêm da, chàm sữa nói chung có thể áp dụng hình thức điều trị tương tự như trên. Các dược tính của lá trầu khá an toàn, không gây phản ứng phụ. Nếu như áp dụng đều đặn, bạn sẽ nhận thấy làn da hồi phục và trở nên khỏe mạnh hơn.

7. Lá ổi

Một số nghiên cứu đã công nhận hiệu quả điều trị bệnh viêm da cơ địa nói riêng và viêm da nói chung của lá ổi.  Nhờ có thành phần tanin dồi dào mà lá ổi đã được chứng minh có thể điều trị được nhiều bệnh ngoài da, đồng thời giảm ngứa và giảm đau hiệu quả. Để điều trị viêm da cơ địa bằng lá ổi, bệnh nhân thực hiện theo bước sau:

Chuẩn bị

• 5 – 10 lá ổi tươi

Thực hiện

• Đem lá ối đi rửa thật sạch, bạn nên ngâm nước muối cho lá ổi sạch vi khuẩn trong khoảng 20 phút.
• Đun nước lá ổi đến khi sôi già để phần tinh dầu lá ổi hòa tan ra trong nước.
• Bạn uống nước lá ổi hàng ngày, sử dụng bã lá ổi đắp trực tiếp lên vùng da bị viêm.
• Thực hiện bài thuốc uống cùng với nước hàng ngày sẽ giảm nhanh cơn đau ngứa, phù nề đáng kể.

Bên cạnh cách uống nước lá ổi, người bệnh nên kết hợp tắm nước lá ổi cách ngày để tăng hiệu quả điều trị. Tương tự như những cây thuốc chữa viêm da cơ địa khác. Lá ổi có thể sử dụng cho đối tượng trẻ em, người có làn da nhạy cảm và phụ nữ mang thai an toàn.

8. Lá sài đất

Một trong những cây thuốc chữa viêm da cơ địa tốt nhất là sài đất. Theo các chuyên gia Da liễu, sài đất là loại thảo dược có tính mát, lành tính với thành phần khoáng chất có tác dụng kháng viêm. Do đó người bệnh có thể sử dụng lá sài đất để khắc phục các triệu chứng ngứa, viêm da, rôm sảy và mề đay mẩn ngứa nói chung. Phương pháp phù hợp áp dụng cho mọi đối tượng, kể cả trẻ em và phụ nữ mang thai.

Chuẩn bị

• 20 gram lá Sài đất

Thực hiện

• Bạn đem lá sài đất đi rửa sạch và ngâm nước muối trong khoảng 20 phút để diệt khuẩn.
• Cho sài đất vào cối giã nát cùng một thìa muối và đắp trực tiếp lên vùng da bị viêm.
• Bệnh nhân để yên khoảng 20 phút rồi đi rửa lại với nước.

Tương tự, bạn cũng có thể sử dụng lá sài đất nấu nước tắm hàng ngày. Nếu kết hợp song song cả hai phương pháp với nhau sẽ giúp chữa viêm da cơ địa  khá tốt.

9. Cây ngải dại

Điều trị viêm da cơ địa bằng cây ngải dại là phương pháp khá phổ biến trong y học hiện đại. Bài thuốc này có thể áp dụng bằng hai cách là đun nước tắm, hoặc đắp bã lá trực tiếp lên da. Ngải dại là loại thảo dược có đặc điểm và thành phần dược tính tương tự ngải cứu. Không chỉ được sử dụng chữa viêm da cơ địa, cây ngải dại còn được dùng điều trị nhiều vấn đề dị ứng ngoài da khác như mề đay, lang ben, mẩn ngứa, viêm da tiếp xúc,…

Cách 1: Tắm nước lá ngải dại

Chuẩn bị

• 100 gram lá ngải dại tươi

Cách thực hiện

• Bạn đem lá ngải dại đi rửa sạch và ngâm nước muối 20 phút.
• Cho ngải dại vào nồi nấu cùng với 2 lít nước, thêm vào 2 – 3 thìa muối.
• Đun đến khi nước sôi kỹ, sau đó thêm vào 1 lít nước cho nguội bớt rồi dùng để tắm.
• Bạn dùng nước lá ngải dại đem ngâm rửa vùng da bị bệnh, kết hợp dùng lá ngải đắp lên da.
• Mỗi ngày nên thực hiện từ 2 – 3 lần và kiên trì liên tục trong 1 – 2 tháng là có tác dụng.

Cách 2: Đắp thuốc lá ngải dại

Chuẩn bị

• 1 nắm là ngải dại tươi vừa đủ
• 1 thìa muối hột

Thực hiện

• Bạn đem ngải dại rửa sạch và ngâm nước muối trong 20 phút.
• Cho ngải dại vào cối, nghiền cùng với muối đến khi hỗn hợp ra nước.
• Vệ sinh vùng da bị viêm thật sạch, để khô tự nhiên rồi đắp lá ngải dại lên da.
• Bạn dùng băng gạc để cố định hỗn hợp trên da trong 20 phút, sau đó rửa lại bằng nước ấm.

10. Lá trà xanh

Theo công nhận của Y học hiện đại, trà xanh là cây thuốc có chứa hoạt chất chống oxy hóa, tính mát và được sử dụng điều trị hỗ trợ nhiều vấn đề ngoài da. Để điều trị viêm da cơ địa, bạn có thể kết hợp uống trà xanh hàng ngày, hoặc đắp và tắm nước lá trà xanh để tăng phần công dụng. Trà xanh có hoạt chất Flavonoid – dược chất cần thiết để cải thiện những triệu chứng da liễu phổ biến.

Chuẩn bị

• 100 gram lá trà xanh có độ già
• 1- 2 thìa muối hạt

Cách thực hiện

• Bạn đem lá trà xanh đi rửa thật sạch, sau đó ngâm nước muối trong vòng 20 phút và vò nát.
• Đun trà xanh cùng với 3 lít nước, đến khi sôi già thì bạn tắt bếp và pha thêm 1 lít nước vào để tắm.
• Sau khi tắm với nước trà xanh, người bệnh không cần tắm lại nước sạch và dùng khăn lau khô.

Ngoài cách này ra, bệnh nhân cũng có thể rửa sạch lá trà xanh và ngâm qua nước muối cho vào cối giã nát. Dùng bã lá trà đắp lên da mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 20 phút. Nhớ cho thêm 1 vài hạt muối tinh sẽ giúp hiệu quả bài thuốc chữa viêm da cơ địa phát huy công dụng tốt hơn.

Những lưu ý khi dùng cây thuốc chữa viêm da cơ địa

Thạc sĩ – Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan – Nguyên trưởng khoa khám bệnh bệnh viện YHCT Trung ương cho biết: “Phương pháp sử dụng thảo dược chữa bệnh viêm da cơ địa có độ an toàn cao, ít gây tác dụng phụ. Tuy nhiên người bệnh phải đảm bảo quy trình vệ sinh khi sơ chế cây thuốc. Tuy nhiên, tác dụng của bài thuốc chủ yếu chỉ làm giảm triệu chứng bệnh chứ không khắc phục được bệnh tận gốc.” 

Tuy nhiên, nhìn chung hình thức điều trị bằng cây thuốc vẫn đáp ứng được nhu cầu điều trị tạm thời của nhiều bệnh nhân. Đặc biệt là người bệnh thường gặp phải các đợt bùng phát viêm da cấp tính. Để hiệu quả điều trị được như mong muốn, bệnh nhân cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

• Lựa chọn cây thuốc có nguồn gốc sạch, không lẫn hóa chất, bụi bẩn.
• Tuân thủ các bước vệ sinh, ngâm rửa cây thuốc để tránh nhiễm khuẩn.
• Người bệnh cần vệ sinh vùng da bị bệnh sạch sẽ trước khi đắp lá.
• Nếu có thể, hãy sử dụng các loại thảo dược khô để hạn chế độc dược của cây thuốc.
• Kết hợp điều trị bằng thuốc với chế độ chăm sóc da, bổ sung dinh dưỡng và sinh hoạt phù hợp.
• Thăm khám bệnh định lỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi chữa trị bằng vất kỳ loại thuốc nào.

Sử dụng cây thuốc chữa viêm da cơ địa có thể phát huy tác dụng khác nhau trên mỗi cơ địa. Trong thời gian điều trị, nếu nhận thấy những biểu hiện nghiêm trọng người bệnh nên dừng bài thuốc và đến các chuyên khoa Da liễu thăm khám và điều trị.

Bài viết liên quan: 

• Các loại thuốc bôi điều trị viêm da cơ địa thông dụng nhất
• Cách chữa viêm da cơ địa bằng các bài thuốc dân gian
• Dùng cây ngải dại chữa viêm da cơ địa có thực sự hiệu quả?
• Người bị viêm da cơ địa nên ăn gì và không nên ăn gì?

Xem thêm

Bài thuốc Nam chữa viêm da cơ địa Quân dân 102 có tốt không? Dùng bao lâu thì khỏi?