Thoái hoá cột sống L4 L5 là gì? Vị trí, chẩn đoán, điều trị

Thoái hóa cột sống L4 L5 là một trong những căn bệnh xương khớp nói chung và bệnh liên quan đến cột sống nói riêng xuất hiện khá phổ biến hiện nay. Số lượng người mắc phải gia tăng theo từng năm và chưa có chiều hướng thuyên giảm. Nguyên nhân là do phần đông bệnh nhân không nắm rõ nguyên lý hình thành bệnh và hướng điều trị phù hợp.

Thoái hóa cột sống L4 L5 là gì?

Dựa theo lý thuyết giải phẫu cơ thể con người, có 33 đốt xương cột sống được ký hiện riêng biệt nhằm phân biệt dễ dàng. Bao gồm: 7 đốt sống cổ từ C1 đến C7, 12 đốt sống ngực từ T1 đến T12, tiếp đến là các đốt sống lưng từ L1 đến L5 và cuối cùng là 5 đốt sống cùng ở phần cuối của cột sống được ký hiệu từ S1 đến S5.

Theo đó, đốt L4 và L5 hai đốt sống cuối thuộc phần thắt lưng. Đốt sống L4 và L5 được kết hợp với đĩa đệm, dây chằng, mô mềm và các dây thần kinh khác trong cơ thể đảm nhiệm chức năng vận động và đi đứng ở tư thế thẳng. Bên cạnh đó, đốt sống L4 và L5 có độ cong nhất định nhằm hỗ trợ tốt nhất cho cơ thể khi thực hiện động tác vặn người, xoay người và cúi thấp. Vì đảm nhiệm những vai trò quan trọng nên hai đốt sống này chịu nhiều áp lực lớn của phần trên cơ thể nên dễ bị thoái hóa và tổn thương so với các đốt sống còn lại.

Như vậy, thoái hóa cột sống lưng L4 L5 là tình trạng hai đốt sống cuối của cột sống và phần đĩa đệm xung quanh bị suy giảm chức năng. Song, lớp sụn khớp bị bào mòn làm trơ ra hai đầu xương lồi lõm. Sự ma sát vào nhau khi vận động hay lao động nặng nhọc sẽ sinh ra những cơn đau khó chịu.

Giống như các bệnh lý về cột sống khác, thoái hóa cột sống L4 L5 thường diễn ra âm thầm và rất khó để phát hiện bệnh từ những giai đoạn đầu nếu chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng. Những cơn đau thắt vùng lưng rất dễ bị nhầm lẫn với những chứng đau lưng hay đau cơ thông thường. Phần đông bệnh nhân sẽ nghĩ đó chỉ là cơn đau thoáng qua và nhanh chóng tiêu biến. Chính vì suy nghĩ chủ quan đó đã khiến bệnh tình chuyển biến ngày một xấu đi.

Nguyên nhân gây thoái hóa cột sống L4 L5

Cho đến thời điểm hiện tại, giới nghiên cứu khoa học chưa thể xác định chính xác nguyên nhân gây thoái hóa cột sống L4 L5. Nhưng họ có thể chỉ ra nhiều yếu tố khác nhau có khả năng trở thành nghi phạm hình thành nên căn bệnh này. Đó có thể là:

• Thoát vị đĩa đệm: Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây thoái hóa đốt sống L4 L5. Khi đĩa đệm tại vị trí này có bao xơ bị rách và phần nhân nhầy thoát ra ngoài sẽ chèn ép lên rễ thần kinh gây đau và bắt đầu quá trình lão hóa;
• Phình đĩa đệm L4 L5: Là hiện tượng đĩa đệm tại vị trí L4 L5 bị phồng lồi, sưng to và gây chèn ép lên dây thần kinh. Tình trạng này kéo dài và không sớm khắc phục có thể dẫn đến thoái hóa;
• Hẹp cột sống: Tình trạng hẹp cột sống ở người cao tuổi sẽ tăng cao ở người cao tuổi. Và đây cũng có thể trở thành nguyên nhân gây thoái hóa đốt sống L4 L5;
• Quá trình lão hóa tự nhiên: Theo độ tuổi, cấu trúc và chức năng của cột sống sẽ trở nên lỏng lẻo và suy yếu dần. Đến một giai đoạn nhất định, tế bào sụn ở cột sống sẽ mất dần sự đàn hồi và khả năng chịu lực;
• Ít hoặc lười vận động: Đối với những đối tượng lười vận động hay tính chất công việc ngồi nhiều cũng có khả năng cao đối mặt với nguy cơ thoái hóa đốt sống lưng. Song, tình trạng này tiếp tục tiếp diễn có thể khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn. Và đây cũng chính là hiện tượng gặp phần đông ở người trẻ tuổi, dân văn phòng, tài xế, thợ may,…;
• Cột sống bị chấn thương: Những chấn thương tác động lên cột sống như tai nạn, chơi thể thao,… có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa cột sống thắt lưng;
• Thừa cân, béo phì: Khi trọng lượng cơ thể ở mức quá tải sẽ khiến cho cột sống phải chịu nhiều áp lực nặng nề. Đặc biệt là vị trí L4 và L5, nơi gánh chịu nhiều sức nặng nhất nên rất dễ bị tổn thương và thoái hóa;
• Những yếu tố khác: Ngoài những yếu tố đã được liệt kê, bệnh thoái hóa đốt sống lưng L4 L5 có thể khởi phát bởi nhiều nguyên nhân khác như: tính chất công việc ngồi nhiều, lao động nặng nhọc, vận động sai tư thế, chế độ dinh dưỡng không cân đối, lạm dụng chất kích thích, dị tật bẩm sinh, có tiền sử phẫu thuật cột sống,…

Triệu chứng thường gặp của thoái hóa cột sống lưng L4 L5

Một trong những triệu chứng thường gặp của bệnh thoái hóa cột sống lưng L4 L5 là cơn đau nhức vùng thắt lưng. Cơn đau này có thể khởi phát do lượng canxi bị lắng đọng quá nhiều tại vị trí của đốt sống bị tổn thương đã hình thành gai xương, sau khoảng thời gian nhất định nó sẽ chèn ép lên rễ dây thần kinh và gây đau. Tình trạng lượng canxi lắng đọng nhiều là do cơ chế cơ thể tự sửa chữa tổn thương bằng việc vận chuyển canxi đến khớp bị tổn thương.

Bên cạnh đó, một số trường hợp khác, cơn đau có thể lan rộng sang nhiều bộ phận khác của cơ thể hoặc người bệnh gặp khó khăn trong việc vận động, đi lại. Chi tiết hơn:

• Đau toàn bộ phần thắt lưng: Thoái hóa cột sống thắt lưng L4 L5 đã khiến rễ thần kinh bị chèn ép và gây đau nhức vùng lưng và chân. Trong những giai đoạn đầu, cơn đau chỉ thoáng qua. Nhưng nếu không sớm có biện pháp khắc phục, cơn đau có thể lan rộng ra toàn bộ phần thắt lưng;
• Đau lan xuống vùng hông và nhiều vị trí khác: Cơn đau dần lan xuống vùng hông và nhiều vị trí khác như đùi, cẳng chân nếu không sớm có biện pháp khắc phục. Chính vì tình trạng này mà người bệnh không thể đứng thẳng người mà phải đứng ở tư thế khom lưng. Lúc này, đĩa đệm bị thoái hóa khiến hai đốt sống dễ dàng cọ xát vào nhau và gây đau;
• Vận động kém linh hoạt, đi lại bị hạn chế: Khi cơn đau xuất hiện ở tần suất dày đặc sẽ khiến việc vận động của cột sống kém linh hoạt, gây không ít khó khăn trong việc khom người, vặn mình, cúi thấp người. Đồng thời, việc đi lại hay di chuyển trở nên khó khăn hơn. Đặc biệt, cơn đau xuất hiện nghiêm trọng hơn khi vận động mạnh hoặc đột ngột;
• Một số triệu chứng khác: tê bì tứ chi, mất thăng bằng, yếu tay chân, sự phối hợp giữa tay và chân kém, đau vùng gáy, khó kiểm soát bàng quang và ruột, rối loạn cảm giác, rối loạn đại tiểu tiện (đối với trường hợp nặng),…

Triệu chứng xuất hiện ít nhiều, nghiêm trọng hay không nghiêm trọng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Đôi khi, chúng còn bị nhầm lẫn với một số bệnh xương khớp khác. Do đó, người bệnh cần hết sức lưu ý.

Thóa hóa cột sống L4 L5 có nguy hiểm không?

Hai đốt sống L4 và L5 đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng đỡ và giúp cơ thể hoạt động linh hoạt hơn. Vì thế, dù có những tổn thương rất nhỏ ở tại vị trí này đều tác động đến chức năng của cột sống, khả năng vận động và sức khỏe tổng thể. Điển hình nhất là những cơn đau nhói vùng lưng khiến người bệnh đau đớn, khó chịu, làm ảnh hưởng đến chất lượng công việc và lối sinh hoạt thường ngày.

Không những vậy, thoái hóa cột sống lưng đốt L4 L5 nếu không được phát hiện từ sớm và có biện pháp khắc phục phù hợp có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm sau:

• Đau dây thần kinh tọa: Là biến chứng điển hình của bệnh thoái hóa đốt sống lưng L4 L5. Nguyên nhân là do các gai xương được tạo thành tại vị trí này đã phát triển và chèn ép lên dây thần kinh tọa, từ đó hình thành các cơn đau nhức, tê bì tứ chi;
• Thoát vị đĩa đệm: Đốt sống L4 L5 bị suy giảm chức năng và yếu đi đã khiến cho đĩa đệm phải chịu nhiều áp lực hơn. Và đây cũng chính là thời điểm bệnh thoát vị đĩa đệm có cơ hội khởi phát. Khi gặp phải tình trạng này, bệnh nhân thường xuyên xuất hiện các triệu chứng đau nhức khó chịu vùng lưng, tê bì tay chân do đĩa đệm bị giãn đàn hồi, chảy chất dịch nhầy,…;
• Biến dạng cấu trúc cột sống: Những cơn đau vùng lưng tại vị trí đốt sống L4 L5 có thể tác động đến cấu trúc của cột sống, lâu ngày có thể khiến chúng bị biến dạng như cong, gù, vẹo,… Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, khả năng vận động, đời sống hằng ngày mà còn ảnh hưởng đến giá trị thẩm mỹ;
• Bại liệt: Bại liệt là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh thoái hóa cột sống nói chung và bệnh thoái hóa thắt lưng L4 L5 nói riêng. Một khi bệnh tiến triển đến giai đoạn này, người bệnh sẽ đối mặt với nhiều khó khăn trong việc vận động, di chuyển và sinh hoạt bình thường;
• Các biến chứng khác: Ngoài những biến chứng trên, người bệnh thoái hóa cột sống vị trí L4 L5 còn có khả năng gặp phải những biến chứng nguy hiểm khác như rối loạn chức năng của dây thần kinh, gai cột sống, rối loạn tiền đình, chèn ép dây thần kinh, suy giảm thị lực,…

Nếu không mong muốn bản thân gặp phải những biến chứng nguy hiểm trên, người bệnh cần chủ động thăm khám, chẩn đoán bệnh từ sớm. Dựa vào việc chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ đề ra phác đồ điều trị phù hợp nhằm sớm đẩy lùi bệnh.

Chẩn đoán thoái hóa cột sống lưng L4 L5 như thế nào?

Như vừa được đề cập, bệnh thoái hóa cột sống lưng L4 L5 rất khó để phát hiện giai đoạn đầu nếu chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng. Do đó, khâu chẩn đoán bệnh tại thời điểm này là rất quan trọng và cần thiết. Thông qua việc chẩn đoán, bác sĩ sẽ phát hiện những biểu hiện bất thường đang diễn ra ở cột sống. Từ đó xác định được mức độ nặng nhẹ, nguyên nhân gây bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Thông thường, bệnh nhân sẽ được bác sĩ khám lâm sàng để đánh dấu phạm vi của bệnh. Sau đó, có thể chỉ định bệnh nhân thực một số xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh. Phổ biến nhất là:

• Chụp X-quang: Là một trong những thủ thuật chẩn đoán bệnh khá phổ biến, được bác sĩ dùng nhiều trong việc chẩn đoán bệnh nói chung và bệnh về xương khớp nói riêng. Thủ thuật chụp X-quang cho phép bác sĩ phát hiện những vị trí bị tổn thương trên cột sống;
• Chụp cộng hưởng từ MRI: Thủ thuật này sẽ chỉ ra những dấu hiệu của thoái hóa và mức độ thoái hóa cột sống nặng nhẹ;
• Chụp CT cắt lớp: Thủ thuật này được bác sĩ chỉ định nhằm tìm ra nguyên nhân gây bệnh cũng như xác định chính xác vị trí bị tổn thương.

Phương pháp điều trị thoái hóa cột sống lưng L4 L5

Mục tiêu của việc điều trị thoái hóa cột sống lưng L4 L5 là cải thiện và kiểm soát triệu chứng, đồng thời nâng cao khả năng vận động, chất lượng đời sống và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Tuỳ vào mỗi trường hợp bệnh cụ thể mà bác sĩ chuyên khoa sẽ đề ra phác đồ điều trị phù hợp. Đa số là điều trị bằng thuốc, các trường hợp nặng hơn có thể kết hợp với vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật khi bệnh xuất hiện biến chứng nguy hiểm.

1. Điều trị nội khoa

Là một trong những phương pháp điều trị thoái hóa đốt sống lưng L4 L5 điển hình. Người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau do thoái hóa theo sự kê đơn của bác sĩ hoặc dùng thuốc không kê đơn. Một số nhóm thuốc tiêu biểu như:

• Thuốc giảm đau: Đây là nhóm thuốc giúp giảm đau nhanh, phù hợp với các trường hợp đau cấp tính. Phổ biến nhất là thuốc Paracetamol, Aspirin,… Tuy nhiên, người bệnh chỉ sử dụng thuốc ngắn hạn để tránh làm ảnh hưởng đến chức năng gan và thận;
• Thuốc chống viêm: Là nhóm thuốc vừa có tác dụng giảm đau vừa có tác dụng chống viêm. Thuốc chống viêm được kê đơn cho các trường hợp bệnh phát triển nghiêm trọng. Một số loại thuốc điển hình như: Etoricoxib, Diclofenac,…;
• Thuốc giãn cơ: Một số loại thuốc giãn cơ như: Decontractyl, Mydocalm,… thường được bác sĩ kê đơn. Nhóm thuốc này có tác dụng giúp cơ bắp và dây chằng xung quanh đốt sống được thư giãn và giảm hiện tượng co thắt gây đau nhiều. Thuốc thường được kê đơn cho các trường hợp co cứng ở lưng hoặc chân;
• Thuốc tiêm steroid: Loại thuốc này được dùng tiêm trực tiếp vào khoang ngoài màng cứng tủy sống nhằm giúp giảm viêm và giảm độ nhạy cảm của các sợi thần kinh gây đau. Lưu ý, người bệnh không được tự ý dùng nhóm thuốc này.

Trong quá trình điều trị thoái hóa đốt sống lưng L4 L5 bằng thuốc Tây y, người bệnh cần tuân thủ các chỉ định dùng thuốc của bác sĩ chuyên khoa để phòng tránh những tác dụng phụ đáng tiếc. Đồng thời, nhanh chóng tìm gặp bác sĩ nếu cơ thể xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào không rõ nguyên do. 

2. Vật lý trị liệu

Song song với việc điều trị bằng thuốc, người bệnh có thể kết hợp với các bài vật lý trị liệu để thúc đẩy nhanh quá trình điều trị thoái hóa cột sống lưng L4 L5. Phần lớn các bài vật lý trị liệu có tác dụng làm giãn cơ, giãn dây chằng, đồng thời giúp khí huyết lưu thông tốt hơn, từ đó giúp làm giảm cơn đau nhức vùng thắt lưng và hỗ trợ điều trị thoái hóa đốt sống L4 L5.

Một số bài vật lý trị liệu phổ biến được bác sĩ chỉ định thực hiện như:

• Bài tập vận động
• Bài tập kéo giãn cột sống
• Châm cứu
• Xoa bóp bấm huyệt
• Massage
• Kích thích điện
• Chiếu tia hồng ngoại

Để mang lại hiệu quả tốt nhất, bạn cần lựa chọn đơn vị y tế uy tín, có trang bị đủ trang thiết bị và có đội ngũ kỹ thuật viên giỏi, giàu kinh nghiệm. Song, khi thực hiện bài tập tại nhà, bạn cần tuân thủ theo đúng sự chỉ dẫn của chuyên. Trong quá trình tập luyện nếu gặp phải bất kỳ triệu chứng bất thường nào, bạn cần trao đổi với bác sĩ để có biện pháp thay đổi phù hợp.

3. Điều trị ngoại khoa

Điều trị ngoại khoa sẽ được bác sĩ khuyến cáo nếu việc điều trị bằng thuốc hay vật lý trị liệu không đạt được kết quả khả quan. Bên cạnh đó, phương pháp điều trị này cũng được cân nhắc trong các trường hợp nhiễm trùng, mức độ tổn thương nặng nề hay có tỷ lệ cao đối mặt với biến chứng nguy hiểm.

Thông thường, các cuộc phẫu thuật cột sống thắt lưng sử dụng kỹ thuật xâm lấn tối thiểu được thực hiện nhằm giảm bớt sự chèn ép của rễ thần kinh và vùng cân bằng thần kinh. Chủ yếu là các thủ thuật phẫu thuật sau:

• Cắt bỏ vi mô: Thủ thuật này được thực hiện nhằm loại bỏ một phần nhỏ đĩa đệm gần rễ thần kinh hoặc một phần xương tiếp giáp với rễ thần kinh gây ra tình trạng chèn ép;
• Cắt bỏ nội soi: Thủ thuật được thực hiện để cắt bớt phần xương phát triển quá mức. Điều này giúp giảm bớt sự chèn ép lên các rễ thần kinh;
• Cắt bỏ khớp mặt: Mục đích của thủ thuật này là cắt tỉa và loại bỏ một phần của các khớp có khía cạnh nhằm làm giảm tình trạng nén rễ dây thần kinh;
• Thay đĩa đệm nhân tạo thắt lưng: Là thủ thuật thay thế hoàn toàn đĩa đệm để giảm chèn ép rễ thần kinh bằng đĩa đệm nhân tạo. Tuy nhiên, ít trường hợp được đề nghị thực hiện theo hướng điều trị này.

Lưu ý, điều trị bằng phương pháp phẫu thuật không đồng nghĩa với việc bệnh sẽ được khắc phục 100%. Phương pháp này chỉ có tác dụng làm giảm cơn đau và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần nắm rõ công dụng của phương pháp điều trị ngoại khoa trước khi thực hiện để tránh hiểu lầm.

Song, phương pháp phẫu thuật cột sống thắt lưng L4 L5 bị thoái hóa có khả năng cao tiềm ẩn các rủi ro nghiêm trọng như nhiễm trùng, chảy máu kéo dài, trật cột sống, tổn thương dây thần kinh xung quanh,… Nếu không mong muốn gặp phải những vấn đề này, người bệnh nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín

Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa thoái hóa cột sống lưng tái phát hiệu quả

Xây dựng một kế hoạch chăm sóc phù hợp cho bệnh nhân bị thoái hóa cột sống lưng L4 L5 là việc rất cần thiết. Điều này không chỉ hỗ trợ điều trị, kiểm soát triệu chứng bệnh được tốt hơn mà còn phòng ngừa nguy cơ bệnh tái phát hay phát sinh những biến chứng nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Người bệnh có thể áp dụng một số phương pháp giảm đau tại nhà để khắc phục những cơn đau nhói xuất hiện đột ngột như chườm nóng, chườm lạnh, massage, xoa bóp,…;
• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng khoa học nhằm đảm bảo sức khỏe cho xương khớp. Khi xương khớp gặp vấn đề, lúc này người bệnh cần tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu vitamin D, canxi và chất xơ. Đặc biệt, nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả, sữa, trái cây họ cam, các loại cá béo,… Đồng thời, cần kiêng cữ các thức ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, thức ăn đóng hộp, thực phẩm chứa kích thích, bia, rượu, thuốc lá,…;
• Loại bỏ những thói quen xấu tác động đến cột sống như điều chỉnh tư thế ngồi làm việc, tránh lao động nặng nhọc, tránh khiêng vác nặng,…;
• Dành thời gian để cơ thể tổng thể và cột sống được thư giãn, nghỉ ngơi;
• Tăng cường vận động thể dục thể thao bằng các bài tập phù hợp để nâng cao sức khỏe xương, gân cốt và dây chằng. Người bệnh có thể lựa chọn bộ môn yoga, bơi lội, dưỡng sinh, đi bộ hoặc chạy bộ sao cho phù hợp với sức khỏe hiện tại. Đồng thời, tránh những bài tập có động tác khó hay tập luyện với tần suất và cường độ cao;
• Kiểm soát cân nặng của cơ thể để tránh tăng cân quá mức. Vì trọng lượng cơ thể tăng quá mức có thể gây áp lực nhiều cho cột sống và vùng hông. Bên cạnh đó, kiểm soát tốt cân nặng còn giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, huyết áp,…;
• Chủ động thăm khám bệnh nếu cơ thể xuất hiện bất kỳ biểu hiện nào không rõ nguyên do. Thăm khám từ sớm sẽ giúp phòng tránh một số rủi ro.

Như vậy, thoái hóa cột sống lưng L4 L5 không phải là một căn bệnh nếu sớm phát hiện và điều trị kịp thời. Ngược lại, nếu người bệnh chủ quan, không thăm khám hay điều trị đúng cách có thể khiến bệnh tình chuyển biến xấu hơn. Lúc này, công việc và đời sống sinh hoạt thường ngày bị tác động không hề nhỏ, thậm chí người bệnh có khả năng cao đối mặt với biến chứng nguy hiểm.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

• Bệnh thoái hoá cột sống có chữa được không? Chuyên gia nhận định
• Thoái hoá cột sống có nên chạy bộ, đi bộ không? Lời khuyên đúng
• 9 cách giúp giảm đau lưng do thoái hoá cột sống tại nhà
• Thoái hóa cột sống lưng có nguy hiểm không? Tác hại đáng chú ý