Trào ngược dạ dày ban đêm: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Việt Nam VCEP 10:39 AM , 11/03/2025

Đánh giá bài viết

Đánh giá

Trào ngược dạ dày vào ban đêm là tình trạng phổ biến nhưng ít được chú ý, đặc biệt khi các triệu chứng dễ bị bỏ qua trong quá trình sinh hoạt hàng ngày. Vào ban đêm, khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi, các cơn trào ngược có thể trở nên nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và những biện pháp xử lý hiệu quả đối với vấn đề này. Thông qua đó, bạn sẽ có thêm kiến thức để cải thiện tình trạng sức khỏe của mình, đồng thời tìm ra giải pháp giảm thiểu sự khó chịu do bệnh gây ra.

Định nghĩa trào ngược dạ dày ban đêm

Trào ngược dạ dày ban đêm là tình trạng acid dạ dày trào ngược lên thực quản khi bạn nằm ngủ, gây ra các triệu chứng như ợ chua, khó tiêu và cảm giác nóng rát ở ngực. Khi cơ thể nằm ở tư thế ngang, lực hấp dẫn không còn giúp acid dạ dày xuống dưới, khiến chúng dễ dàng trào ngược lên thực quản và cổ họng. Vấn đề này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến giấc ngủ, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Triệu chứng này thường diễn ra vào ban đêm khi cơ thể thư giãn và tiêu hóa chậm lại.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ban đêm

Tình trạng trào ngược dạ dày ban đêm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả các yếu tố bệnh lý và không phải bệnh lý. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

Nguyên nhân do bệnh lý

Rối loạn chức năng cơ vòng thực quản dưới (LES): Cơ vòng này có nhiệm vụ ngăn ngừa acid dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi cơ này suy yếu, acid có thể dễ dàng trào ngược lên, đặc biệt khi nằm.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Đây là bệnh lý phổ biến nhất liên quan đến tình trạng trào ngược. Những người mắc GERD thường xuyên gặp phải các triệu chứng trào ngược vào ban đêm.
Thoát vị cơ hoành: Khi phần dạ dày nhô lên qua cơ hoành, làm tăng nguy cơ acid dạ dày trào ngược, đặc biệt khi nằm ngủ.
Béo phì: Người béo phì thường có áp lực lớn lên dạ dày và cơ vòng thực quản dưới, làm tăng khả năng trào ngược acid khi nằm.

Nguyên nhân không do bệnh lý

Chế độ ăn uống không hợp lý: Các thực phẩm như đồ cay, dầu mỡ, chocolate, caffeine và rượu có thể kích thích quá trình trào ngược dạ dày, đặc biệt là vào ban đêm khi dạ dày chưa tiêu hóa hết.
Ăn no trước khi ngủ: Ăn quá no hoặc ăn quá gần giờ đi ngủ sẽ khiến dạ dày phải làm việc nhiều hơn để tiêu hóa, dẫn đến nguy cơ trào ngược tăng cao.
Tư thế ngủ không đúng: Nằm ngửa hoặc nằm nghiêng bên phải có thể tạo điều kiện thuận lợi cho acid dạ dày trào ngược lên thực quản trong suốt đêm.
Stress và căng thẳng: Căng thẳng tâm lý có thể kích thích sản xuất acid dạ dày, khiến tình trạng trào ngược trở nên tồi tệ hơn, nhất là vào ban đêm.

Biểu hiện của trào ngược dạ dày ban đêm

Trào ngược dạ dày ban đêm có thể gây ra một số triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh. Các biểu hiện này thường trở nên nghiêm trọng hơn khi bạn nằm ngủ, khi cơ thể không thể tự điều chỉnh như khi đứng hoặc ngồi. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến:

Ợ chua, nóng rát ngực: Đây là triệu chứng đặc trưng của trào ngược dạ dày, đặc biệt là khi nằm ngủ. Người bệnh sẽ cảm thấy một cơn nóng rát ở ngực hoặc cổ họng.
Khó nuốt, đau họng: Khi acid dạ dày trào lên thực quản, có thể gây cảm giác đau rát hoặc vướng víu trong cổ họng, làm khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc nước.
Ho khan, khản giọng: Acid dạ dày có thể ảnh hưởng đến đường hô hấp, gây ra ho khan vào ban đêm hoặc khản giọng sáng hôm sau.
Buồn nôn: Cảm giác buồn nôn hoặc nôn có thể xuất hiện khi acid dạ dày trào lên và kích thích niêm mạc thực quản.
Khó thở: Một số người có thể cảm thấy khó thở hoặc hụt hơi khi acid dạ dày trào lên, do tác động của acid lên đường thở.

Biến chứng của trào ngược dạ dày ban đêm

Nếu không được điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày ban đêm có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của người bệnh. Những biến chứng này cần được chú ý và xử lý để ngăn ngừa hậu quả xấu:

Tiết lộ về cách CHẤM DỨT trào ngược dạ dày ở phụ nữ sau sinh chỉ sau 45 ngày

Trào ngược sau sinh sẽ được dập tắt vĩnh viễn sau 1 liệu trình nhờ bài thuốc của Vua Tự Đức, TUYỆT ĐỐI không gây ảnh hưởng sức khỏe mẹ và bé. XEM NGAY

Xem ngay

Viêm thực quản: Acid dạ dày trào ngược liên tục có thể gây tổn thương niêm mạc thực quản, dẫn đến viêm và sưng tấy, có thể gây loét hoặc chảy máu.
Hẹp thực quản: Viêm lâu ngày có thể làm cho mô thực quản sẹo lại, dẫn đến hẹp thực quản, gây khó khăn khi nuốt thức ăn và ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa.
Viêm thanh quản, viêm phổi: Trào ngược dạ dày có thể làm acid dạ dày xâm nhập vào đường hô hấp, gây viêm thanh quản hoặc viêm phổi, đặc biệt là vào ban đêm.
Loãng xương: Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng thuốc điều trị trào ngược dạ dày lâu dài có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ canxi, dẫn đến loãng xương.
Ung thư thực quản: Mặc dù là biến chứng hiếm gặp, nhưng tình trạng trào ngược dạ dày kéo dài và không được điều trị có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản, một bệnh lý nguy hiểm.

Đối tượng có nguy cơ cao

Trào ngược dạ dày ban đêm có thể gặp ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do các yếu tố di truyền, thói quen sinh hoạt và bệnh lý nền. Dưới đây là các đối tượng dễ mắc phải tình trạng này:

Người béo phì: Thừa cân và béo phì làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến cho acid dễ dàng trào ngược lên thực quản, đặc biệt khi nằm.
Người mắc bệnh lý về tiêu hóa: Những người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc thoát vị cơ hoành thường gặp phải tình trạng trào ngược dạ dày ban đêm.
Người lớn tuổi: Khi tuổi tác tăng lên, các cơ vòng thực quản dưới (LES) có thể yếu đi, làm tăng khả năng acid dạ dày trào ngược vào ban đêm.
Người uống rượu hoặc thuốc lá: Rượu và thuốc lá làm suy yếu cơ vòng thực quản và kích thích dạ dày sản sinh nhiều acid hơn, dễ dẫn đến trào ngược.
Phụ nữ mang thai: Trong thời kỳ mang thai, sự thay đổi hormone và áp lực từ tử cung có thể làm gia tăng nguy cơ trào ngược dạ dày.
Người có chế độ ăn uống không khoa học: Các thói quen ăn uống như ăn nhiều thực phẩm cay, dầu mỡ, hoặc ăn quá no trước khi đi ngủ có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày vào ban đêm.

Những người thuộc nhóm đối tượng này cần đặc biệt chú ý và tìm hiểu cách phòng ngừa, vì họ có khả năng bị trào ngược dạ dày ban đêm cao hơn so với những người khác.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Mặc dù trào ngược dạ dày ban đêm có thể được kiểm soát bằng những thay đổi trong lối sống và chế độ ăn uống, nhưng trong một số trường hợp, bạn cần gặp bác sĩ để có phương pháp điều trị hiệu quả. Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy bạn nên thăm khám bác sĩ:

Triệu chứng không thuyên giảm sau khi thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt: Nếu bạn đã cố gắng thay đổi thói quen nhưng tình trạng trào ngược vẫn không cải thiện, bác sĩ sẽ giúp xác định nguyên nhân và có giải pháp điều trị.
Triệu chứng nghiêm trọng, kéo dài hoặc tái phát thường xuyên: Nếu bạn cảm thấy đau ngực, khó nuốt, ho kéo dài, hoặc có cảm giác nghẹn thở, bạn cần thăm khám bác sĩ ngay để loại trừ các vấn đề nghiêm trọng.
Ho kéo dài hoặc khản giọng không rõ nguyên nhân: Các vấn đề liên quan đến đường hô hấp như ho mãn tính hoặc khản giọng kéo dài có thể do trào ngược dạ dày, và cần được điều trị kịp thời để tránh biến chứng.
Đau bụng hoặc nôn ra máu: Đây là dấu hiệu cho thấy tình trạng trào ngược đã gây tổn thương nghiêm trọng đến dạ dày hoặc thực quản, bạn cần đi khám ngay lập tức.
Sụt cân không rõ lý do: Khi trào ngược dạ dày kéo dài và không được kiểm soát, có thể dẫn đến suy dinh dưỡng và sụt cân, cần gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.

Chẩn đoán trào ngược dạ dày ban đêm

Để xác định chính xác tình trạng trào ngược dạ dày ban đêm, bác sĩ sẽ thực hiện một số phương pháp chẩn đoán nhằm đánh giá mức độ và nguyên nhân của bệnh. Dưới đây là một số phương pháp thường được sử dụng:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, thói quen ăn uống, và các yếu tố khác có thể gây ra tình trạng trào ngược. Bạn cũng sẽ được yêu cầu mô tả tần suất và mức độ của các triệu chứng để bác sĩ có cái nhìn rõ ràng hơn về tình trạng bệnh.
Nội soi dạ dày: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác để quan sát niêm mạc thực quản, dạ dày và tá tràng, giúp phát hiện viêm loét, viêm thực quản hoặc thoát vị cơ hoành.
Đo pH thực quản: Bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm xét nghiệm đo pH trong thực quản để xác định mức độ acid trào ngược và thời gian acid lưu lại trong thực quản.
Manometry thực quản: Phương pháp này giúp kiểm tra chức năng của cơ vòng thực quản dưới (LES), từ đó đánh giá khả năng của cơ này trong việc ngăn ngừa acid trào ngược.
X-quang cản quang: Dùng để phát hiện thoát vị cơ hoành hoặc các dị tật khác ở dạ dày có thể gây trào ngược.

Từ những phương pháp này, bác sĩ sẽ có cơ sở để đưa ra chẩn đoán chính xác và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.

Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày ban đêm

Phòng ngừa trào ngược dạ dày ban đêm là một phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau để giảm nguy cơ và kiểm soát tình trạng này:

Thay đổi chế độ ăn uống: Tránh ăn các thực phẩm dễ gây trào ngược như đồ ăn cay, mỡ, chocolate, caffeine và rượu. Hạn chế ăn no trước khi đi ngủ và chọn những thực phẩm dễ tiêu hóa.
Giảm cân nếu cần thiết: Béo phì là yếu tố nguy cơ chính gây trào ngược dạ dày. Giảm cân giúp giảm áp lực lên dạ dày và cơ vòng thực quản dưới, giảm thiểu nguy cơ trào ngược.
Ngủ đúng tư thế: Nằm nghiêng bên trái thay vì nằm ngửa hoặc nằm nghiêng bên phải sẽ giúp giảm thiểu tình trạng acid dạ dày trào ngược.
Hạn chế căng thẳng và stress: Stress có thể làm tăng sản xuất acid dạ dày, vì vậy cần thực hiện các biện pháp thư giãn như tập yoga, thiền, hoặc các hoạt động giải trí để giảm căng thẳng.
Ngừng thuốc lá và rượu: Thuốc lá và rượu làm suy yếu cơ vòng thực quản, khiến acid dễ dàng trào ngược vào thực quản. Dừng sử dụng các chất này có thể cải thiện tình trạng trào ngược.
Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ: Nếu bạn đã được bác sĩ kê đơn thuốc điều trị, hãy sử dụng đúng cách để kiểm soát tình trạng trào ngược. Tránh tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng thuốc mà không tham khảo ý kiến bác sĩ.

Thông qua việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ và hạn chế sự phát triển của bệnh trào ngược dạ dày ban đêm.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày ban đêm

Điều trị trào ngược dạ dày ban đêm bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và nguyên nhân gây ra tình trạng này. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm thuốc Tây y, biện pháp không dùng thuốc, và các phương pháp từ y học cổ truyền.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc là phương pháp phổ biến để kiểm soát các triệu chứng trào ngược dạ dày ban đêm, đặc biệt là khi các biện pháp thay đổi lối sống không hiệu quả. Các loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày bao gồm:

Thuốc ức chế bơm proton (PPI): PPI là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất trong điều trị trào ngược dạ dày. Thuốc này giúp giảm tiết acid dạ dày, làm giảm triệu chứng ợ chua và nóng rát. Một số loại thuốc PPI thường dùng là Omeprazole, Esomeprazole, và Lansoprazole. Chúng thường được dùng trong thời gian ngắn để cải thiện triệu chứng và ngừng sản xuất acid dạ dày.
Thuốc kháng H2: Thuốc kháng H2 cũng giúp giảm sản xuất acid dạ dày, nhưng ít mạnh mẽ hơn so với PPI. Các thuốc kháng H2 phổ biến bao gồm Ranitidine, Famotidine, và Cimetidine. Thuốc này có thể được dùng cho những trường hợp nhẹ hoặc để hỗ trợ điều trị khi kết hợp với các phương pháp khác.
Thuốc antacid: Đây là nhóm thuốc giúp trung hòa acid dạ dày ngay lập tức, giảm cảm giác nóng rát và ợ chua. Các loại thuốc antacid như Maalox, Gaviscon, và Tums có tác dụng nhanh nhưng chỉ kéo dài trong thời gian ngắn.
Thuốc tạo màng bảo vệ: Một số thuốc như Sucralfate có tác dụng tạo một lớp màng bảo vệ trên niêm mạc dạ dày và thực quản, giúp giảm tác động của acid dạ dày và giảm viêm thực quản.

Những loại thuốc này sẽ được bác sĩ kê đơn tùy theo tình trạng của bệnh nhân và mức độ nghiêm trọng của trào ngược dạ dày.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, các biện pháp không dùng thuốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày ban đêm. Các biện pháp này giúp giảm sự phụ thuộc vào thuốc và cải thiện hiệu quả điều trị lâu dài:

Thay đổi chế độ ăn uống: Tránh các thực phẩm có thể kích thích dạ dày như thức ăn cay, chiên, chocolate, cà phê, rượu và các thức uống có ga. Thay vào đó, nên ăn những thực phẩm dễ tiêu như cháo, canh, rau xanh và các loại trái cây ít acid.
Ăn ít, ăn nhiều bữa nhỏ: Thay vì ăn ba bữa lớn trong ngày, người bệnh nên ăn 5-6 bữa nhỏ để giảm tải cho dạ dày, hạn chế quá tải acid.
Không ăn gần giờ đi ngủ: Để giảm nguy cơ trào ngược dạ dày ban đêm, bạn nên tránh ăn tối trong vòng 2-3 giờ trước khi đi ngủ, để dạ dày có thời gian tiêu hóa thức ăn trước khi bạn nằm nghỉ.
Ngủ ở tư thế nghiêng bên trái: Nằm nghiêng bên trái giúp giảm bớt áp lực lên dạ dày và ngăn acid trào ngược lên thực quản. Tránh nằm ngửa hoặc nằm nghiêng bên phải khi ngủ.
Giảm cân: Nếu bạn thừa cân, việc giảm cân giúp giảm áp lực lên dạ dày, từ đó hạn chế nguy cơ trào ngược.

Các biện pháp không dùng thuốc này cần được duy trì lâu dài để có hiệu quả trong việc kiểm soát triệu chứng và giảm thiểu tình trạng trào ngược dạ dày.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có những phương pháp điều trị hữu ích đối với trào ngược dạ dày ban đêm. Các bài thuốc và liệu pháp từ Đông y có thể giúp giảm bớt triệu chứng và hỗ trợ điều trị dạ dày một cách tự nhiên:

Sử dụng các loại thảo dược: Một số thảo dược như cam thảo, bạch truật, hoài sơn, hạt mùi có tác dụng an thần, giảm viêm và điều hòa tiêu hóa. Cam thảo giúp làm dịu niêm mạc dạ dày, giảm cảm giác nóng rát, trong khi bạch truật và hoài sơn hỗ trợ cải thiện chức năng tiêu hóa.
Bài thuốc gia truyền: Đông y có nhiều bài thuốc gia truyền được sử dụng để hỗ trợ điều trị trào ngược dạ dày, như bài thuốc từ hải môn hồ (điều trị viêm loét dạ dày), thực quản sâm (chữa viêm thực quản) và ngũ gia bì (giúp ổn định hệ tiêu hóa).
Châm cứu: Châm cứu là phương pháp kích thích các huyệt đạo trên cơ thể để cải thiện lưu thông khí huyết, giảm tình trạng căng thẳng và hỗ trợ tiêu hóa. Các huyệt đạo thường được châm cứu để điều trị trào ngược bao gồm Hội âm, Tiểu chu và Dũng tuyền.
Xoa bóp, bấm huyệt: Kỹ thuật xoa bóp và bấm huyệt tại các điểm trên bụng và lưng giúp giảm căng thẳng và cải thiện quá trình tiêu hóa. Các huyệt đạo như Tỳ du, Vị du có thể giúp làm dịu cơn đau và cải thiện sự hoạt động của dạ dày.

Những phương pháp điều trị từ y học cổ truyền giúp hỗ trợ điều trị và giảm các triệu chứng trào ngược dạ dày ban đêm một cách tự nhiên và an toàn.

Điều trị trào ngược dạ dày ban đêm hiệu quả cần phải kết hợp nhiều phương pháp khác nhau. Việc sử dụng thuốc Tây y giúp kiểm soát nhanh chóng các triệu chứng, trong khi các biện pháp không dùng thuốc và điều trị từ y học cổ truyền giúp duy trì sức khỏe lâu dài và giảm thiểu tình trạng tái phát. Bằng cách kết hợp các phương pháp này, người bệnh có thể giảm thiểu triệu chứng và phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng của trào ngược dạ dày ban đêm.