Trào ngược dạ dày ra máu: Nguyên nhân, Biểu hiện và Phương pháp điều trị

Trào ngược dạ dày ra máu là một vấn đề nghiêm trọng liên quan đến hệ tiêu hóa, có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Đây là tình trạng khi acid dạ dày hoặc các chất dịch khác từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây tổn thương niêm mạc và dẫn đến chảy máu. Triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị, việc tìm kiếm thông tin chi tiết và chính xác là rất quan trọng.

Định nghĩa trào ngược dạ dày ra máu

Trào ngược dạ dày ra máu là tình trạng khi dịch dạ dày, bao gồm axit và các enzyme tiêu hóa, trào ngược lên thực quản, gây tổn thương niêm mạc và dẫn đến chảy máu. Khi tình trạng này kéo dài hoặc không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như loét thực quản, viêm thực quản hoặc thậm chí ung thư thực quản. Các triệu chứng của bệnh có thể bao gồm ho, đau rát ngực, khó nuốt, và đặc biệt là nôn ra máu hoặc phân đen.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ra máu

Trào ngược dạ dày ra máu có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến, được chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân do bệnh lý và nguyên nhân không do bệnh lý.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Loét dạ dày, tá tràng: Loét dạ dày, đặc biệt là loét tá tràng, có thể gây tổn thương niêm mạc và làm dạ dày dễ dàng trào ngược axit lên thực quản, gây ra tình trạng chảy máu.
• Viêm dạ dày: Viêm dạ dày có thể làm mỏng lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày, khiến axit dạ dày dễ dàng gây tổn thương và dẫn đến chảy máu.
• Hernia hiatus (thoát vị cơ hoành): Đây là tình trạng mà phần dạ dày nhô lên qua cơ hoành vào lồng ngực, làm tăng áp lực lên dạ dày và tạo điều kiện cho axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây viêm và chảy máu.
• Rối loạn chức năng van thực quản dưới: Van thực quản dưới có chức năng ngăn ngừa dịch dạ dày trào ngược. Khi van này bị yếu hoặc không hoạt động đúng, sẽ dẫn đến tình trạng trào ngược và gây ra các tổn thương trong thực quản và dạ dày, dẫn đến chảy máu.
• Bệnh gan mạn tính (xơ gan): Xơ gan có thể gây áp lực lên các tĩnh mạch thực quản, dẫn đến giãn vỡ mạch máu và chảy máu vào dạ dày và thực quản.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Sử dụng thực phẩm cay, nhiều dầu mỡ, rượu bia hoặc cà phê có thể kích thích sản xuất axit dạ dày, làm gia tăng nguy cơ trào ngược và dẫn đến chảy máu.
• Stress kéo dài: Căng thẳng và lo âu có thể làm tăng tiết axit dạ dày, gây tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản, dẫn đến tình trạng trào ngược và chảy máu.
• Lạm dụng thuốc giảm đau (NSAIDs): Việc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn (NSAIDs) như aspirin và ibuprofen trong thời gian dài có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và làm tăng nguy cơ loét dạ dày, từ đó dễ dẫn đến trào ngược dạ dày ra máu.
• Tăng cân hoặc béo phì: Thừa cân tạo áp lực lên dạ dày, gây khó khăn trong việc kiểm soát dịch dạ dày và dẫn đến tình trạng trào ngược thường xuyên hơn.

Biểu hiện của trào ngược dạ dày ra máu

Trào ngược dạ dày ra máu có thể xuất hiện với nhiều triệu chứng khác nhau, từ những dấu hiệu nhẹ đến nghiêm trọng. Việc nhận biết các triệu chứng sớm có thể giúp người bệnh điều trị kịp thời và tránh các biến chứng nguy hiểm.

• Nôn ra máu hoặc chất giống bã cà phê: Đây là một trong những dấu hiệu điển hình của tình trạng trào ngược dạ dày ra máu, khi máu trong dạ dày bị trộn lẫn với dịch tiêu hóa và xuất hiện trong nôn.
• Phân đen hoặc có máu: Khi máu từ dạ dày bị phân hủy và đi qua hệ tiêu hóa, nó có thể khiến phân trở nên đen và có mùi hôi, là một dấu hiệu cảnh báo sự xuất hiện của chảy máu.
• Đau rát vùng ngực: Cảm giác đau, nóng rát ở ngực, hay còn gọi là ợ nóng, là triệu chứng phổ biến của bệnh trào ngược dạ dày và có thể tăng lên khi có sự xuất hiện của máu trong dịch dạ dày.
• Khó nuốt hoặc cảm giác vướng víu: Do sự kích ứng của dịch dạ dày và máu trào lên thực quản, người bệnh có thể cảm thấy khó nuốt hoặc có cảm giác vướng víu ở cổ họng.
• Mệt mỏi, chóng mặt: Mất máu lâu dài có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, làm cơ thể mệt mỏi, chóng mặt và suy yếu.
• Ho khan hoặc ho ra máu: Nếu máu trào lên thực quản và gây tổn thương niêm mạc, người bệnh có thể bị ho khan hoặc ho có máu.

Biến chứng của trào ngược dạ dày ra máu

Nếu tình trạng trào ngược dạ dày ra máu không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

SỰ THẬT về hiệu quả đẩy lùi bệnh trào ngược tại Nhất Nam Y Viện

Nhất Nam Y Viện hiện đang là địa chỉ chữa trào ngược dạ dày uy tín hàng đầu nhờ ghi dấu ấn với phương pháp chữa bệnh độc đáo. XEM NGAY

Xem ngay

• Loét thực quản: Trào ngược dịch dạ dày kéo dài có thể gây viêm và loét niêm mạc thực quản, dẫn đến cảm giác đau rát, khó nuốt và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Hẹp thực quản: Do sự hình thành các mô sẹo trong thực quản sau quá trình viêm nhiễm, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc nuốt thức ăn hoặc bị nghẹn.
• Chảy máu nghiêm trọng: Tình trạng chảy máu lâu dài hoặc tái phát có thể dẫn đến mất máu lớn, gây ra các triệu chứng thiếu máu như mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt và thậm chí ngất xỉu.
• Ung thư thực quản: Trào ngược dạ dày mãn tính, đặc biệt khi có loét hoặc tổn thương kéo dài, có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản, một bệnh lý rất nguy hiểm và khó điều trị.
• Viêm loét dạ dày tá tràng: Khi trào ngược dịch dạ dày không được kiểm soát, có thể dẫn đến viêm hoặc loét ở dạ dày và tá tràng, gây đau đớn và nguy cơ xuất huyết.

Trái ngược với những dấu hiệu và biến chứng này, việc điều trị sớm và duy trì chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp ngăn ngừa các tác hại nghiêm trọng do bệnh gây ra.

Đối tượng có nguy cơ cao

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc phải trào ngược dạ dày ra máu do các yếu tố liên quan đến thói quen sống, tình trạng sức khỏe hoặc tiền sử bệnh lý. Việc nhận diện những đối tượng này giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm.

• Người có tiền sử bệnh lý về dạ dày: Những người mắc các bệnh lý như loét dạ dày, viêm loét tá tràng, viêm dạ dày mãn tính hoặc xơ gan có nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày ra máu do hệ tiêu hóa yếu hoặc tổn thương.
• Người bị thoát vị cơ hoành: Những bệnh nhân có hiện tượng thoát vị cơ hoành (hernia hiatus) dễ gặp phải tình trạng trào ngược dạ dày, bởi vì phần dạ dày bị đẩy lên qua cơ hoành, làm tăng nguy cơ trào ngược dịch dạ dày vào thực quản và gây tổn thương niêm mạc.
• Người lạm dụng thuốc giảm đau (NSAIDs): Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như aspirin và ibuprofen trong thời gian dài có thể gây viêm loét dạ dày, làm gia tăng nguy cơ trào ngược và chảy máu.
• Người thừa cân, béo phì: Những người bị thừa cân hoặc béo phì có xu hướng tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây tổn thương và dẫn đến chảy máu.
• Người hút thuốc lá và uống rượu bia: Thói quen hút thuốc lá và uống rượu bia là những yếu tố nguy cơ gia tăng trào ngược dạ dày. Những chất này làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, tạo điều kiện cho dịch dạ dày trào ngược lên trên.
• Người có stress hoặc lo âu kéo dài: Tình trạng căng thẳng, lo âu kéo dài có thể làm tăng tiết axit dạ dày, gây tổn thương niêm mạc dạ dày và làm tăng nguy cơ trào ngược và xuất huyết.

Việc xác định và hiểu rõ các yếu tố nguy cơ này sẽ giúp mọi người chủ động phòng ngừa và kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày hiệu quả hơn.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu bạn gặp phải các triệu chứng liên quan đến trào ngược dạ dày, đặc biệt là khi tình trạng này trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài, việc thăm khám bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo sự an toàn cho sức khỏe.

• Nôn ra máu hoặc phân đen: Nếu bạn nôn ra máu hoặc thấy phân có màu đen, điều này có thể là dấu hiệu của việc chảy máu trong dạ dày hoặc thực quản, bạn cần đi khám ngay lập tức.
• Cảm giác đau dữ dội hoặc khó nuốt: Nếu cảm giác đau ở ngực kéo dài hoặc trở nên dữ dội, hoặc bạn gặp khó khăn khi nuốt thức ăn, đặc biệt là khi ăn các thực phẩm cứng hoặc nóng, bác sĩ sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân.
• Mệt mỏi và chóng mặt: Mất máu do trào ngược dạ dày kéo dài có thể gây thiếu máu, dẫn đến tình trạng mệt mỏi, chóng mặt và suy giảm thể trạng. Nếu các triệu chứng này tái diễn, bạn nên tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ.
• Tình trạng không cải thiện mặc dù đã thay đổi chế độ ăn uống: Nếu bạn đã thay đổi thói quen ăn uống và sử dụng thuốc mà tình trạng vẫn không cải thiện, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm để đánh giá rõ hơn và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
• Các triệu chứng kéo dài hoặc tái phát: Nếu triệu chứng trào ngược dạ dày xuất hiện nhiều lần và không có dấu hiệu thuyên giảm, đây có thể là dấu hiệu của tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn và cần được chẩn đoán sớm.

Trong những trường hợp này, việc gặp bác sĩ càng sớm càng giúp cải thiện tình trạng bệnh và giảm nguy cơ phát triển các biến chứng nghiêm trọng.

Chẩn đoán trào ngược dạ dày ra máu

Chẩn đoán chính xác là bước quan trọng để xác định nguyên nhân và mức độ của tình trạng trào ngược dạ dày ra máu. Bác sĩ sẽ sử dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại để đưa ra kết luận và đề xuất phương pháp điều trị thích hợp.

• Nội soi dạ dày (nội soi thực quản dạ dày tá tràng): Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất để kiểm tra tình trạng niêm mạc dạ dày, tá tràng và thực quản. Nội soi có thể phát hiện các tổn thương, viêm loét, hoặc thậm chí là chảy máu trong dạ dày và thực quản.
• Siêu âm bụng: Siêu âm có thể giúp bác sĩ phát hiện các bất thường về cấu trúc dạ dày, tá tràng và gan. Đặc biệt, siêu âm có thể giúp phát hiện các dấu hiệu của xơ gan, thoát vị cơ hoành hoặc các khối u.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp xác định mức độ thiếu máu do mất máu kéo dài và phát hiện các chỉ số viêm nhiễm hoặc vấn đề về gan.
• Kiểm tra pH thực quản: Phương pháp này đo lường mức độ acid trong thực quản để xác định xem có tình trạng trào ngược dạ dày hay không. Đây là một kỹ thuật rất hữu ích để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT để phát hiện các vấn đề về cấu trúc dạ dày, thực quản hoặc gan, giúp xác định rõ nguyên nhân gây trào ngược và máu.

Thông qua các phương pháp này, bác sĩ có thể xác định được mức độ và nguyên nhân của tình trạng trào ngược dạ dày ra máu để đưa ra phương án điều trị hiệu quả.

Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày ra máu

Để phòng ngừa trào ngược dạ dày ra máu và các biến chứng nguy hiểm liên quan, việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống hợp lý là vô cùng quan trọng.

• Chế độ ăn uống khoa học: Hạn chế ăn các thực phẩm cay, chua, béo, nhiều dầu mỡ và các đồ uống có gas, caffein, rượu bia, vì chúng có thể kích thích dạ dày tiết nhiều axit hơn. Nên ăn thức ăn dễ tiêu hóa và chia nhỏ các bữa ăn trong ngày.
• Tránh nằm ngay sau khi ăn: Không nên nằm ngay sau khi ăn, vì điều này có thể làm tăng nguy cơ trào ngược. Hãy đợi ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm hoặc đi ngủ.
• Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân tạo áp lực lên dạ dày, làm tăng nguy cơ trào ngược. Việc giảm cân sẽ giúp giảm bớt áp lực này và cải thiện tình trạng bệnh.
• Không hút thuốc và hạn chế rượu bia: Hút thuốc và uống rượu bia làm yếu cơ vòng thực quản dưới, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Hãy bỏ thuốc lá và giảm uống rượu để bảo vệ sức khỏe.
• Kiểm soát stress và lo âu: Stress kéo dài có thể làm tăng tiết axit dạ dày, gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Thực hành các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hoặc tập thể dục nhẹ nhàng để giảm căng thẳng.
• Thực hiện kiểm tra định kỳ: Đối với những người có tiền sử bệnh lý về dạ dày hoặc các yếu tố nguy cơ cao, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Phòng ngừa trào ngược dạ dày ra máu không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn giảm nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày ra máu

Điều trị trào ngược dạ dày ra máu bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, từ thuốc Tây y đến các biện pháp tự nhiên và y học cổ truyền. Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm riêng, phù hợp với từng tình trạng bệnh lý và sức khỏe của người bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính được áp dụng để kiểm soát tình trạng này.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất để giảm triệu chứng của trào ngược dạ dày ra máu và ngăn ngừa các biến chứng. Các loại thuốc điều trị thường được chia thành nhóm ức chế axit dạ dày và thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày.

• Thuốc ức chế proton pump (PPI): Các thuốc như Omeprazole, Esomeprazole, Lansoprazole được sử dụng để giảm sản xuất axit dạ dày. Những thuốc này giúp giảm triệu chứng ợ nóng và đau dạ dày, đồng thời ngăn ngừa các tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản do trào ngược.
• Thuốc kháng H2: Thuốc Ranitidine và Famotidine thuộc nhóm kháng H2 có tác dụng giảm tiết axit dạ dày, giúp làm dịu các triệu chứng trào ngược và bảo vệ niêm mạc dạ dày.
• Thuốc antacid (thuốc trung hòa axit): Maalox và Tums là những thuốc có tác dụng nhanh chóng trung hòa axit trong dạ dày, giúp giảm cảm giác đau và rát do trào ngược.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Sucralfate là một thuốc có khả năng tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc dạ dày và thực quản, giúp phục hồi các tổn thương và làm giảm nguy cơ chảy máu.

Những thuốc này được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, giúp giảm trào ngược và bảo vệ niêm mạc dạ dày, từ đó ngăn ngừa các tổn thương nghiêm trọng.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, điều trị không dùng thuốc đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát trào ngược dạ dày. Những biện pháp này giúp giảm thiểu triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

• Chế độ ăn uống hợp lý: Người bệnh nên tránh các thực phẩm cay, chua, dầu mỡ, các loại đồ uống có caffein và rượu bia vì chúng có thể kích thích dạ dày sản xuất nhiều axit hơn. Thay vào đó, nên ăn thức ăn dễ tiêu như cháo, súp, cơm trắng, và chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
• Giảm cân: Người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày. Việc giảm cân sẽ giúp giảm áp lực lên dạ dày, từ đó giảm nguy cơ trào ngược và bảo vệ niêm mạc dạ dày.
• Không nằm ngay sau khi ăn: Người bệnh không nên nằm ngay sau bữa ăn để tránh tạo điều kiện cho dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Nên đợi ít nhất hai đến ba giờ sau khi ăn mới nằm hoặc đi ngủ.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng tiết axit dạ dày, gây tổn thương niêm mạc dạ dày. Việc thực hành các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hoặc tập thể dục nhẹ nhàng sẽ giúp giảm căng thẳng và kiểm soát triệu chứng trào ngược hiệu quả.

Bằng cách thực hiện những thay đổi này, người bệnh có thể cải thiện sức khỏe dạ dày và ngăn ngừa tình trạng trào ngược tái phát.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có những phương pháp điều trị hữu ích giúp cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày ra máu. Các liệu pháp từ Đông y không chỉ giúp giảm các triệu chứng mà còn hỗ trợ tăng cường sức khỏe tổng thể.

• Sử dụng thảo dược: Một số thảo dược có tác dụng giảm axit dạ dày và bảo vệ niêm mạc dạ dày như gừng, cam thảo, cây bạch truật, đinh hương và nghệ. Những thảo dược này có thể được sử dụng trong các bài thuốc hoặc trà thảo mộc để cải thiện tình trạng trào ngược.
• Châm cứu: Châm cứu là một phương pháp phổ biến trong y học cổ truyền, giúp điều hòa khí huyết, giảm căng thẳng và hỗ trợ hệ tiêu hóa. Các điểm châm cứu cụ thể như Thái Xung, Quan Nguyên giúp giảm đau và cải thiện sự lưu thông của khí huyết, từ đó giúp giảm trào ngược dạ dày.
• Bài thuốc Đông y: Một số bài thuốc Đông y phổ biến như Bài thuốc Trị Trào Ngược Dạ Dày kết hợp giữa các thảo dược giúp giảm sản xuất axit, tăng cường chức năng tiêu hóa và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Các thảo dược như Cam Thảo, Sài Hồ và Hoài Sơn có tác dụng điều hòa chức năng tỳ vị và giảm triệu chứng ợ nóng.

Điều trị bằng y học cổ truyền có thể mang lại hiệu quả lâu dài, giúp ổn định chức năng dạ dày và cải thiện sức khỏe tổng thể, đặc biệt là khi kết hợp với các phương pháp điều trị hiện đại.

Trào ngược dạ dày ra máu là một tình trạng nghiêm trọng, nhưng có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả bằng các phương pháp hiện đại cũng như phương pháp tự nhiên. Việc kết hợp điều trị thuốc, thay đổi lối sống và sử dụng các liệu pháp y học cổ truyền sẽ giúp cải thiện đáng kể triệu chứng và giảm nguy cơ biến chứng.

XEM NGAY

Lộ diện đơn vị điều trị viêm loét HP bằng bài thuốc của vua Tự Đức được báo chí giới thiệu

Giải đáp: Tiến sĩ – Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh chữa bệnh dạ dày có tốt không? Người trong cuộc nói gì?