Trào ngược dạ dày gây ho đờm: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Việt Nam VCEP 10:48 AM , 11/03/2025

Đánh giá bài viết

Đánh giá

Trào ngược dạ dày gây ho đờm là một tình trạng khá phổ biến nhưng ít người nhận biết rõ. Triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa mà còn có thể gây ra những khó chịu, khó thở do ho kéo dài, đờm trong cổ họng. Đây là một bệnh lý khi acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và làm viêm đường hô hấp trên. Hệ quả là người bệnh dễ gặp phải các triệu chứng như ho dai dẳng, đờm xuất hiện nhiều và cảm giác vướng víu cổ họng. Việc không xử lý kịp thời có thể làm tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác như viêm phổi hay viêm thanh quản. Vì vậy, việc hiểu rõ nguyên nhân và cách thức điều trị hiệu quả là rất quan trọng để giảm thiểu ảnh hưởng của triệu chứng này trong cuộc sống hàng ngày.

Định nghĩa trào ngược dạ dày gây ho đờm

Trào ngược dạ dày gây ho đờm là tình trạng khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản và vào vùng họng, làm kích thích niêm mạc họng, gây viêm và các triệu chứng như ho có đờm. Triệu chứng này xuất hiện chủ yếu vào ban đêm hoặc khi người bệnh nằm xuống, dẫn đến khó chịu trong cổ họng, ho kéo dài và đờm khó khạc ra. Trào ngược dạ dày không chỉ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa mà còn tác động đến hệ hô hấp, làm gia tăng nguy cơ viêm họng, viêm thanh quản hoặc các bệnh lý hô hấp khác nếu không được điều trị đúng cách.

Nguyên nhân gây ra trào ngược dạ dày gây ho đờm

Triệu chứng trào ngược dạ dày gây ho đờm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có các yếu tố bệnh lý và không bệnh lý. Dưới đây là các nguyên nhân cụ thể:

Nguyên nhân do bệnh lý

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Đây là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng trào ngược dạ dày. Khi cơ vòng thực quản dưới (LES) không đóng kín hoặc yếu, acid dạ dày sẽ trào ngược lên thực quản và vào vùng họng, gây ra viêm, kích ứng và ho đờm.
Viêm loét dạ dày: Viêm loét dạ dày do vi khuẩn Helicobacter pylori hoặc chế độ ăn uống không lành mạnh có thể làm gia tăng tình trạng trào ngược acid, gây ho đờm.
Bệnh hen suyễn: Hen suyễn không chỉ ảnh hưởng đến đường hô hấp mà còn làm tăng khả năng acid dạ dày trào ngược lên thực quản, khiến người bệnh dễ bị ho và đờm.
Bệnh lý về thực quản như hẹp thực quản hoặc yếu cơ thực quản: Các vấn đề về cấu trúc của thực quản có thể làm cho thực quản không thể di chuyển hiệu quả thức ăn và acid ra ngoài, dẫn đến tình trạng trào ngược.

Nguyên nhân không do bệnh lý

Thói quen ăn uống không đúng cách: Ăn quá no, ăn thực phẩm có tính acid cao (chua, cay), thức ăn dầu mỡ hoặc uống rượu bia có thể kích thích dạ dày sản sinh nhiều acid, gây trào ngược và ho đờm.
Tư thế cơ thể: Ngủ ngay sau khi ăn hoặc nằm ngửa trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ acid dạ dày trào ngược lên thực quản và cổ họng, dẫn đến ho và đờm.
Căng thẳng và stress: Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng sản sinh acid dạ dày, làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược, gây ra các triệu chứng ho đờm.
Thói quen hút thuốc và uống rượu: Thuốc lá và rượu làm giảm khả năng cơ vòng thực quản hoạt động hiệu quả, dẫn đến tình trạng trào ngược dễ xảy ra và ho đờm.

Triệu chứng này có thể dễ dàng kiểm soát nếu xác định được đúng nguyên nhân và áp dụng biện pháp điều trị phù hợp.

Biểu hiện của trào ngược dạ dày gây ho đờm

Khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản và vào họng, cơ thể sẽ phản ứng bằng những triệu chứng rõ rệt. Dưới đây là các biểu hiện phổ biến mà người bệnh có thể gặp phải:

Nhất Nam Y Viện đơn vị điều trị yếu sinh lý số 1 hiện nay

SỰ THẬT về hiệu quả đẩy lùi bệnh trào ngược tại Nhất Nam Y Viện

Nhất Nam Y Viện hiện đang là địa chỉ chữa trào ngược dạ dày uy tín hàng đầu nhờ ghi dấu ấn với phương pháp chữa bệnh độc đáo. XEM NGAY

Xem ngay

Ho có đờm kéo dài: Một trong những triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày gây ho đờm là ho thường xuyên, kèm theo đờm trong cổ họng. Đờm thường đặc, gây cảm giác vướng víu và khó chịu.
Khó thở, cảm giác nghẹt thở: Acid dạ dày có thể xâm nhập vào đường hô hấp, gây viêm họng và làm người bệnh có cảm giác khó thở, nhất là khi nằm hoặc vào ban đêm.
Đau rát họng: Sự tiếp xúc liên tục của acid với niêm mạc họng sẽ gây viêm, dẫn đến đau rát, khô họng và cảm giác khó nuốt.
Ợ chua, ợ nóng: Một triệu chứng không thể thiếu khi nói đến trào ngược dạ dày. Acid dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây ra cảm giác ợ nóng hoặc ợ chua, đôi khi kèm theo vị đắng trong miệng.
Khó nuốt, cảm giác vướng víu: Acid dạ dày trào ngược có thể khiến niêm mạc thực quản bị tổn thương, làm người bệnh cảm thấy khó nuốt hoặc có cảm giác thức ăn bị nghẹn lại trong cổ họng.

Biến chứng của trào ngược dạ dày gây ho đờm

Nếu không được điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng sống của người bệnh. Các biến chứng phổ biến bao gồm:

Viêm họng mãn tính: Tiếp xúc liên tục với acid dạ dày có thể làm viêm niêm mạc họng và thanh quản, dẫn đến viêm họng mãn tính, làm người bệnh thường xuyên bị ho và khô họng.
Viêm phổi: Trong một số trường hợp nặng, acid dạ dày trào ngược vào đường hô hấp có thể gây viêm phổi do vi khuẩn hoặc hóa chất, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về hô hấp.
Hẹp thực quản: Sự kích ứng và viêm do trào ngược kéo dài có thể gây ra hẹp thực quản, khiến cho quá trình nuốt thức ăn trở nên khó khăn và đau đớn.
Suy giảm chất lượng cuộc sống: Triệu chứng ho đờm kéo dài không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu tự tin và bị gián đoạn giấc ngủ.
Ung thư thực quản: Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của trào ngược dạ dày là sự hình thành của ung thư thực quản, do sự tác động lâu dài của acid dạ dày vào niêm mạc thực quản gây ra tổn thương tế bào.

Nếu tình trạng trào ngược dạ dày không được kiểm soát sớm, nó có thể dẫn đến những biến chứng nặng nề và khó điều trị. Vì vậy, việc nhận diện và điều trị kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc trào ngược dạ dày gây ho đờm

Mọi người đều có thể gặp phải tình trạng trào ngược dạ dày gây ho đờm, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn. Dưới đây là các nhóm người có nguy cơ mắc phải tình trạng này:

Người bị bệnh dạ dày (viêm loét dạ dày, viêm dạ dày mãn tính): Những người có tiền sử về các bệnh lý dạ dày dễ bị trào ngược acid, đặc biệt là khi niêm mạc dạ dày đã bị tổn thương.
Người thừa cân, béo phì: Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến acid dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản.
Người hút thuốc: Thuốc lá làm giảm khả năng hoạt động của cơ vòng thực quản dưới (LES), từ đó làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày.
Người uống rượu bia và đồ uống có cồn: Cồn trong rượu và bia làm thư giãn cơ vòng thực quản, tạo điều kiện cho acid dạ dày trào ngược lên thực quản.
Người có thói quen ăn uống không lành mạnh: Thường xuyên ăn thức ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ hay ăn no vào buổi tối làm tăng khả năng acid dạ dày trào ngược.
Người có tình trạng stress kéo dài: Stress có thể làm gia tăng sự sản sinh acid trong dạ dày, dẫn đến tình trạng trào ngược dễ dàng hơn.
Phụ nữ mang thai: Trong thai kỳ, hormone thay đổi có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới, gây trào ngược acid. Ngoài ra, sự thay đổi áp lực trong bụng do thai nhi cũng có thể thúc đẩy tình trạng này.

Nếu bạn thuộc một trong các nhóm trên, cần chú ý hơn đến các triệu chứng trào ngược dạ dày để có biện pháp phòng ngừa và điều trị sớm.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Mặc dù trào ngược dạ dày gây ho đờm thường có thể được kiểm soát tại nhà, nhưng nếu các triệu chứng không thuyên giảm hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn cần gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn nên đến gặp bác sĩ:

Triệu chứng kéo dài và không giảm sau một thời gian: Nếu ho có đờm hoặc cảm giác khó thở kéo dài hơn một tuần mà không có dấu hiệu thuyên giảm, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn.
Cảm giác đau ngực: Nếu bạn có cảm giác đau hoặc khó chịu ở ngực, đặc biệt là khi ho hoặc ăn uống, cần gặp bác sĩ ngay, vì đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như bệnh tim mạch hoặc viêm thực quản.
Khó nuốt hoặc cảm giác thức ăn bị nghẹn: Nếu bạn gặp khó khăn trong việc nuốt thức ăn hoặc có cảm giác thức ăn bị tắc nghẽn trong cổ họng, điều này có thể là dấu hiệu của tình trạng viêm thực quản hoặc hẹp thực quản do trào ngược acid.
Giảm cân không rõ lý do: Mất cân nhanh chóng, không giải thích được, có thể là một dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn như loét dạ dày hoặc ung thư thực quản.
Ho ra máu hoặc đờm có lẫn máu: Đây là triệu chứng cảnh báo nguy cơ cao và cần được thăm khám ngay để tìm nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.
Nôn mửa hoặc buồn nôn kéo dài: Nếu bạn thường xuyên cảm thấy buồn nôn hoặc nôn mửa mà không có lý do rõ ràng, đây có thể là dấu hiệu của một biến chứng nghiêm trọng.

Nếu các triệu chứng trào ngược dạ dày gây ho đờm gây cản trở cuộc sống hàng ngày, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để nhận được phương pháp điều trị hiệu quả.

Chẩn đoán trào ngược dạ dày gây ho đờm

Để chẩn đoán chính xác tình trạng trào ngược dạ dày gây ho đờm, bác sĩ sẽ tiến hành một số bước sau:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn, thói quen ăn uống, lịch sử bệnh lý và các yếu tố nguy cơ để đưa ra đánh giá sơ bộ.
Nội soi dạ dày và thực quản: Đây là phương pháp giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, xác định xem có dấu hiệu viêm hoặc tổn thương nào do acid dạ dày gây ra hay không.
Xét nghiệm pH thực quản: Đây là một xét nghiệm để đo mức độ acid trong thực quản, giúp xác định xem có trào ngược dạ dày hay không và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này.
Chụp X-quang: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang để kiểm tra các vấn đề về cấu trúc của thực quản hoặc dạ dày.
Siêu âm dạ dày: Phương pháp này giúp bác sĩ kiểm tra tình trạng viêm hoặc loét dạ dày, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác về nguyên nhân gây trào ngược.
Kiểm tra hô hấp: Nếu bác sĩ nghi ngờ tình trạng viêm phổi hoặc các bệnh lý về hô hấp, họ có thể yêu cầu làm các xét nghiệm hô hấp để xác định tác động của trào ngược acid đến hệ hô hấp.

Thông qua các phương pháp chẩn đoán này, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp để giảm thiểu các triệu chứng và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày gây ho đờm

Việc phòng ngừa trào ngược dạ dày gây ho đờm rất quan trọng để giảm thiểu các triệu chứng và bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

Ăn uống đúng cách: Tránh ăn quá no, hạn chế các thực phẩm có tính acid, cay, chua hoặc chứa nhiều dầu mỡ. Nên ăn các bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ba bữa lớn. Hạn chế ăn vào ban đêm trước khi đi ngủ.
Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm áp lực lên dạ dày, từ đó giảm nguy cơ trào ngược. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với việc tập thể dục đều đặn.
Tránh uống rượu bia và hút thuốc: Các thói quen này có thể làm giảm khả năng hoạt động của cơ vòng thực quản dưới (LES), tạo điều kiện cho acid dạ dày trào ngược. Hạn chế hoặc từ bỏ các thói quen này để bảo vệ sức khỏe dạ dày.
Không nằm ngay sau khi ăn: Sau khi ăn, hãy chờ ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm xuống hoặc đi ngủ để giúp dạ dày tiêu hóa thức ăn và giảm nguy cơ acid dạ dày trào ngược.
Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng sự sản sinh acid trong dạ dày. Hãy tìm các phương pháp thư giãn như yoga, thiền hoặc các bài tập hít thở để giảm stress.
Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ: Nếu bác sĩ kê đơn thuốc giảm acid dạ dày, hãy tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn sử dụng để kiểm soát trào ngược hiệu quả.

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ bị trào ngược dạ dày gây ho đờm và cải thiện sức khỏe dạ dày của bạn.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày gây ho đờm

Việc điều trị trào ngược dạ dày gây ho đờm cần được thực hiện kịp thời và phù hợp với nguyên nhân gây ra triệu chứng. Có thể áp dụng các phương pháp điều trị bằng thuốc, không dùng thuốc, hoặc kết hợp với các biện pháp y học cổ truyền để cải thiện tình trạng này.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc là phương pháp phổ biến để kiểm soát các triệu chứng trào ngược dạ dày gây ho đờm. Dưới đây là một số loại thuốc được sử dụng:

Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Thuốc PPI giúp giảm sản xuất acid trong dạ dày, từ đó giảm tình trạng trào ngược. Các loại thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm Omeprazole, Esomeprazole, Lansoprazole, giúp bảo vệ niêm mạc thực quản và giảm nguy cơ ho đờm do acid.
Thuốc kháng H2 (H2 blockers): Thuốc này làm giảm lượng acid dạ dày sản sinh, từ đó giúp giảm các triệu chứng trào ngược. Các thuốc phổ biến như Ranitidine, Famotidine có tác dụng nhanh chóng làm dịu cảm giác ợ nóng và ho đờm.
Thuốc chống acid (antacids): Các thuốc này giúp trung hòa acid trong dạ dày, giảm tình trạng trào ngược và các triệu chứng đi kèm như ợ nóng và ho. Maalox và Tums là những ví dụ phổ biến, giúp giảm nhanh các triệu chứng.
Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Một số thuốc có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tác động của acid, chẳng hạn như Sucralfate. Thuốc này giúp giảm tổn thương niêm mạc thực quản, bảo vệ hệ tiêu hóa và giảm các triệu chứng ho đờm.

Các loại thuốc trên có thể được bác sĩ kê đơn tùy theo mức độ trào ngược và tình trạng bệnh của từng người. Việc sử dụng thuốc cần được theo dõi và điều chỉnh đúng cách để đạt hiệu quả tối ưu.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, một số biện pháp không dùng thuốc cũng có thể giúp cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày gây ho đờm. Những biện pháp này bao gồm:

Thay đổi chế độ ăn uống: Cần tránh các thực phẩm kích thích trào ngược như thực phẩm cay, chua, chiên rán, các loại nước có cồn hoặc cafein. Thay vào đó, nên ăn các bữa ăn nhỏ, dễ tiêu, và hạn chế ăn quá no. Ăn tối ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ.
Tăng cường vận động: Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga có thể giúp cải thiện hệ tiêu hóa và giảm áp lực lên dạ dày. Tuy nhiên, cần tránh các bài tập gắng sức ngay sau khi ăn.
Thay đổi thói quen sinh hoạt: Tránh nằm ngay sau khi ăn, điều này sẽ làm tăng nguy cơ acid dạ dày trào ngược lên thực quản. Nên nâng đầu giường khi ngủ để hạn chế tình trạng acid trào ngược vào ban đêm. Đồng thời, cần duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên dạ dày.
Giảm căng thẳng: Căng thẳng là một yếu tố gây kích thích sản sinh acid dạ dày. Các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu có thể giúp giảm stress và ngăn ngừa các triệu chứng trào ngược.
Kiểm soát trọng lượng cơ thể: Người thừa cân có thể gặp phải tình trạng trào ngược dạ dày do áp lực gia tăng lên dạ dày. Việc giảm cân thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn sẽ giúp giảm bớt các triệu chứng.

Điều trị không dùng thuốc có thể giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ điều trị dứt điểm nếu kết hợp với các phương pháp khác.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có nhiều phương pháp điều trị trào ngược dạ dày gây ho đờm dựa trên việc cân bằng khí huyết và điều hòa các chức năng cơ thể. Một số phương pháp điều trị bao gồm:

Sử dụng thảo dược: Một số loại thảo dược như Bạch linh, Cam thảo, Nhân sâm được sử dụng để giảm acid dạ dày, bảo vệ niêm mạc dạ dày và cải thiện hệ tiêu hóa. Những thảo dược này có tác dụng điều hòa khí huyết, giảm viêm, giảm căng thẳng cho dạ dày, giúp làm dịu cơn ho và đờm trong cổ họng.
Châm cứu: Châm cứu có thể giúp điều chỉnh sự cân bằng trong cơ thể, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và giảm tình trạng trào ngược dạ dày. Các điểm châm cứu như Tỳ du, Dạ dày du có thể được sử dụng để cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm cơn ho có đờm.
Xoa bóp, bấm huyệt: Các phương pháp xoa bóp và bấm huyệt nhẹ nhàng có thể giúp thư giãn cơ thể, giảm căng thẳng, và điều hòa khí huyết. Huyệt Thái xung, Phong môn có tác dụng tốt trong việc cải thiện tiêu hóa và giảm đau dạ dày.
Thuốc sắc: Trong y học cổ truyền, thuốc sắc từ các vị thảo dược như Đại hoàng, Hoàng kỳ, Cát cánh giúp làm mát dạ dày, giảm triệu chứng đau rát họng và ho đờm. Thuốc sắc có tác dụng làm dịu, cân bằng cơ thể và cải thiện các triệu chứng liên quan đến trào ngược dạ dày.

Kết hợp y học cổ truyền với các phương pháp điều trị hiện đại có thể mang lại hiệu quả tối ưu trong việc kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày gây ho đờm và giúp giảm các triệu chứng đi kèm.

Trào ngược dạ dày gây ho đờm là một vấn đề sức khỏe cần được điều trị đúng cách để tránh các biến chứng nguy hiểm. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm cả thuốc Tây, biện pháp không dùng thuốc và y học cổ truyền, sẽ giúp cải thiện triệu chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài. Tùy theo mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây bệnh, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có giải pháp điều trị tốt nhất.