Trào Ngược Dạ Dày Đau Họng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị

Trào ngược dạ dày đau họng là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở những người có thói quen ăn uống không điều độ hoặc thường xuyên căng thẳng. Nếu bạn thường xuyên cảm thấy đau rát họng, khô họng hay thậm chí có cảm giác như có gì đó vướng ở cổ, có thể bạn đang phải đối mặt với tình trạng này. Mặc dù nhiều người chỉ nghĩ rằng đây là một vấn đề về đường hô hấp, nhưng thực tế, triệu chứng này lại có mối liên hệ mật thiết với dạ dày. Việc tìm hiểu nguyên nhân và phương pháp điều trị hiệu quả sẽ giúp bạn giảm thiểu khó chịu, đồng thời ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng hơn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá cách nhận diện, điều trị cũng như các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. ​​

Định nghĩa trào ngược dạ dày đau họng

Trào ngược dạ dày đau họng là hiện tượng khi dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản và vào họng, gây cảm giác khó chịu và có thể dẫn đến các triệu chứng đau rát, khô họng hoặc cảm giác vướng víu trong cổ. Điều này xảy ra do sự yếu kém của cơ vòng thực quản, khiến cho axit và enzym trong dạ dày không được giữ lại mà trào ngược lên trên. Triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến cổ họng mà còn có thể gây ho, khàn giọng, đau ngực, hoặc thậm chí là khó thở nếu tình trạng kéo dài. Thông thường, trào ngược dạ dày đau họng có thể xảy ra sau khi ăn no, khi nằm ngủ hoặc trong những lúc căng thẳng.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày đau họng

Trào ngược dạ dày đau họng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả các vấn đề về bệnh lý và yếu tố không do bệnh lý. Việc nhận diện chính xác nguyên nhân sẽ giúp bạn tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tình trạng này tái diễn.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây trào ngược dịch dạ dày lên thực quản và cổ họng. Khi cơ vòng thực quản không hoạt động bình thường, axit trong dạ dày sẽ dễ dàng trào ngược lên.
• Thoát vị hoành: Khi phần trên của dạ dày di chuyển lên qua cơ hoành vào khoang ngực, việc này có thể làm tăng khả năng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Viêm thực quản: Sự viêm nhiễm hoặc tổn thương niêm mạc thực quản có thể gây nên cảm giác đau rát và kích ứng họng khi bị trào ngược.
• Hội chứng thực quản hẹp: Thực quản bị hẹp hoặc chít lại có thể gây khó khăn trong việc di chuyển thức ăn và axit, dẫn đến việc trào ngược.
• Bệnh lý dạ dày khác: Các bệnh lý như loét dạ dày, viêm dạ dày cũng có thể khiến tình trạng trào ngược xảy ra thường xuyên hơn.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Chế độ ăn uống không khoa học: Việc ăn các món cay nóng, dầu mỡ, thực phẩm có tính acid cao như trái cây chua hoặc nước ngọt có thể gây kích thích dạ dày và làm tăng nguy cơ trào ngược.
• Thói quen ăn uống không đều đặn: Ăn quá no hoặc ăn muộn trước khi đi ngủ có thể tạo điều kiện cho dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Căng thẳng và stress: Tình trạng căng thẳng kéo dài có thể làm tăng tiết axit dạ dày, gây ra trào ngược dạ dày và cảm giác đau họng.
• Lối sống thiếu vận động: Người ít vận động hoặc có thói quen ngồi lâu, đặc biệt là sau bữa ăn, sẽ dễ gặp phải tình trạng này do áp lực trong bụng tăng lên, tạo điều kiện cho axit trào ngược.
• Thói quen nằm sau khi ăn: Việc nằm ngay sau khi ăn sẽ làm tăng khả năng dịch vị trào ngược lên thực quản và gây kích ứng họng.

Biểu hiện của trào ngược dạ dày đau họng

Trào ngược dạ dày đau họng có thể xuất hiện với nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ và tần suất của tình trạng trào ngược. Các biểu hiện này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày, gây khó chịu và lo âu cho người bệnh.

• Đau rát họng: Đây là biểu hiện rõ rệt nhất, người bệnh thường cảm thấy họng bị bỏng rát hoặc khó chịu, đặc biệt khi nuốt thức ăn hoặc khi thức dậy vào buổi sáng.
• Khô họng: Cảm giác khô, khó chịu trong cổ họng thường xuất hiện khi axit từ dạ dày trào ngược lên và gây kích ứng niêm mạc họng.
• Ho khan: Triệu chứng ho thường xuyên, đặc biệt vào ban đêm, có thể xảy ra do dịch trào ngược kích thích cổ họng hoặc thanh quản.
• Khàn giọng: Trào ngược dịch dạ dày vào thực quản có thể làm tổn thương thanh quản, dẫn đến tình trạng khàn giọng hoặc mất tiếng.
• Cảm giác vướng ở cổ: Nhiều người bệnh cảm thấy như có một vật gì đó vướng víu hoặc nghẹn ở cổ, gây khó chịu khi nuốt hoặc thở.
• Đau ngực: Một số bệnh nhân có thể cảm thấy đau tức ngực, đôi khi rất giống cơn đau thắt ngực, tuy nhiên không liên quan đến tim mà do trào ngược dạ dày.
• Buồn nôn: Cảm giác buồn nôn hoặc có thể nôn ra dịch vị dạ dày, đặc biệt là sau bữa ăn hoặc khi nằm ngủ.

Biến chứng của trào ngược dạ dày đau họng

Nếu không được điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày đau họng có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của người bệnh. Các biến chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn có thể ảnh hưởng đến chức năng của nhiều cơ quan khác.

Tiết lộ về cách CHẤM DỨT trào ngược dạ dày ở phụ nữ sau sinh chỉ sau 45 ngày

Trào ngược sau sinh sẽ được dập tắt vĩnh viễn sau 1 liệu trình nhờ bài thuốc của Vua Tự Đức, TUYỆT ĐỐI không gây ảnh hưởng sức khỏe mẹ và bé. XEM NGAY

Xem ngay

• Viêm thực quản: Dịch axit từ dạ dày trào ngược lên có thể gây viêm nhiễm niêm mạc thực quản, làm tổn thương lớp niêm mạc và dẫn đến viêm loét.
• Hẹp thực quản: Việc viêm kéo dài có thể gây sẹo, làm hẹp thực quản, gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn và nguy cơ tắc nghẽn thực quản.
• Loét thực quản: Sự trào ngược kéo dài có thể dẫn đến loét niêm mạc thực quản, gây đau đớn khi nuốt và có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng hơn.
• Thay đổi giọng nói: Việc trào ngược dạ dày thường xuyên có thể làm tổn thương thanh quản, dẫn đến thay đổi giọng nói, khàn giọng kéo dài hoặc mất tiếng.
• Hen suyễn: Trào ngược dạ dày có thể gây kích ứng đường hô hấp, làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen suyễn, khó thở hoặc ho khan.
• Ung thư thực quản: Nếu tình trạng trào ngược dạ dày kéo dài và không được điều trị, nó có thể dẫn đến sự phát triển của các tế bào ung thư trong thực quản, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Nhận diện sớm và điều trị kịp thời trào ngược dạ dày đau họng là rất quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Đối tượng có nguy cơ cao

Mặc dù trào ngược dạ dày đau họng có thể xảy ra ở mọi đối tượng, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi tình trạng này. Việc nhận diện sớm những đối tượng dễ mắc phải sẽ giúp chủ động hơn trong việc phòng ngừa và điều trị.

• Người bị bệnh dạ dày: Những người mắc các bệnh lý như viêm dạ dày, loét dạ dày, hay hội chứng dạ dày trào ngược (GERD) có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này. Dạ dày bị tổn thương hoặc viêm dễ dẫn đến tình trạng dịch vị trào ngược lên thực quản.
• Người thừa cân hoặc béo phì: Các nghiên cứu chỉ ra rằng người có trọng lượng cơ thể vượt quá mức bình thường có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này. Thừa cân tạo áp lực lên dạ dày, khiến cho dịch vị dễ dàng trào ngược lên thực quản và cổ họng.
• Người ăn uống không khoa học: Những người có chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, thường xuyên ăn đồ ăn cay, dầu mỡ, hoặc thức ăn có tính acid cao (như trái cây chua, cà chua, hoặc thức uống có gas) dễ gặp phải tình trạng này.
• Người có thói quen hút thuốc hoặc uống rượu: Hút thuốc lá và sử dụng rượu bia có thể làm giảm chức năng của cơ vòng thực quản, làm tăng khả năng trào ngược dạ dày lên thực quản và gây tổn thương cho niêm mạc họng.
• Người có thói quen ăn muộn và nằm sau khi ăn: Việc ăn quá no và nằm ngay sau khi ăn tạo điều kiện cho dịch dạ dày trào ngược, gây ra các triệu chứng đau rát họng, khó chịu.
• Người bị stress hoặc lo âu kéo dài: Căng thẳng và lo âu có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày, dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày đau họng.

Nếu bạn thuộc những đối tượng trên, việc chú ý đến sức khỏe dạ dày và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Trào ngược dạ dày đau họng có thể là một triệu chứng không đáng lo ngại nếu xảy ra một cách thỉnh thoảng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tình trạng này có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo khi bạn cần gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị.

• Triệu chứng kéo dài hoặc nặng hơn: Nếu bạn cảm thấy đau rát họng, khô họng hay ho khan kéo dài mà không có sự cải thiện, đặc biệt là trong vài ngày hoặc vài tuần, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Khó nuốt hoặc cảm giác vướng ở cổ: Nếu bạn cảm thấy khó nuốt hoặc có cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong cổ, đây có thể là dấu hiệu của sự tổn thương niêm mạc thực quản hoặc các vấn đề nghiêm trọng hơn liên quan đến trào ngược.
• Đau ngực nghiêm trọng: Đau ngực do trào ngược dạ dày có thể rất giống cơn đau thắt ngực. Nếu bạn gặp tình trạng này và không thể phân biệt với cơn đau tim, hãy đi khám ngay để tránh các biến chứng nguy hiểm.
• Ho dai dẳng hoặc khàn giọng kéo dài: Nếu bạn bị ho khan hoặc khàn giọng lâu dài, không thể cải thiện dù đã thay đổi thói quen ăn uống hay dùng thuốc, bác sĩ có thể giúp bạn xác định nguyên nhân và điều trị hiệu quả.
• Nôn hoặc buồn nôn thường xuyên: Khi bạn thường xuyên nôn hoặc cảm thấy buồn nôn không rõ nguyên nhân, đặc biệt là sau bữa ăn, đây có thể là dấu hiệu của trào ngược dạ dày nghiêm trọng.
• Mất ngủ hoặc gặp khó khăn khi ngủ: Nếu bạn không thể ngủ ngon vào ban đêm do các triệu chứng của trào ngược dạ dày đau họng, như ho hoặc cảm giác vướng ở cổ, bạn nên đi khám để được tư vấn điều trị.

Khi có những triệu chứng này, việc gặp bác sĩ sớm sẽ giúp bạn ngăn ngừa những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn và có biện pháp điều trị kịp thời.

Chẩn đoán trào ngược dạ dày đau họng

Để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ của tình trạng trào ngược dạ dày đau họng, bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm và thủ tục chẩn đoán cần thiết. Điều này sẽ giúp tìm ra nguyên nhân gốc rễ và quyết định phương pháp điều trị phù hợp.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng bạn gặp phải, thời gian xuất hiện triệu chứng và các yếu tố liên quan đến chế độ ăn uống hoặc thói quen sinh hoạt của bạn. Việc này giúp bác sĩ đưa ra các giả thuyết ban đầu về nguyên nhân.
• Nội soi dạ dày (gastroscopy): Nội soi dạ dày giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày và thực quản để kiểm tra có tổn thương hoặc viêm nhiễm nào không. Phương pháp này rất hữu ích trong việc phát hiện các tổn thương do trào ngược.
• Đo pH thực quản: Đây là một xét nghiệm để đo mức độ axit trong thực quản, giúp bác sĩ xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng trào ngược. Thử nghiệm này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh GERD.
• Chụp X-quang thực quản: Để kiểm tra sự hẹp thực quản hoặc sự hiện diện của thoát vị hoành, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang. Đây là phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả trong việc phát hiện các bất thường về cấu trúc.
• Xét nghiệm chức năng thực quản: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra chức năng của cơ vòng thực quản để đánh giá khả năng của cơ này trong việc ngăn chặn dịch vị trào ngược.

Tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị phù hợp để giảm thiểu triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Cách phòng ngừa trào ngược dạ dày đau họng

Việc phòng ngừa trào ngược dạ dày đau họng không chỉ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ gặp phải các triệu chứng khó chịu mà còn bảo vệ sức khỏe của bạn trong dài hạn. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

• Ăn uống đúng cách: Hãy ăn các bữa nhỏ và chia thành nhiều lần trong ngày thay vì ăn một bữa lớn. Tránh ăn quá no, ăn đồ cay, chua, dầu mỡ, hoặc các thực phẩm có tính acid.
• Không ăn trước khi đi ngủ: Nên ăn tối ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ để đảm bảo dạ dày có đủ thời gian tiêu hóa thức ăn. Tránh nằm ngay sau khi ăn.
• Giảm cân nếu thừa cân: Nếu bạn đang gặp phải tình trạng thừa cân, việc giảm cân sẽ giúp giảm áp lực lên dạ dày, từ đó giảm nguy cơ trào ngược.
• Tăng cường vận động: Một chế độ tập thể dục đều đặn giúp cải thiện hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ trào ngược dạ dày.
• Tránh căng thẳng và lo âu: Căng thẳng có thể làm tăng tiết axit dạ dày. Thực hiện các bài tập thư giãn, yoga, hoặc thiền định để giảm stress.
• Không hút thuốc và hạn chế rượu bia: Hút thuốc và uống rượu bia làm suy giảm chức năng của cơ vòng thực quản, tạo điều kiện cho axit dạ dày trào ngược.
• Tư thế khi ngủ: Ngủ với đầu giường cao hơn để tránh tình trạng dịch dạ dày trào ngược trong khi ngủ. Sử dụng gối đặc biệt hoặc kê cao đầu giường giúp ngăn ngừa tình trạng này.

Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc phải trào ngược dạ dày đau họng và bảo vệ sức khỏe của mình một cách hiệu quả.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày đau họng

Việc điều trị trào ngược dạ dày đau họng cần được thực hiện một cách toàn diện và phù hợp, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và nguyên nhân gây ra. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến mà bác sĩ có thể áp dụng.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc là một trong những phương pháp chính để giảm triệu chứng trào ngược dạ dày đau họng và bảo vệ niêm mạc dạ dày, thực quản. Các loại thuốc này giúp kiểm soát sự trào ngược, giảm lượng axit trong dạ dày và làm dịu các tổn thương ở họng và thực quản.

• Thuốc kháng axit: Đây là nhóm thuốc phổ biến giúp giảm nhanh các triệu chứng như đau rát và khó chịu ở họng. Thuốc kháng axit giúp trung hòa axit dạ dày, làm giảm cảm giác cháy rát. Các loại thuốc như Maalox, Mylanta, hoặc Tums là những thuốc kháng axit được sử dụng rộng rãi.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Nhóm thuốc này giúp giảm sản xuất axit dạ dày, từ đó ngăn ngừa tình trạng trào ngược. Các thuốc trong nhóm này bao gồm Omeprazole (Losec), Esomeprazole (Nexium), và Lansoprazole (Prevacid). PPI thường được sử dụng cho những bệnh nhân mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) và các trường hợp trào ngược kéo dài.
• Thuốc H2-blockers: Đây là loại thuốc giảm tiết axit dạ dày thông qua việc ức chế histamine tại các thụ thể H2 trong dạ dày. Các loại thuốc như Ranitidine (Zantac), Famotidine (Pepcid) được sử dụng để giảm triệu chứng trào ngược và giúp làm lành các tổn thương niêm mạc thực quản.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Bên cạnh các thuốc giảm axit, thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày cũng rất quan trọng trong việc điều trị. Sucralfate (Carafate) là một loại thuốc có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tác động của axit và giúp làm lành vết loét trong dạ dày hoặc thực quản.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, một số biện pháp không dùng thuốc cũng rất quan trọng trong việc điều trị trào ngược dạ dày đau họng. Những thay đổi trong thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống có thể mang lại hiệu quả đáng kể.

• Thay đổi chế độ ăn uống: Điều chỉnh chế độ ăn uống là một yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày. Tránh các thực phẩm dễ gây kích ứng như đồ ăn cay, chua, chiên rán hoặc các món chứa nhiều dầu mỡ. Nên ăn các bữa nhỏ, chia thành nhiều lần trong ngày thay vì ăn một bữa lớn. Ngoài ra, việc giảm lượng caffeine, rượu và tránh thức uống có gas cũng rất quan trọng.
• Tạo thói quen ăn uống khoa học: Tránh ăn trước khi đi ngủ ít nhất 2-3 giờ và không nằm ngay sau khi ăn. Cách này giúp giảm nguy cơ axit dạ dày trào ngược vào thực quản và gây kích ứng họng.
• Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, việc giảm cân sẽ giúp giảm áp lực lên dạ dày và thực quản, từ đó giảm thiểu tình trạng trào ngược. Một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên là những cách hữu hiệu để duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng.
• Điều chỉnh tư thế khi ngủ: Tăng cao đầu giường khi ngủ là một biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để ngăn ngừa axit dạ dày trào ngược trong khi ngủ. Bạn có thể sử dụng gối đặc biệt hoặc kê cao đầu giường lên khoảng 20-30 cm để cải thiện tình trạng này.
• Giảm căng thẳng: Stress có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày, gây ra trào ngược. Việc thực hiện các bài tập thư giãn như yoga, thiền, hoặc các hoạt động giúp giảm stress có thể hỗ trợ rất tốt trong việc giảm triệu chứng.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Ngoài phương pháp Tây y, y học cổ truyền cũng có những cách điều trị hiệu quả cho trào ngược dạ dày đau họng. Các phương pháp này chủ yếu dựa trên việc cân bằng âm dương trong cơ thể và sử dụng các thảo dược tự nhiên để điều trị triệu chứng.

• Sử dụng thuốc Nam: Một số loại thảo dược trong y học cổ truyền được sử dụng để điều trị trào ngược dạ dày, giúp giảm viêm loét dạ dày và làm dịu các triệu chứng đau rát họng. Các loại thảo dược như Cam thảo, Nhân sâm, Nghệ, Chè dây có tác dụng giảm viêm, bảo vệ niêm mạc và làm giảm sản xuất axit dạ dày.
• Châm cứu: Châm cứu là phương pháp điều trị được áp dụng trong y học cổ truyền để kích thích các huyệt đạo, giúp cân bằng năng lượng trong cơ thể, từ đó giảm các triệu chứng của trào ngược dạ dày. Châm cứu có thể giúp thư giãn cơ vòng thực quản, cải thiện lưu thông máu và giảm bớt tình trạng viêm.
• Xoa bóp bấm huyệt: Một số kỹ thuật xoa bóp bấm huyệt có thể giúp giảm căng thẳng, thư giãn cơ thể và giảm các triệu chứng do trào ngược dạ dày gây ra. Việc tác động vào các huyệt đạo nhất định giúp điều hòa khí huyết, cải thiện chức năng tiêu hóa và làm dịu các cơn đau.

Để điều trị trào ngược dạ dày đau họng hiệu quả, việc kết hợp phương pháp điều trị Tây y, thay đổi thói quen sinh hoạt và áp dụng các biện pháp từ y học cổ truyền là rất cần thiết. Triệu chứng này có thể được kiểm soát tốt nếu bạn chăm sóc sức khỏe của mình đúng cách và tuân thủ theo hướng dẫn điều trị từ bác sĩ.

XEM NGAY

Lộ diện đơn vị điều trị viêm loét HP bằng bài thuốc của vua Tự Đức được báo chí giới thiệu

Giải đáp: Tiến sĩ – Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh chữa bệnh dạ dày có tốt không? Người trong cuộc nói gì?