Bệnh Thoái Hóa Khớp Gối Theo Y Học Cổ Truyền – Đông Y

Thay vì sử dụng thuốc Tây y, nhiều người mắc bệnh thoái hóa khớp gối đã chuyển hướng sang phương pháp chữa bệnh bằng Đông y. Phương pháp điều trị này dần trở thành xu hướng bởi bản chất lành tính, an toàn, không gây tác dụng phụ cũng như thích hợp cho việc điều trị lâu dài. Đối với các đối tượng lo sợ tác dụng phụ của thuốc Tây y trong việc điều trị bệnh thì đây là phương án khá hoàn hảo. Hãy tham khảo bài viết dưới đây để biết chính xác hơn những thông tin liên quan đến bệnh thoái hóa khớp gối theo Y học cổ truyền – Đông y.

Bệnh thoái hóa khớp gối theo quan niệm của Y học cổ truyền – Đông y

Thoái hóa khớp gối là bệnh xương khớp thường gặp nhiều ở người già, người cao tuổi, người lao động nặng nhọc. Hiện nay, căn bệnh có xu hướng trẻ hóa do số lượng thanh thiếu niên mắc bệnh này ngày càng gia tăng. Thoái hóa khớp gối là tình trạng sụn khớp đầu gối bị bào mòn, rách nứt hoặc biến mất, khi đó, các đầu xương trong khớp va chạm vào nhau sẽ gây ra những cơn đau đớn khó chịu. Điều này gây ra hiện tượng khó đứng vững, khó đứng lâu và hạn chế khả năng di chuyển. Nguy hiểm hơn, thoái hóa khớp gối nếu không được tiến hành điều trị kịp thời có thể có khả năng thúc đẩy sự hình thành của gai xương trên khớp gối. Lúc đó, bệnh tình càng trở nên khó điều trị hơn.

Khác với Tây y, bệnh thoái hóa khớp gối theo quan niệm của Y học cổ truyền thuộc phạm vi chứng Tý với triệu chứng điển hình là chứng co cứng gân cơ, đau sưng khớp gây đi lại khó khăn. Căn nguyên gây bệnh có thể xuất phát từ yếu tố ngoại sinh, nội sinh hay một số yếu tố khác, cụ thể hơn:

– Yếu tố nội sinh:

Theo quan niệm của giới Đông y, thể tạng và cơ địa là một trong những yếu tố có thể khởi phát nên bệnh thoái hóa khớp gối. Ở những người đã có tuổi hoặc người mắc bệnh mãn tính như đái tháo đường, béo phì, rối loạn chuyển hóa mỡ,… thường bị tạng can thận hư suy và khí huyết lưu thông bị suy giảm. Lúc này, vì thận bị hư nên không chủ được cốt tủy đã khiến xương khớp bị đau nhức. Từ đó, việc đi lại hay di chuyển trở nên khó khăn hơn.

Ngoài ra, giới y học cổ truyền còn chỉ ra, đầu gối là căn cốt của gân, tạng can hư nên không dưỡng được gân như ban đầu, từ đó khiến cho việc co duỗi trở nên khó khăn hơn. Thông thường, tình trạng này thường gây ra ở các ổ khớp. Nếu bệnh chuyển biến càng nặng thì có khả năng gân cơ bị teo hoặc biến dạng.

– Yếu tố ngoại sinh:

Các tác nhân từ bên ngoài nói chung và chính sự thay đổi bất thường của môi trường một phần cũng có thể xét vào yếu tố ngoại sinh gây nên bệnh thoái hóa khớp gối. Khi gặp các tà khí như phong (gió), hàn (lạnh), thấp (ẩm) và tà (thấp), cơ thể có thể bị xâm nhập khiến sức khỏe yếu đi. Điều này có thể dẫn đến triệu chứng tắc nghẽn khí huyết, tình trạng sưng tê và đau nhức các khớp. Đặc biệt hơn, cơn đau dần tăng cao khi thời tiết trở lạnh đột ngột hoặc những ngày giao mùa.

– Một số yếu tố khác:

Ngoài tác nhân nội sinh và ngoại sinh, cũng còn nhiều yếu tố khác cũng có thể khởi phát bệnh viêm khớp dạng thấp. Đó có thể là môi trường, tính chất công việc, thói quen không tốt, chế độ dinh dưỡng không đảm bảo,… khiến cơ sức khỏe của xương khớp bị suy yếu.

Hầu như các trường hợp mắc chứng Tý đều không có khởi phát do một nguyên do đơn độc dẫn đến bệnh thoái hóa khớp gối mà thường là hệ quả của sự cộng hưởng giữa nhiều yếu tố tác động khác nhau. Trong đó, yếu tố nội sinh được xem là nguyên nhân phổ biến nhất và có vai trò chính trong cơ thể và sinh bệnh.

Chữa bệnh thoái hóa khớp gối theo Y học cổ truyền – Đông y

Quan niệm của ngành Đông y học trong việc điều trị bệnh nói chung và bệnh thoái hóa khớp gối nói riêng là loại bỏ nguyên chặn bệnh thông qua việc ngăn chặn ngoại nhân xâm nhập và chữa lành các tổn thương bên trong. Thông qua đó, thúc đẩy máu tuần hoàn dễ dàng trong cơ thể. Đồng thời, nâng cao sức đề kháng và khả năng của cơ thể nhằm chống lại sự thoái hóa của xương khớp.

Người bệnh có thể điều trị bệnh thoái hóa khớp gối bằng Y học cổ truyền thông qua việc dùng thuốc uống hay châm cứu bấm huyệt hoặc kết hợp song song cả hai để gia tăng công dụng. Tùy vào từng trường hợp bệnh cụ thể mà bác sĩ chuyên khoa sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng thuốc Đông y

Tính đến thời điểm hiện tại, có khá nhiều bài thuốc Đông y chữa thoái hóa khớp gối vẫn được lưu truyền và sử dụng rộng rãi. Mỗi bài thuốc là sự tập hợp từ nhiều vị thuốc khác nhau nhằm hướng đến công dụng chính. Dưới đây là một số bài thuốc điển hình, người bệnh có thể tham khảo:

– Bài thuốc số 1:

• Nguyên liệu: Đương quy, ngưu tất, đỗ trọng, sinh địa, độc hoạt và đảng sâm mỗi vị 12g; Bạch thược, phục linh và phòng phong mỗi vị 10g; Tần giao và xuyên khung mỗi vị 8g; Quế chi, tế tân và cam thảo mỗi vị 4g.
• Cách thực hiện: Cho tất cả các nguyên liệu đã được chuẩn bị vào trong ấm cùng với khoảng 750ml nước lọc. Bắc lên bếp và tiến hành đun sôi cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn khoảng 250 – 300ml thì tắt bếp. Gạn lấy phần nước để uống khi còn nóng (có thể chia thành nhiều phần nhỏ để sử dụng). Dùng mỗi ngày 1 thang thuốc.

– Bài thuốc số 2:

• Nguyên liệu: Thổ phục linh và cỏ xước mỗi vị 16g; Trinh nữ, hà thủ ô và sinh địa mỗi vị 12g; Lá lốt và thiên niên kiện mỗi vị 10g; Quế chi 8g.
• Cách thực hiện: Mang một thang thuốc với các vị thuốc trên cho vào ấm cùng với lượng nước vừa đủ. Bắc lên bếp tiến hành đun sôi cho đến khi nước cô đặc lại còn phân nửa. Gạn lấy phần nước để uống và loại bỏ phần bã. Chia nhỏ phần thuốc thành hai phần nhỏ để dùng hết trong ngày. Nên uống thuốc khi thuốc còn uống. Dùng mỗi ngày 1 tháng thuốc.

– Bài thuốc số 3:

• Nguyên liệu: Đậu đen 24g; Thổ phục linh và rễ cây xấu hổ mỗi vị 20g;  Nam tục đoạn, hà thủ ô và huyết đằng mỗi vị 16g; Đương quy, cửu tiết xương bồ và chích cam thảo mỗi vị 12g; Cây bao kim và quế chi mỗi vị 10g.
• Cách thực hiện: Cho hết các vị thuốc đã được chuẩn bị vào trong ấm cùng với khoảng 1 lít nước. Bắc lên bếp và tiến hành đun sôi cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn chừng 300ml thì tắt bếp. Lọc lấy phần nước cốt và chia nhỏ thành 2 phần bằng nhau để uống hết trong ngày. Người bệnh nên dùng thuốc khi còn ấm, nếu thuốc đã nguội nên hâm nóng lại trước khi sử dụng. Dùng mỗi ngày 1 tháng thuốc.

– Bài thuốc số 4:

• Nguyên liệu: Đương quy, tang chi, tang ký sinh, ngân hoa, liên kiều, kê huyết đằng, dạ giao đằng, ngưu tất, tần giao và hoàng kỳ mỗi vị 20g; Một dược và cam thảo mỗi vị 10g.
• Cách thực hiện: Đem các vị thuốc trên sắc cùng với một lượng nước vừa đủ. Khi nước đã cô đặc, tắt bếp rồi gạn lấy phần nước cốt. Chia phần nước cốt thành 2 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Dùng mỗi ngày 1 thang thuốc. Bài thuốc này phù hợp với những người có đầu gối sưng đau, phù nề.

– Bài thuốc số 5:

• Nguyên liệu: Đan sâm 15 – 30g; Tam lăng, nga truật, bạch giới tử, quất hồng và thổ bối mẫu mỗi vị 9 – 15g; Ô dược, hậu phác và bạch cương tàm mỗi vị 6 – 12g; Trầm hương 1,5 – 2g.
• Cách thực hiện: Mang các vị thuốc trên cho vào ấm cùng với lượng nước vừa đủ. Bắc lên bếp rồi tiến hành đun cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn khoảng phân nửa. Tắt bếp, gạn lấy phần nước. Chia nhỏ thành phần nhỏ để dùng hết trong ngày. Dùng mỗi ngày một thang.

– Bài thuốc số 6:

• Nguyên liệu: Đương quy và can địa hoàng mỗi vị 30g; Sinh khương và phục linh mỗi vị 20g; Ma hoàng 16g; Bạch thược, bán hạ, xương truật, xuyên khung và bạch chỉ mỗi vị 12g; Can khương và nhục quế mỗi vị 10g.
• Cách thực hiện: Cho tất cả nguyên liệu đã được chuẩn bị cho vào nồi cùng với lượng nước vừa đủ. Bắc lên bếp và tiến hành đun sôi cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn khoảng ⅓ thì tắt bếp. Gạn lấy phần nước rồi chia thành 2 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Dùng mỗi ngày một thang thuốc.

– Bài thuốc số 7:

• Nguyên liệu: Táo nhân (sao đen), rễ cỏ xước, đương quy, rễ bưởi bung, xuyên khung, nam tục đoạn, tang chi và kế huyết đằng mỗi vị 20g; Cam thảo 16g; Trần bì 12g và hà thủ ô chế.
• Cách thực hiện: Mang hết vị thuốc đã được chuẩn bị cho vào trong bình thủy tinh. Đổ một lượng rượu trắng vừa đủ vào để ngâm trong vòng 12 ngày. Mỗi lần sử dụng 50ml trước bữa ăn. Dùng mỗi ngày 2 lần vào buổi sáng và buổi tối.

Điều trị thoái hóa khớp gối không dùng thuốc

Song song với việc sử dụng thuốc Đông y để uống, người bệnh thoái hóa khớp gối có thể kết hợp với phác đồ điều trị bệnh không sử dụng thuốc uống thông qua liệu pháp xoa, bóp, bấm huyệt và châm cứu. Sự kết hợp này có thể có tác động toàn diện đến bệnh và đem lại kết quả điều trị bệnh tối ưu. Cụ thể hơn là một số liệu pháp sau:

1. Xoa bóp, bấm huyệt trị thoái hóa khớp gối

Xoa bóp, bấm huyệt là một trong những liệu pháp hỗ trợ điều trị bệnh nói chung và bệnh thoái hóa khớp gối nói riêng. Kỹ thuật này sử dụng chủ yếu là lựa từ các ngón tay và bàn tay tác động lên huyệt vị cụ thể nhằm thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu, giảm đau nhức, tê cứng khớp và giả ứ trệ giúp khí huyết lưu thông.

Các huyệt vị chủ đạo có khả năng giảm đau nhức xương khớp cho bệnh thoái hóa khớp gối gây ra như:

• Huyệt Huyết hải: Vị trí của huyệt Huyết hải là nằm ở mặt trước trong đùi, đo lên 2 tốn từ xương bánh chè lên đầu gối. Do vị trí của huyệt vị này nằm ở khe lõm giữa ở cơ rộng nên khi chuyên viên thực hiện kỹ thuật bấm huyệt có thể gây ra triệu chứng ê tức. Đặt ngón tay cái vào vị trí huyệt vị, 4 ngón còn lại áp sát đầu gối, sau đó tiến hành day ấn trong khoảng 2 – 3 phút;
• Huyệt Ủy trung: Huyệt có vị trí ở giữa đường chỉ ngang nếp khoeo chân. Khi day ấn tại vị trí này sẽ có tác dụng khu phong thấp, thông lạc, thanh huyết và thư cân;
• Huyệt Thừa sơn: Huyệt này nằm ở giữa đường nối huyệt Ủy trung vớt gót chân, ngay tại chỗ lõm giữa khe cơ sinh đôi trong và ngoài. Huyệt Thừa sơn cách vị trí khoảng chừng 8 tấc. Khi thực hiện day ấn huyệt này sẽ mang lại tác dụng giảm đau nhức và thúc đẩy máu lưu thông được tốt hơn;
• Huyệt Âm lăng tuyền: Vị trí của huyệt Âm lăng tuyền là chỗ lõm được tạo thành bởi bờ sau trong đầy xương chày với đường ngang qua nơi lồi cao nhất của cơ cẳng chân, ở mặt trong của đầu gối. Thực hiện kỹ thuật day ấn huyệt tại đây đây để giảm đau trong khoảng 1 – 2 phút;
• Huyệt Túc tam lý: Huyệt vị này có vị trí cách bờ xương ống chân chừng 1 tấc và đo xuống 3 tấc từ bờ ngoài xương bánh chè. Khi xoa bóp bấm huyệt tại huyệt này sẽ có tác dụng khu phong hỏa thấp, thông kinh lạc, điều trung khí, điều hòa huyết áp và thúc đẩy khí huyết lưu thông.

2. Châm cứu chữa trị thoái hóa khớp gối

Đối với các trường hợp đau nhức nhiều hoặc kéo dài dai dẳng, người bệnh cũng có thể tìm đến thủ thuật châm cứu. Đây là một liệu pháp điều trị có một giá trị chữa bệnh cao, ít tốn kém, lành tính nhưng không kém phần hiệu nghiệm. Trong một số tài liệu nghiên cứu khoa học của giới Y học cổ truyền cho biết, châm cứu có tác dụng giảm đau thông qua cung phản xạ thần kinh giúp điều hòa hoạt động của các cơ quan nội tạng và chống lại tình trạng rối loạn thần kinh chức năng do mắc bệnh lý kéo dài.

Kỹ thuật châm cứu sẽ được thực hiện để tác động sâu đến huyệt vị, từ đó giúp loại bỏ trừ tà khí, hành khí, hoạt huyết thông minh lạc. Đối với bệnh thoái hóa khớp gối, liệu pháp chaamc ứu có tác dụng làm giảm chứng sưng đau khớp, giảm hạn chế vận động, bổ can thận hư, bổ gân xương và ngăn ngừa bệnh tái phát.

3. Thủy châm chữa thoái hóa khớp gối

Công dụng của liệu pháp này là hỗ trợ điều trị giảm đau khớp và tăng tác dụng bổ gân xương khi thủy châm các huyệt bổ thận nhờ tác động lên huyệt châm kết hợp với tác dụng dược lý của thuốc. Người bệnh cần lưu ý, thủy châm là kỹ thuật chỉ bơm thuốc vô huyệt, không phải bơm thuốc vô khớp.

4. Nhu châm (cấy chỉ) chữa thoái hóa khớp gối

Nhu châm hay còn được gọi là cấy chỉ. Liệu pháp được thực hiện thông qua việc đưa chỉ tiêu catgut hoặc chỉ tiêu khác vào vị trí huyệt đạo nhất định. Khi chỉ tiêu dần sẽ giúp tăng tuần toàn hoàn nuôi dưỡng tại vùng được cấy chỉ. Đồng thời, tăng thời gian kích thích lên huyệt và kích thích tăng chuyển hóa.

Thông thường, liệu pháp châm cứu, thủy châm và nhu châm sẽ được thực hiện mỗi ngày 1 lần. Thông thường, một liệu trình thường kéo dài trong khoảng 20 lần châm đối với liệu pháp châm cứu, còn thủy châm sẽ được thực hiện 15 lần tùy vào mức độ bệnh lý của từng đối tượng cụ thể. Khoảng cách giữa 2 liệu trình kéo dài khoảng 5 – 7 ngày. Riêng với nhu châm, chỉ thực hiện 1 lần trong khoảng 2 – 4 tuần, thông thường chỉ được 3 lần.

Điều trị bệnh thoái hóa khớp gối theo phương pháp Đông y cổ truyền có thực sự hiệu quả không?

Đông y là ngành y tế có trước nền Tây y hiện đại đã đạt được nhiều thành tựu nhất định trong lĩnh vực chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của con người. Và đây cũng chính là phương pháp điều trị được lưu truyền qua nhiều thế hệ nhưng vẫn luôn giữ được vẻ tinh túy nhất của ông bà ta thông qua việc kế thừa và phát huy.

Đối với việc điều trị bệnh thoái hóa khớp gối, hầu hết các bài thuốc được sử dụng là sự tập hợp của nhiều vị thuốc thiên nhiên khác nhau, bào chế hoàn toàn bằng thủ công và không hề pha tạp chất bảo quản hay thành phần phụ gia. Do đó, việc điều trị tương đối an toàn, lành tính, ít gây ra tác dụng phụ, người bệnh có thể hoàn toàn an tâm khi sử dụng trong khoảng thời gian dài.

Tuy nhiên, mỗi phương pháp điều trị đều có những ưu và nhược điểm khác nhau, trị bệnh thoái hóa khớp gối theo Y học cổ truyền cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Mặc dù bài thuốc được đánh giá lành tính cao nhưng có tác dụng tương đối chậm. Cần khá nhiều thời gian để các dưỡng chất thẩm thấu sâu vào bên trong các sụn khớp, mô và phát huy công dụng. Chính vì vậy, nếu đã quyết định điều trị bằng phương pháp này, người bệnh cần phải có sự kiên trì nhất định.

Để bài thuốc phát huy tối đa công dụng, người bệnh cần chủ động hơn trong việc xây dựng chế độ ăn uống và lối sinh hoạt hằng ngày. Một lối sống khoa học sẽ giúp người bệnh mau khỏi bệnh hơn.

Chữa bệnh thoái hóa khớp gối bằng y học cổ truyền – Đông y cần lưu ý những gì?

Xuyên suốt quá trình điều trị bệnh thoái hóa khớp gối bằng Y học cổ truyền, người bệnh cần ghi nhớ một số lưu ý dưới đây để gia tăng công hiệu và phòng tránh một số rủi ro trong may xảy ra:

• Mỗi trường hợp mắc bệnh cụ thể sẽ có những bài thuốc điều trị bệnh phù hợp. Những bài thuốc trên chỉ mang tính chất tham khảo. Chính vì vậy, người bệnh không được tự ý bốc thuốc và sử dụng khi chưa biết chính xác sức khỏe hay chưa có sự cho phép của bác sĩ;
• Người bệnh nên tìm kiếm và bốc thuốc để trị bệnh tại các phòng khám hay nhà thuốc uy tín để phòng tránh tình trạng “tiền mất tật mang”. Đồng thời, kiểm tra chất lượng của thuốc trước khi tiến hành đun sắc;
• Nên tuân thủ nguyên tắc sử dụng thuốc thông qua việc dùng đúng cách và đúng lộ trình nếu mong muốn có được kết quả tốt;
• Đối với bài thuốc chữa bệnh bằng đường uống, người bệnh nên dùng thuốc khi còn ấm, nếu thuốc đã nguội nên hâm nóng lại trước khi sử dụng. Tuyệt đối không được sử dụng thuốc để qua đêm hoặc có dấu hiệu hư hỏng;
• Đối với việc điều trị bằng châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, người bệnh nên tìm đến phòng khám uy tín để được những lương y có tay nghề thực hiện;
• Thận trọng khi sử dụng đồng thời thuốc Tây y và Đông y trong việc trị bệnh viêm khớp dạng thấp. Bởi việc điều trị đồng thời không những không làm gia tăng hiệu quả mà còn gây ra hiện tượng tương tác thuốc và làm gia tăng tác dụng phụ.

Trong chế độ ăn uống lối sinh hoạt hằng ngày, người bị thoái hóa khớp gối cũng cần chú trọng bởi đây là yếu tố có sức ảnh hưởng khá lớn đến kết quả điều trị bệnh. Dưới đây là một số lưu ý cụ thể:

• Người bệnh cần hạn chế đứng quá lâu hay đi bộ nhiều, nhất là trong trường hợp cấp tính. Thay vào đó, người bệnh cần nhiều thời gian hơn để nghỉ ngơi và thư giãn cơ thể;
• Có thể tham gia một số bộ môn thể dục thể thao vừa sức trong quá trình điều trị bệnh. Tốt nhất, người bị viêm khớp dạng thấp nên đi bộ, chạy bộ, tập yoga hay một số bộ môn khác vừa sức với mức độ bệnh lý đang mắc phải. Nếu cần thiết, có thể đeo băng thun khớp gối khi vận động để tránh vết thương trở nên nghiêm trọng hơn. Đặc biệt là những trường hợp có kèm dãn dây chằng khớp gối;
• Xây dựng chế độ ăn uống giàu dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, nhất là thực phẩm giàu canxi, khoáng chất và vitamin. Đồng thời, loại bỏ một số thực phẩm không tốt cho sức khỏe cũng như gây tác động xấu đến vùng xương khớp bị viêm như thuốc lá, rượu bia, thịt đỏ, thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn mặn,…;
• Kiểm soát cân nặng của cơ thể ở mức độ ổn định để tránh tạo áp lực quá lức lên vùng đầu gối;
• Chủ động hơn trong việc thăm khám sức khỏe định kỳ để kiểm soát bệnh tốt hơn cũng như phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường có khả năng xảy ra.

Điều trị thoái hóa khớp gối theo Y học cổ truyền – Đông y dần trở thành xu hướng do bản chất lành tính, an toàn và hầu như không gây ra bất kỳ tác dụng phụ nguy hiểm nào. Người bệnh có thể an tâm khi sử dụng. Bên cạnh việc sử dụng thuốc, người bệnh cũng cần điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày tại nhà để việc điều trị đạt được kết quả cao. Đồng thời, nên chủ động hơn trong việc thăm khám và điều trị bệnh để theo dõi chặt chẽ tình trạng sức khỏe của xương cũng như sức khỏe tổng thể.

Thông tin hữu ích cho bạn đọc:

• Cách chữa thoái hóa khớp gối bằng cây thuốc nam
• Cách chữa thoái hóa khớp gối bằng lá lốt tại nhà
• Bị thoái hóa khớp gối có nên đi bộ, chạy bộ không? Giải đáp