Bệnh viêm khớp dạng thấp theo Đông y và các bài thuốc điều trị

Bệnh viêm khớp dạng thấp theo Đông y là căn bệnh thuộc phạm trù chứng Tý gây ra bởi các yếu tố nội thiên hoặc ngoại cảm. Bệnh được chia thành nhiều thể với triệu chứng và phương pháp điều trị khác nhau.

Nguyên nhân gây bệnh viêm khớp dạng thấp theo Đông y

Viêm khớp dạng thấp là căn bệnh có tính chất tự miễn gây tổn thương cho màng bao hoạt dịch của một hay nhiều khớp trong cơ thể. Đây là một dạng viêm khớp mãn tính ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới.

Khớp bị bệnh thường có biểu hiện sưng đau, cứng, viêm đỏ. Các triệu chứng bệnh tái phát nhiều đợt trong năm ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, tâm lý, chất lượng sống cũng như khả năng vận động của người bệnh. Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến khớp, bệnh viêm khớp dạng thấp còn có thể gây tổn thương cho nhiều cơ quan khác trong cơ thể như tim mạch, phổi hay mắt…

Theo quan niệm của Đông y, bệnh viêm khớp dạng thấp thuộc phạm trù chứng Tý, tức các bệnh lý xảy ra khi có sự bế tắc ở kinh mạch, khí huyết.

Có hai nguyên nhân chính gây bệnh được y học cổ truyền ghi nhận bao gồm:

•  Nguyên nhân ngoại cảm: Viêm khớp dạng thấp khởi phát khi xuất hiện các yếu tố phong, hàn, thấp đi vào cơ thể mà không được trừ khử hết. Chúng ứ đọng lại trong các khớp xương khiến khớp bị tổn thương.
• Nguyên nhân nội thiên: Sự phát triển của bệnh có liên quan đến yếu tố di truyền, còn được gọi là thanh tiên bất túc. Ngoài ra, các yếu tố như thiếu chất dinh dưỡng, khí huyết không thông cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Căn cứ vào nguyên nhân, triệu chứng bên ngoài bệnh viêm khớp dạng thấp được chia thành các thể gồm:

• Phong hàn thấp tý
• Can thận âm huyết hư
• Phong thấp nhiệt tý
• Thận dương hư suy

Các bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp

Y học cổ truyền có nhiều bài thuốc đông y chữa viêm khớp dạng thấp được áp dụng từ bao đời nay. Tùy theo thể bệnh và các triệu chứng đang gặp phải mà lựa chọn bài thuốc cho phù hợp.

1. Bài thuốc Quyên tý thang chữa viêm khớp dạng thấp

• Tác dụng: Bài thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp theo Đông y Quyên tý thang được biết đến với nhiều công dụng như bồi bổ khí huyết, khu phong, trừ thấp. Thuốc thích hợp cho những người bị bệnh thể phong hàn thấp tý. Đặc điểm nhận dạng của bệnh lá tình trạng đau nhức khớp nhiều, lạnh khớp, sưng khớp, chườm nóng giúp các khớp bị bệnh dễ chịu hơn. Ngoài ra, bệnh nhân còn có các biểu hiện khác như rêu trắng, mạch trì khẩn.
• Phép trị: Trừ phong thấp, tán hàn, thông lạc.
• Thành phần: 10 gram khương hoạt, 12 gram khương hoàng, 14 gram xích thược, 6 gram giã cam thảo, 10 gram phòng phong, 14 gram xuyên khung, 12 gram quế chi, 14 gram đương quy, 3 quả đại táo, 12 gram trần bì, 14 gram hoàng kỳ.
• Cách dùng thuốc: Mỗi thang sắc kỹ lấy nước chia làm 2 – 3 lần uống trong ngày khi còn ấm. Áp dụng liệu trình điều trị ít nhất 1 tháng để các triệu chứng bệnh thuyên giảm rõ rệt.

2. Chữa viêm khớp dạng thấp bằng Đông y với bài thuốc Độc hoạt tang ký sinh

• Đối tượng sử dụng: Bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp thể Can thận âm huyết hư có thể dùng bài thuốc này. Người bệnh thường có các triệu chứng như: Sưng đau khớp kéo dài khớp cứng và biến dạng, gặp khó khăn khi co duỗi khớp, nổi nốt cục dưới da, teo cơ, đau mỏi lưng gối. Một số bệnh nhân còn có biểu hiện mệt mỏi, hoa mắt, choáng váng, lưỡi có màu sắc nhợt nhạt, ít rêu, mạch sa tế.
• Tác dụng: Tư bổ can thận, bổ huyết, ích khí
• Thành phần: 3 gram nhục quế, 6 gram cam thảo, 12 gram bạch linh, 10 gram ngưu tất, 3 gram tế tân, 9 gram độc hoạt, 15 gram đảng sâm, 10 gram đỗ trọng, 12 gram bạch linh, 9 gram phòng phong, 12 gram đương quy, 9 gram phòng phong, 12 gram bạch thược, 12 gram tần giao, 10 gram xuyên khung, 12 gram tang ký sinh, 12 gram thục địa.
• Cách sử dụng: Dùng thuốc theo dạng sắc uống, mỗi ngày đều đặn dùng 1 thang. Sắc thuốc chung với 1 lít nước lấy 500ml, chia làm 3 phần uống.

*Lưu ý:

• Trường hợp có biểu hiện âm hư nội nhiệt, khó đi ngoài, miệng khô thì bỏ các vị tế tân và nhục quế. Thay vào đó dùng thêm hà thủ ô, địa hoàng và tri mẫu.
• Bệnh nhân bị đau và co cứng các chi thì gia thêm các vị gồm 6 gram địa long, 6 gram toàn yết.

3. Bài thuốc Quế chi Thược dược Tri mẫu thang

• Chỉ định: Bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp Quế chi Thược dược Tri mẫu thang thích hợp cho những người mắc bệnh thể phong thấp nhiệt tý. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là tình trạng sưng đau, nóng đỏ khớp, nóng trong người, sợ gió. Chườm lạnh vào khớp giúp bệnh nhân dễ chịu hơn. Bên cạnh đó, người mắc bệnh thể này còn có biểu hiện chất lưỡi đỏ và có mạch huyền hoạt sác.
• Tác dụng: Trừ phong thấp, giải nhiệt, thông lạc.
• Thành phần: 6 gram quế chi, 20 gram nhẫn đông đằng, 10 gram tri mẫu, 12 gram hải đồng bì, 15 gram bạch thược, 9 gram phòng phong, 20 gram tang chi.
• Cách sử dụng: Tất cả rửa sạch rồi cho vào ấm sắc với 600ml lấy 300ml. Thuốc sắc thu được chia 3 lần uống trong ngày. Dùng đều đặn ngày 1 thang cho đến khi bệnh dứt hẳn.

 *Lưu ý:

• Trường hợp bệnh có biểu hiện sưng đỏ khớp, bệnh gây đau nhức nhiều về đêm thì gia thêm 15 gram sinh địa và 15 gram xích thược. Kết hợp lấy 0,6 gram bột linh hương hòa với nước uống.
• Bệnh nhân có biểu hiện Bứt rứt trong người, hay khát nước, chất lưỡi đỏ và ít rêu, mạch huyền sác gia thêm các vị gồm 10 gram huyền sâm và 30 gram sinh thạch cao.

4. Bài thuốc Đông y điều trị viêm khớp dạng thấp Bát Vị Hoàn

• Chỉ định: Bát vị Hoàn dùng cho các trường hợp mắc bệnh thể thận dương hư suy. Người mắc bệnh thể này có thể gặp các triệu chứng như sưng to và cứng khớp, người lạnh, đau nhức nhiều, sợ lạnh, tứ chi mát lạnh, đau mỏi lưng gối, hay mót tiểu, nước tiểu trong, mạch trì ngược. Quan sát lưỡi bệnh nhân thấy đóng rêu trắng, chất lưỡi bệu nhợt.
• Tác dụng: Bổ thận dương, ôn thận, thông lạc, tán hàn
• Thành phần: 15 gram tiên linh tỳ, 9 gram phụ tử chế, 12 gram sơn dược, 9 gram sơn thù, 15 gram bạch truật, 15 gram uy linh tiên, 9 gram quế chi, 12 gram ba kích thiên, 12 gram cẩu tích, 12 gram ngưu tất, 12 gram phục linh.
• Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang. Sử dụng kiên trì theo liệu trình điều trị của thầy thuốc để bệnh nhân chóng được chữa khỏi.

*Lưu ý:

• Gia thêm các vị gồm 30 gram hoàng kỳ, 30 gram ý dĩ nhân nếu cơ thể mệt mỏi, khớp bị bệnh sưng to.
• Bổ sung 9 gram xuyên ô, 5 gram toàn yết, 9 gram tô mộc, 9 gram hồng hoa trong trường hợp khớp đau nghiêm trọng.
• Nếu khớp có biểu hiện cứng, dị dạng: Thêm địa long và xuyên giáp sơn mỗi vị 9 gram, bạch giới tử 6 gram.

5. Chữa bệnh viêm khớp dạng thấp theo đông y với bài thuốc Đương quy niêm thống thang

• Thành phần: 15 gram khương hoạt; 4,5 gram bạch truật; 9 gram phòng phong, 6 gram khổ sâm, 6 gram nhân sâm, 15 gram nhân trần, 9 gram tri mẫu, 6 gram thăng ma, 15 gram chích thảo, 9 gram trạch tả, 6 gram cát căn, 9 gram hoàng cầm, 9 gram trư linh, 6 gram thương truật, 9 gram đương quy. Tất cả dùng ở dạng khô
• Cách sử dụng: Tán nhỏ các vị thuốc đã chuẩn bị. Mỗi ngày lấy 30 gram sắc lấy 200ml nước đặc chia uống vào buổi sáng và buổi chiều tối. Cách khác có thể tán thuốc thành bột mịn để làm hoàn uống chữa viêm khớp dạng thấp theo liều lượng được khuyến cáo.

6. Bài thuốc Song đằng than

• Thành phần: Chuẩn bị thang thuốc gồm thanh phong đằng, quốc lão, hải phong đằng, sơn thục ( thiên niên kiện ), xuyên sơn giáp, bách chi, địa long và tầm cốt phong. Tất cả dùng 9 gram.
• Cách dùng: Các vị thuốc sau khi rửa sạch, bỏ vào ấm sắc cùng 500ml nước. Đun sôi kỹ trên lửa nhỏ trong 30 phút. Chia thuốc sắc thu được làm 3 lần uống.

Gia giảm:

• Bệnh thiên về phong tà: Bổ sung thêm tần giao, khương thanh, quế chi, sắn dây, đương quy.
• Bệnh thiên hàn tà: Gia thêm xuyên ô, long sa, thược dược, thục chi
• Tứ chi lạnh: Thêm phụ tử, nhục quế
• Bệnh thiên về tà: Bổ sung thêm ma hoàng, lão âm tử, ý dĩ, sơn liên, phục linh
• Thiện nhiệt tà: Thêm liên mẫu, thạch cao và quế chi.

7. Bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp Tý thống linh thang

• Thành phần: 30 gram ý dĩ, 10 gram ngưu tất, 18 gram xuyên khung, 10 gram tần giao, 10 gram ô dược, 10 gram tô ngạnh, 10 gram thương truật, 10 gram mộc qua, 10 gram hồng hoa, 10 gram quế chi, 10 gram địa long, 10 gram đào nhân, 10 gram một dược, 10 gram hương phụ, 10 gram đương quy nhũ hương.
• Cách dùng thuốc: Các vị thuốc trên cho hết vào ấm sắc kỹ. Gạn thuốc uống khi còn ấm, mỗi ngày 1 thang chia làm 3 lần dùng.

8. Điều trị viêm khớp dạng thấp bằng bài thuốc Đông y Trừ tý thang

• Thành phần: 9 gram quế chi, 12 gram tầm cốt phong, 12 gram mộc qua, 9 gram khương hoạt, 12 gram bạch hoa xà, 9 gram xuyên khung, 12 gram hoắc hương, 9 gram độc hoạt, 12 gram hổ trượng.
• Cách sử dụng: Thuốc được dùng theo hình thức sắc uống. Đều đặn sử dụng mỗi ngày 1 thang để bệnh tình mau cải thiện.

Chữa viêm khớp dạng thấp bằng Đông y có hiệu quả không?

Nhìn chung, các bài thuốc Đông y sử dụng trong điều trị viêm khớp dạng thấp đều được bào chế từ các loại thảo dược. Chúng chứa các hoạt chất thiên nhiên có tác dụng giảm đau, kháng viêm và cải thiện các triệu chứng bệnh một cách an toàn.

Do có nguồn gốc từ tự nhiên, thuốc Đông y cho tác dụng chậm và phải sử dụng lâu dài. Hiệu quả và thời gian sử dụng thuốc phụ thuộc phần lớn và cơ địa cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh. Chính vì vậy, phương pháp này chỉ thích hợp áp dụng trong giai đoạn nhẹ. Trường hợp viêm khớp dạng thấp đang trong giai đoạn bùng phát mạnh mà dùng thuốc thảo dược sẽ khó kiểm soát được bệnh.

Ngoài ra, phương pháp chữa viêm khớp dạng thấp theo Đông y vẫn còn tồn tại một số mặt hạn chế như:

• Các bài thuốc kết hợp nhiều vị và đa số đều sử dụng theo hình thức sắc uống nên mất nhiều thời gian trong việc tìm kiếm dược liệu cũng như bào chế thuốc.
• Một số thảo dược có vị đắng, khó uống
• Cần kiên trì sử dụng trong một thời gian dài để thấy được kết quả lâu dài

Các bài thuốc chữa thoái hóa khớp bằng Đông y sẽ được gia giảm dược liệu và liều dùng cho phù hợp với thể bệnh, sức khỏe chung hay các triệu chứng đi kèm ở từng bệnh nhân. Vì vậy, nếu có ý định dùng thuốc Đông y, người bệnh nên tìm đến các cơ sở khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền uy tín để được chẩn đoán và kê đơn thuốc phù hợp nhất.

Thông tin hữu ích liên quan

• Viêm khớp dạng thấp nên ăn gì, kiêng gì để giảm đau
• Chữa viêm khớp dạng thấp bằng thuốc nam, thảo dược dân gian