Viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh và cách phòng ngừa

Viêm mũi họng cấp, hay còn gọi là cảm lạnh thông thường, là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên rất phổ biến ở trẻ sơ sinh. Mặc dù thường tự khỏi, nhưng bệnh có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh, từ định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng đến cách điều trị và phòng ngừa.

Nguyên nhân gây viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh

Viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở vùng niêm mạc mũi và họng, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Đây là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt vào các mùa thay đổi thời tiết. Ở trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến bệnh dễ xảy ra và có thể dẫn đến các biến chứng nếu không được điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh thường bao gồm:

• Nhiễm virus: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, bao gồm các loại virus như rhinovirus, adenovirus, hoặc virus cúm.
• Vi khuẩn: Một số vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae hoặc Haemophilus influenzae có thể gây viêm nhiễm.
• Thay đổi thời tiết: Thời tiết lạnh, ẩm hoặc thay đổi đột ngột khiến niêm mạc mũi họng dễ bị kích thích và tổn thương.
• Tiếp xúc với nguồn lây: Trẻ sơ sinh thường nhiễm bệnh do tiếp xúc gần với người lớn hoặc trẻ em đang bị cảm lạnh hoặc viêm nhiễm đường hô hấp.
• Yếu tố môi trường: Không khí ô nhiễm, khói thuốc lá hoặc bụi bẩn cũng có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

Triệu chứng viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh

Các triệu chứng thường gặp của viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh bao gồm:

• Ngạt mũi hoặc chảy nước mũi: Trẻ có thể khó thở hoặc thở khò khè, nhất là khi ngủ.
• Sốt nhẹ đến sốt cao: Đây là dấu hiệu cơ thể đang chống lại tác nhân gây bệnh.
• Ho khan hoặc ho có đờm: Ho thường xuất hiện vào ban đêm hoặc khi trẻ nằm.
• Khó chịu và quấy khóc: Trẻ có thể mệt mỏi, chán ăn và khó chịu do viêm họng.
• Khò khè hoặc khó bú: Ở trẻ sơ sinh, viêm mũi họng có thể ảnh hưởng đến việc bú mẹ.

Viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

Viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh thường lành tính và có thể tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa hoặc viêm phế quản. Đặc biệt, trẻ sơ sinh dễ bị mất nước hoặc suy dinh dưỡng khi không bú đủ sữa do khó thở.

Chẩn đoán

Bác sĩ thường chẩn đoán viêm mũi họng cấp dựa trên các triệu chứng lâm sàng và kiểm tra trực tiếp vùng mũi họng của trẻ. Trong một số trường hợp nghi ngờ biến chứng, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm như:

• Xét nghiệm máu: Để kiểm tra tình trạng nhiễm trùng.
• Cấy dịch mũi họng: Để xác định loại vi khuẩn hoặc virus gây bệnh.
• Chụp X-quang ngực: Trong trường hợp có dấu hiệu viêm phổi hoặc biến chứng đường hô hấp.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Sốt cao kéo dài trên 38,5°C không hạ sau 48 giờ.
• Khó thở, thở gấp hoặc lồng ngực bị lõm khi thở.
• Trẻ không bú được hoặc có dấu hiệu mất nước (môi khô, ít tiểu).
• Ngủ li bì, lơ mơ hoặc quấy khóc không dứt.
• Các triệu chứng không cải thiện sau 5-7 ngày điều trị tại nhà.

Điều trị viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh

Viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh, mặc dù thường tự khỏi, đòi hỏi sự chăm sóc và theo dõi cẩn thận để tránh các biến chứng. Phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ hệ miễn dịch của bé chống lại virus. Do nguyên nhân chủ yếu là virus, việc sử dụng kháng sinh thường không được khuyến nghị, trừ khi có bằng chứng về bội nhiễm vi khuẩn. 

Điều trị bằng thuốc Tây y

Việc sử dụng thuốc cho trẻ sơ sinh cần hết sức thận trọng và phải tuân theo chỉ định của bác sĩ.

• Thuốc hạ sốt: Paracetamol hoặc ibuprofen thường được sử dụng để giảm sốt và giảm đau. Liều lượng cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Thuốc nhỏ mũi: Dung dịch nước muối sinh lý được dùng để làm sạch và thông thoáng đường mũi.
• Kháng sinh: Chỉ được kê đơn nếu bác sĩ xác định nguyên nhân là do vi khuẩn. Việc tự ý dùng kháng sinh có thể gây kháng thuốc.
• Thuốc giảm ho: Trong một số trường hợp ho quá nhiều, bác sĩ có thể kê thuốc giảm ho an toàn cho trẻ.

Điều trị bằng mẹo dân gian

Đây là nền tảng của việc điều trị viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt quan trọng trong việc giảm nhẹ các triệu chứng và giúp bé cảm thấy thoải mái hơn.

• Xông hơi bằng lá hương nhu hoặc tía tô: Hơi nước ấm giúp thông mũi và làm dịu họng. Tuy nhiên, cần cẩn thận để tránh làm bỏng trẻ.
• Nước mật ong pha ấm: Mật ong có tác dụng làm dịu họng và giảm ho. Tuy nhiên, không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi để tránh nguy cơ ngộ độc botulinum.
• Nước gừng ấm: Gừng có tính ấm, giúp giảm viêm và làm dịu cơn ho. Pha loãng nước gừng với mật ong hoặc đường phèn để trẻ dễ uống.
• Lá hẹ hấp đường phèn: Đây là bài thuốc dân gian giúp giảm ho và cải thiện tình trạng ngứa họng.

Phòng ngừa viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh

Để phòng ngừa viêm mũi họng cấp cho trẻ sơ sinh, bạn nên:

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng cổ, ngực và chân tay, nhất là khi thời tiết lạnh.
• Hạn chế tiếp xúc với nguồn lây: Tránh để trẻ tiếp xúc với người đang bị cảm cúm hoặc viêm nhiễm đường hô hấp.
• Vệ sinh sạch sẽ: Rửa tay thường xuyên cho trẻ và người chăm sóc, vệ sinh sạch các đồ chơi, vật dụng của trẻ.
• Duy trì dinh dưỡng tốt: Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời để tăng cường miễn dịch.
• Sử dụng máy tạo ẩm: Trong mùa đông hoặc thời tiết khô, máy tạo ẩm có thể giúp giảm khô và kích thích ở mũi họng.

Viêm mũi họng cấp ở trẻ sơ sinh tuy phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu phụ huynh nắm rõ các biện pháp chăm sóc và phòng ngừa. Hãy luôn theo dõi sát sao tình trạng của trẻ và đưa trẻ đi khám bác sĩ khi cần thiết để đảm bảo sức khỏe tối ưu.

Có thể bạn quan tâm:

• Viêm hầu họng có tăng sinh mô hạt là gì? Nguy hiểm không?
• Trẻ sơ sinh bị viêm họng: Cách nhận biết và hướng xử lý
• Bé bị viêm họng ho nhiều và cách khắc phục mẹ cần biết
• Mách mẹ cách chữa viêm họng cho trẻ dưới 1 tuổi an toàn