Trào ngược dạ dày ở bà bầu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Trào ngược dạ dày ở bà bầu là tình trạng phổ biến, gây ra cảm giác khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ mang thai. Khi mang thai, sự thay đổi hormone và áp lực từ thai nhi lên dạ dày có thể khiến cơ vòng thực quản bị yếu, dẫn đến trào ngược axit. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng như ợ chua, đau rát thượng vị, và buồn nôn, đặc biệt là trong những tháng cuối thai kỳ. Tuy nhiên, với chế độ ăn uống hợp lý và sự can thiệp y tế kịp thời, bà bầu có thể giảm thiểu được các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Việc tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị phù hợp là rất quan trọng để duy trì sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Định nghĩa và phân loại trào ngược dạ dày ở bà bầu

Trào ngược dạ dày ở bà bầu là hiện tượng dịch dạ dày, chủ yếu là axit, bị trào ngược lên thực quản, gây ra cảm giác khó chịu. Trong suốt thai kỳ, đặc biệt là ở các tháng cuối, tình trạng này trở nên phổ biến do sự thay đổi hormone, tăng cường sự thư giãn của cơ vòng thực quản dưới và áp lực từ tử cung lên dạ dày. Điều này làm giảm khả năng đóng chặt của cơ vòng thực quản, khiến cho axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên trên, gây ra các triệu chứng như ợ chua và đau rát.

Trào ngược dạ dày ở bà bầu có thể phân thành hai loại chính: trào ngược dạ dày thực quản (GERD) và trào ngược không có triệu chứng. Trào ngược dạ dày thực quản là dạng nặng hơn, gây tổn thương niêm mạc thực quản và có thể kéo theo các vấn đề lâu dài nếu không được điều trị. Trong khi đó, trào ngược không có triệu chứng thường ít nguy hiểm hơn, nhưng vẫn có thể gây cảm giác khó chịu và ảnh hưởng đến sự thoải mái của bà bầu.

Triệu chứng trào ngược dạ dày ở bà bầu

Triệu chứng trào ngược dạ dày ở bà bầu thường khá rõ rệt và có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Ợ chua và khó chịu vùng ngực: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của trào ngược dạ dày, khiến bà bầu cảm thấy nóng rát ở vùng ngực và cổ họng. Cảm giác này có thể gia tăng khi ăn no hoặc khi nằm xuống sau bữa ăn.

  

  Tiết lộ về cách CHẤM DỨT trào ngược dạ dày ở phụ nữ sau sinh chỉ sau 45 ngày

  Trào ngược sau sinh sẽ được dập tắt vĩnh viễn sau 1 liệu trình nhờ bài thuốc của Vua Tự Đức, TUYỆT ĐỐI không gây ảnh hưởng sức khỏe mẹ và bé. XEM NGAY

  Xem ngay

• Đau rát thượng vị: Cảm giác đau hoặc bỏng rát ở vùng thượng vị là triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày, do axit dạ dày trào ngược lên thực quản và niêm mạc thực quản bị kích thích.

• Buồn nôn và ói mửa: Tình trạng này thường xảy ra khi axit dạ dày quá mức, gây kích ứng dạ dày và thực quản, dẫn đến cảm giác buồn nôn và đôi khi là ói mửa. Điều này đặc biệt phổ biến vào buổi sáng hoặc sau bữa ăn.

• Khó nuốt và cảm giác vướng ở cổ họng: Một số bà bầu có thể cảm thấy thức ăn bị mắc kẹt ở cổ họng hoặc gặp khó khăn khi nuốt, đặc biệt khi tình trạng trào ngược dạ dày nặng hơn.

• Ho và khàn tiếng: Trào ngược dạ dày có thể gây ra ho kéo dài và khàn tiếng do axit dạ dày tiếp xúc với đường hô hấp trên, đặc biệt là vào ban đêm khi bà bầu nằm ngủ.

Các triệu chứng này có thể xuất hiện riêng biệt hoặc kết hợp với nhau, tùy vào mức độ nghiêm trọng của trào ngược dạ dày. Trong một số trường hợp, triệu chứng có thể giảm khi thay đổi thói quen ăn uống hoặc điều chỉnh tư thế ngủ. Tuy nhiên, nếu không được xử lý kịp thời, trào ngược dạ dày có thể dẫn đến các biến chứng như viêm loét thực quản và suy dinh dưỡng.

Nguyên nhân trào ngược dạ dày ở bà bầu

Trào ngược dạ dày ở bà bầu là một tình trạng phổ biến với nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số yếu tố chính góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc phải tình trạng này:

• Thay đổi hormone: Trong quá trình mang thai, mức độ hormone progesterone tăng lên để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Hormone này có tác dụng làm thư giãn cơ vòng thực quản dưới, dẫn đến tình trạng dịch dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản.

• Tăng áp lực từ tử cung: Khi thai nhi phát triển, tử cung sẽ mở rộng và tạo áp lực lên dạ dày, khiến cho axit dạ dày có xu hướng trào ngược lên thực quản, đặc biệt là trong các tháng cuối thai kỳ.

• Chế độ ăn uống không hợp lý: Các thực phẩm có tính acid như cà chua, trái cây chua, thực phẩm nhiều gia vị hay chiên rán có thể kích thích dạ dày sản sinh axit nhiều hơn, dễ dẫn đến trào ngược.

• Tư thế và thói quen ăn uống: Bà bầu thường xuyên ngồi hoặc nằm sau khi ăn có thể làm tăng nguy cơ trào ngược. Việc ăn no, ăn quá nhanh hoặc ăn khuya cũng là những yếu tố làm tăng tình trạng này.

• Stress và lo âu: Tình trạng căng thẳng trong quá trình mang thai có thể làm tăng sản sinh axit dạ dày và khiến trào ngược dễ dàng xảy ra.

• Dị ứng và viêm nhiễm dạ dày: Các tình trạng viêm loét dạ dày hoặc nhiễm trùng cũng có thể khiến cho dạ dày tiết ra nhiều axit, dễ gây trào ngược.

Đối tượng dễ bị trào ngược dạ dày ở bà bầu

Trào ngược dạ dày có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bà bầu nào, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn. Các yếu tố sau đây có thể làm gia tăng khả năng mắc phải tình trạng này:

• Phụ nữ mang thai lần đầu: Các bà bầu lần đầu thường dễ gặp phải trào ngược dạ dày do thay đổi lớn trong cơ thể, đặc biệt là sự thay đổi hormone và áp lực từ tử cung.

• Phụ nữ mang thai trong ba tháng cuối: Khi thai nhi lớn lên, tử cung sẽ gây áp lực lên dạ dày, làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày, nhất là trong ba tháng cuối của thai kỳ.

• Phụ nữ có tiền sử trào ngược dạ dày: Những bà bầu đã từng mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản trước khi mang thai có thể gặp tình trạng này tái phát trong thai kỳ.

• Phụ nữ béo phì: Những bà bầu thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ cao mắc trào ngược dạ dày do áp lực lên vùng bụng và dạ dày cao hơn, khiến cho axit dạ dày dễ dàng trào ngược.

• Phụ nữ có chế độ ăn uống không khoa học: Những người ăn nhiều thực phẩm giàu acid, thực phẩm chiên rán hoặc ăn quá no có thể gặp tình trạng trào ngược dạ dày khi mang thai.

• Phụ nữ có thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Những bà bầu thường xuyên nằm ngay sau khi ăn hoặc có thói quen thức khuya, thiếu ngủ có thể làm gia tăng nguy cơ mắc trào ngược dạ dày.

Những yếu tố này có thể kết hợp với nhau, làm tăng mức độ nghiêm trọng của trào ngược dạ dày trong thai kỳ. Việc nhận biết đúng đối tượng và các nguyên nhân giúp bà bầu có thể chủ động phòng ngừa và giảm thiểu nguy cơ mắc phải.

Biến chứng trào ngược dạ dày ở bà bầu

Trào ngược dạ dày ở bà bầu không chỉ gây khó chịu mà nếu không được kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Dưới đây là một số biến chứng có thể gặp phải:

• Viêm thực quản: Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản trong thời gian dài, niêm mạc thực quản có thể bị tổn thương, gây viêm nhiễm, đau đớn và khó nuốt. Viêm thực quản có thể dẫn đến các vấn đề về ăn uống và làm tăng cảm giác khó chịu cho bà bầu.

• Loét thực quản: Tình trạng viêm thực quản kéo dài có thể tiến triển thành loét thực quản. Điều này gây ra những vết thương trên niêm mạc thực quản và có thể dẫn đến xuất huyết, nguy hiểm cho sức khỏe của bà bầu.

• Hẹp thực quản: Tình trạng viêm mãn tính và loét thực quản có thể gây sẹo và làm hẹp thực quản, dẫn đến khó nuốt và làm giảm chất lượng cuộc sống của bà bầu.

• Khó thở và ho kéo dài: Nếu axit dạ dày trào ngược lên họng và vào đường hô hấp, có thể gây ra tình trạng ho kéo dài và cảm giác khó thở. Điều này ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tổng thể của bà bầu.

• Ảnh hưởng đến dinh dưỡng: Trào ngược dạ dày có thể khiến bà bầu cảm thấy buồn nôn, không muốn ăn, từ đó dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng quan trọng cho thai kỳ. Điều này có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

• Tăng nguy cơ sinh non: Mặc dù mối liên hệ giữa trào ngược dạ dày và sinh non chưa được chứng minh rõ ràng, nhưng một số nghiên cứu cho rằng trào ngược dạ dày có thể làm tăng căng thẳng cho cơ thể, ảnh hưởng đến quá trình mang thai và làm gia tăng nguy cơ sinh non.

Chẩn đoán trào ngược dạ dày ở bà bầu

Việc chẩn đoán trào ngược dạ dày ở bà bầu đòi hỏi phải xác định rõ các triệu chứng và kiểm tra cẩn thận để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Các bước chẩn đoán thường gặp bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi về các triệu chứng của bà bầu như ợ chua, buồn nôn, đau rát ngực và thượng vị, đồng thời kiểm tra tiền sử bệnh lý để đánh giá mức độ nghi ngờ trào ngược dạ dày. Bác sĩ cũng sẽ chú ý đến các yếu tố nguy cơ như việc mang thai lần đầu, thói quen ăn uống và các bệnh lý nền.

• Nội soi dạ dày: Đây là phương pháp phổ biến để kiểm tra tình trạng viêm loét thực quản hoặc các biến chứng của trào ngược dạ dày. Nội soi dạ dày giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, từ đó đưa ra đánh giá về mức độ tổn thương.

• Siêu âm dạ dày và thực quản: Siêu âm có thể được sử dụng để xác định sự tồn tại của các dấu hiệu viêm hoặc các vấn đề liên quan đến dạ dày và thực quản. Tuy nhiên, phương pháp này ít phổ biến hơn so với nội soi.

• Đo pH thực quản: Đây là một xét nghiệm đặc hiệu để xác định lượng axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Xét nghiệm này giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của trào ngược và từ đó bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

• Xét nghiệm chức năng thực quản: Nếu các triệu chứng của trào ngược dạ dày không rõ ràng, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm như đo áp lực thực quản để kiểm tra khả năng hoạt động của cơ vòng thực quản và khả năng ngăn chặn trào ngược axit.

Các phương pháp chẩn đoán này sẽ giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra trào ngược dạ dày và đưa ra các biện pháp điều trị thích hợp, đảm bảo sự an toàn cho cả mẹ và thai nhi trong suốt quá trình mang thai.

Khi nào cần gặp bác sĩ về trào ngược dạ dày ở bà bầu

Trào ngược dạ dày là tình trạng khá phổ biến ở phụ nữ mang thai, nhưng trong một số trường hợp, bà bầu cần chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ. Dưới đây là các dấu hiệu khi bà bầu cần gặp bác sĩ để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và thai nhi:

• Triệu chứng không thuyên giảm: Nếu các triệu chứng trào ngược dạ dày như ợ chua, đau rát thượng vị, buồn nôn hoặc khó nuốt không giảm bớt dù đã thay đổi chế độ ăn uống hoặc tư thế sinh hoạt, bà bầu nên đến bác sĩ để kiểm tra và nhận sự tư vấn điều trị.

• Triệu chứng kéo dài hoặc tăng nặng: Nếu triệu chứng trào ngược dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn hoặc kéo dài trong nhiều ngày, đây có thể là dấu hiệu của biến chứng. Việc này cần được bác sĩ đánh giá để tránh các vấn đề nghiêm trọng như viêm loét thực quản hoặc hẹp thực quản.

• Khó thở, ho hoặc khàn tiếng kéo dài: Nếu trào ngược dạ dày ảnh hưởng đến đường hô hấp, gây ho kéo dài, khàn tiếng hoặc khó thở, bà bầu cần gặp bác sĩ ngay lập tức. Các triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.

• Dấu hiệu mất nước hoặc suy dinh dưỡng: Nếu tình trạng trào ngược dạ dày làm bà bầu không thể ăn uống đầy đủ, gây buồn nôn kéo dài và nôn mửa, có thể dẫn đến mất nước và suy dinh dưỡng. Việc này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, cần được bác sĩ xử lý kịp thời.

• Đau ngực hoặc cảm giác nóng rát dữ dội: Cảm giác đau ngực, nóng rát dữ dội có thể là dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng như viêm loét thực quản hoặc thậm chí là các vấn đề về tim mạch. Bà bầu cần gặp bác sĩ để phân biệt các nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Phòng ngừa trào ngược dạ dày ở bà bầu

Mặc dù trào ngược dạ dày ở bà bầu là một tình trạng phổ biến, nhưng có nhiều biện pháp để phòng ngừa và giảm thiểu các triệu chứng. Dưới đây là một số phương pháp giúp bà bầu giảm thiểu nguy cơ mắc phải và hạn chế sự khó chịu:

• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày: Thay vì ăn ba bữa lớn, bà bầu có thể chia nhỏ các bữa ăn và ăn nhiều lần trong ngày. Điều này giúp giảm áp lực lên dạ dày và hạn chế tình trạng trào ngược do ăn quá no.

• Tránh các thực phẩm gây kích ứng: Một số thực phẩm như cà chua, gia vị mạnh, thức ăn chiên rán hoặc thực phẩm có nhiều acid có thể làm tăng trào ngược dạ dày. Bà bầu nên tránh hoặc hạn chế tiêu thụ những thực phẩm này.

• Nâng đầu giường khi ngủ: Để giảm nguy cơ trào ngược dạ dày khi nằm, bà bầu có thể dùng gối hoặc nâng phần đầu giường cao hơn một chút khi ngủ. Tư thế này giúp ngăn ngừa axit dạ dày trào ngược lên thực quản.

• Không nằm ngay sau khi ăn: Bà bầu không nên nằm ngay sau khi ăn vì điều này có thể làm tăng nguy cơ trào ngược. Nên chờ ít nhất một đến hai giờ sau bữa ăn mới nằm hoặc đi ngủ.

• Tránh căng thẳng và lo âu: Căng thẳng có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày và làm tình trạng trào ngược trở nên tồi tệ hơn. Bà bầu nên tập luyện các phương pháp thư giãn như yoga hoặc thiền để giảm bớt căng thẳng trong suốt thai kỳ.

• Mặc quần áo thoải mái: Quần áo chật có thể tạo áp lực lên vùng bụng và làm trào ngược dạ dày. Bà bầu nên chọn trang phục thoải mái và không quá chật để giảm thiểu nguy cơ này.

• Duy trì cân nặng hợp lý: Mặc dù tăng cân là một phần tự nhiên trong quá trình mang thai, nhưng việc duy trì một cân nặng hợp lý sẽ giúp giảm bớt áp lực lên dạ dày và hạn chế tình trạng trào ngược.

Bằng cách áp dụng những phương pháp này, bà bầu có thể giảm thiểu nguy cơ trào ngược dạ dày và đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh, thoải mái hơn.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày ở bà bầu

Trị liệu trào ngược dạ dày ở bà bầu bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, từ thay đổi lối sống, chế độ ăn uống đến sử dụng thuốc điều trị. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến giúp giảm thiểu các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bà bầu.

Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống

Một trong những biện pháp điều trị đầu tiên và quan trọng nhất là thay đổi chế độ ăn uống và lối sống. Những thay đổi này giúp làm giảm áp lực lên dạ dày và thực quản, giảm thiểu tình trạng trào ngược.

• Ăn ít và thường xuyên: Bà bầu nên chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ba bữa lớn. Việc ăn ít hơn giúp dạ dày không phải làm việc quá tải và giảm nguy cơ trào ngược.
• Tránh thực phẩm kích thích: Các thực phẩm dễ gây trào ngược như thức ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ hoặc các loại thực phẩm chứa caffeine (như cà phê, sô-cô-la) nên được hạn chế trong chế độ ăn.
• Giữ tư thế đúng: Sau khi ăn, bà bầu không nên nằm ngay mà nên duy trì tư thế ngồi thẳng trong ít nhất một đến hai giờ. Điều này giúp ngăn chặn sự trào ngược của axit dạ dày.
• Tăng cường hoạt động thể chất nhẹ nhàng: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa và giảm tình trạng trào ngược dạ dày.

Dùng thuốc Tây y điều trị trào ngược dạ dày ở bà bầu

Trong trường hợp trào ngược dạ dày ở bà bầu không giảm bớt với các biện pháp thay đổi lối sống, bác sĩ có thể chỉ định thuốc điều trị. Tuy nhiên, thuốc phải được lựa chọn cẩn thận để đảm bảo an toàn cho thai kỳ.

Thuốc antacid (thuốc trung hòa axit)

Thuốc antacid giúp trung hòa axit dạ dày, làm giảm cảm giác nóng rát và ợ chua. Các thuốc này thường được sử dụng khi các triệu chứng trào ngược dạ dày ở bà bầu chỉ ở mức độ nhẹ.

• Maalox: Là một loại thuốc antacid phổ biến, giúp làm giảm cơn đau rát do trào ngược dạ dày. Đây là thuốc an toàn cho phụ nữ mang thai khi sử dụng đúng liều lượng.
• Tums: Một loại thuốc khác cũng có tác dụng tương tự, giúp giảm các triệu chứng ợ chua và đau thượng vị. Tums thường được cho là an toàn trong thai kỳ, nhưng bà bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Thuốc ức chế bơm proton (PPI)

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) giúp giảm sản xuất axit trong dạ dày, từ đó làm giảm các triệu chứng trào ngược dạ dày. Tuy nhiên, nhóm thuốc này chỉ nên được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ và khi các biện pháp khác không hiệu quả.

• Omeprazole (Losec): Omeprazole là thuốc thuộc nhóm PPI giúp giảm sản xuất axit dạ dày và giảm thiểu tình trạng trào ngược. Mặc dù nó được cho là an toàn trong thai kỳ, nhưng vẫn cần thận trọng khi sử dụng và phải có sự giám sát của bác sĩ.
• Pantoprazole (Protonix): Cũng là một thuốc thuộc nhóm PPI, pantoprazole được sử dụng để giảm tiết axit dạ dày. Bà bầu cần được bác sĩ tư vấn cụ thể về việc sử dụng thuốc này trong thai kỳ.

Thuốc kháng H2

Nhóm thuốc kháng H2 cũng giúp làm giảm sự tiết axit trong dạ dày, tuy nhiên, thuốc này có hiệu quả chậm hơn so với PPI nhưng lại an toàn hơn cho bà bầu khi sử dụng trong thời gian ngắn.

• Ranitidine (Zantac): Ranitidine là thuốc kháng H2 phổ biến giúp làm giảm axit dạ dày. Tuy nhiên, thuốc này cần được dùng dưới sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo không có tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe thai kỳ.
• Famotidine (Pepcid): Famotidine là một lựa chọn khác trong nhóm kháng H2, có tác dụng làm giảm tiết axit. Thuốc này được coi là an toàn trong thai kỳ, nhưng chỉ nên sử dụng khi thật sự cần thiết.

Phương pháp điều trị bằng thảo dược và Đông y

Bên cạnh việc sử dụng thuốc Tây y, nhiều bà bầu tìm đến các phương pháp điều trị thảo dược hoặc Đông y để hỗ trợ giảm các triệu chứng trào ngược dạ dày. Tuy nhiên, việc sử dụng thảo dược cần được tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

• Gừng: Gừng được biết đến với khả năng làm giảm buồn nôn và hỗ trợ tiêu hóa. Bà bầu có thể uống trà gừng hoặc nhai gừng tươi để giảm bớt cảm giác khó chịu do trào ngược dạ dày.
• Chè dây: Chè dây là một thảo dược có tác dụng làm dịu dạ dày và giảm tình trạng trào ngược. Tuy nhiên, việc sử dụng chè dây trong thai kỳ cần được bác sĩ hướng dẫn.

Bằng việc kết hợp các phương pháp điều trị hợp lý, bà bầu có thể kiểm soát được tình trạng trào ngược dạ dày và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Tin xem thêm

Chữa trào ngược dạ dày KHÔNG KHÓ nhờ bài thuốc Đông y BÍ TRUYỀN tốt nhất tại Thuốc dân tộc

Vì Sức Khỏe Người Việt VTV2 giới thiệu: Bài thuốc Đông y ĐẶC TRỊ DẠ DÀY an toàn, hiệu quả của Thuốc dân tộc

Sơ can Bình vị tán chữa trào ngược dạ dày: ƯU ĐIỂM khác biệt làm nên hiệu quả VƯỢT TRỘI

(Review) Chất lượng giải pháp chữa trào ngược dạ dày tại Trung tâm Thuốc dân tộc